Informacja na temat budynków w Polsce - warunki mieszkaniowe w świetle wyników Narodowego Spisu Powszechnego
Główny Urząd Statystyczny opublikował informację na temat liczby budynków według ich rodzaju, dane odnośnie wieku i wielkości budynków mieszkalnych z uwzględnieniem zasobów mieszkaniowych w nich zlokalizowanych oraz informacje na temat liczebności mieszkań w różnorodnych przekrojach, w tym w szczególności mieszkań zamieszkanych, czy też wg podmiotów będących właścicielami mieszkań.
W informacji „Warunki mieszkaniowe w Polsce w świetle wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszka 2021” GUS wskazał:
według wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021 r. w Polsce zlokalizowanych było 6,8 mln budynków, w których znajdowało się co najmniej 1 mieszkanie, w tym ponad 6,2 mln stanowiły zamieszkane budynki mieszkalne, tj. 91,1%;
budynki zamieszkane w miastach stanowiły 39,1% ogólnej ich liczby, a na wsi 60,9%, w miastach w zamieszkanych budynkach mieszkalnych znajdowało się ponad 10 mln mieszkań, podczas gdy na wsi ponad 4 mln;
według stanu na 31 marca 2021 r. zasoby mieszkaniowe Polski wynosiły 15,2 mln mieszkań o łącznej powierzchni użytkowej 1141,0 mln m2 i 58,5 mln izb, w porównaniu z wynikami spisu z 2011 r. zasoby mieszkaniowe zwiększyły się o 1,7 mln mieszkań, tj. o 12,8%, w tym w miastach o 13,4%, a na wsi o 11,6%;
w zabudowie mieszkalnej dominowały budynki jednorodzinne, w miastach stanowiły one 81,1% budynków zamieszkanych, a na wsi 97,5%, przeważająca część mieszkań zlokalizowana była jednak w budynkach wielomieszkaniowych;
w budynkach wielomieszkaniowych mieściło się 79,0% mieszkań w miastach i 14% mieszkań na wsi, w miastach 70,0% populacji mieszkało w budynkach wielomieszkaniowych, podczas gdy na wsi ponad 89% mieszkańców zajmowało mieszkania w budynkach jednorodzinnych;
co dziesiąty budynek był wzniesiony w latach 1918–1944, w tym okresie wybudowano 697,9 tys. budynków z 1,3 mln mieszkań, co trzeci budynek (30,4%) pochodził z lat 1945–1978, w sumie budynków z tego okresu było 1,9 mln wraz z 4,9 mln mieszkań, podobny procent ogółu budynków mieszkalnych (27,6%), jak w poprzednim okresie, stanowiły budynki wybudowane w latach 1979–2002, a ich liczba wyniosła 1,7 mln, z 4,1 mln mieszkań;
na terenach wiejskich przeważały budynki z lat 1945–1970 (23,0% ogółu), natomiast w miastach przewagę miały budynki z lat 1979–2002 stanowiąc 30,2% ogółu budynków;
zarówno na terenach miejskich jak i wiejskich, w przypadku zamieszkanych budynków mieszkalnych i zlokalizowanych w nich mieszkań, przeważająca część należała do osób fizycznych, zdecydowaną większość należących do osób fizycznych budynków stanowiły budynki jednorodzinne, budynki wielomieszkaniowe stanowiły w większości własność pozostałych podmiotów, gmin i towarzystw budownictwa społecznego;
w 2021 r. najwięcej, tj. 5,5 mln budynków należało do osób fizycznych, stanowiły one 89,1% całkowitej liczby zamieszkanych budynków mieszkalnych, w których znajdowało się 5,8 mln mieszkań;
drugą najliczniejszą grupę pod względem udziału w liczbie budynków mieszkalnych stanowiły zasoby będące we współwłasności z udziałem 8,7%, w 2021 r. liczba budynków mieszkalnych tego rodzaju własności wyniosła ponad 500 tys., zlokalizowanych było w nich ponad 8,2 mln mieszkań;
ponad 24 tys. budynków mieszkalnych, w których zlokalizowanych było 78,4 tys. mieszkań było własnością gmin;
w budynkach zamieszkanych znajdowało się 14,6 mln mieszkań i mieszkało w nich ponad 37,0 mln osób, w 2021 r. 79,0% ogółu mieszkań w miastach znajdowało się w budynkach wielomieszkaniowych;
w budynkach stanowiących współwłasność zlokalizowanych było ponad 7,5 mln mieszkań, tj. 75,0%;
wyniki NSP 2021 w porównaniu z NSP 2011 wykazały, że poprawie uległy warunki mieszkaniowe ludności w Polsce, jednym z mierników wskazujących na poprawę jest przeciętna liczba osób w 1 mieszkaniu, która wynosiła 2,79 osoby, podczas gdy w roku 2011 było to 3,05 osoby w 1 mieszkaniu, w stosunku do 2011 r. spadła przeciętna liczba osób przypadających na 1 izbę z 0,81 na 0,71, przeciętna powierzchnia użytkowa przypadająca na 1 osobę wzrosła o 4,2 m2 i wyniosła 27,5 m2;
według stanu na 31 marca 2021 r. około 11% ludności mieszkało w mieszkaniach uznawanych za przeludnione, czyli takich, w których na jedną izbę przypada 2 i więcej osób, jednocześnie udział osób zamieszkujących w warunkach niskiego zaludnienia, tj. poniżej 1 osoby na izbę wyniósł ponad 48%;
przeciętne mieszkanie zamieszkane składało się z 3,93 izb, a jego powierzchnia użytkowa wynosiła 76,5 m2, według danych ze spisu 2021 r. większe mieszkania zlokalizowane były na wsi, przeciętne mieszkanie posiadało 4 izby, a jego przeciętna powierzchnia użytkowa wynosiła 99,1 m2, w mieście natomiast w przeciętnym mieszkaniu znajdowały się 3 izby i zajmowało ono 65,6 m2 powierzchni użytkowej;
najliczniejszą grupą mieszkań wynoszącą 2,8 mln, były mieszkania znajdujące się w budynkach wybudowanych w latach 1945–1970, stanowiły one 21,0% ogółu mieszkań, znaczącą grupę liczącą 2,1 mln mieszkań stanowiły mieszkania budowane w latach 1979–1988, w ogólnej liczbie mieszkań ich udział wynosił 15,6%;
wśród podmiotów będących właścicielami mieszkań najliczniejszą grupą były osoby fizyczne, które dysponowały ponad 10 mln mieszkań, co stanowiło 76,3% ogółu mieszkań zamieszkanych wobec 64,1% w 2011 r.;
w przekroju miasto – wieś zauważa się istotne zróżnicowanie struktury zamieszkanych zasobów mieszkaniowych według form własności, na wsi 95,6% ogółu mieszkań zamieszkanych należało do osób fizycznych, podczas gdy w miastach udział ten wynosił 67,1%;
według danych z 2021 r. w mieszkaniach należących do osób fizycznych odnotowano największy 46,9% udział mieszkań wybudowanych w latach 1945–1988, w zasobach spółdzielni mieszkaniowych ponad połowę (51,5%) stanowiły mieszkania wybudowane w latach 1971–1988, niemal 1/3 mieszkań gminnych (29,1%) powstała przed 1918 r.;
według danych NSP 2021, najwięcej ― 68,8% mieszkań było zamieszkanych na podstawie własności do całego lub części mieszkania oraz spółdzielczego prawa do mieszkania (własnościowe lub lokatorskie) 14,2%, taka struktura charakteryzuje też miasta, w których ten udział wyniósł odpowiednio 58,1% i 20,6%, na terenach wiejskich 90,4% mieszkań zajmowanych było na podstawie własności do całego lub części mieszkania;
w porównaniu z 2011 r. zwiększyła się liczba mieszkań wyposażonych w instalacje: wodociąg, ustęp, łazienkę, ciepłą wodę, gaz z sieci i centralne ogrzewanie, zmiany były możliwe głównie dzięki funduszom z Unii Europejskiej, które samorządy pozyskały na budowę nowych lub rozbudowę istniejących instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych;
znaczną poprawę pod względem techniczno-sanitarnego wyposażenia mieszkań odnotowano głównie na wsi, według stanu na 31 marca 2021 r. mieszkania zamieszkane wyposażone w wodociąg stanowiły 96,7% ogółu mieszkań zamieszkanych, w porównaniu z poprzednim spisem liczba mieszkań wyposażonych w wodociąg sieciowy zwiększyła się o 7,0%, w miastach nastąpił wzrost o 4,6%, a na wsi o 12,4%;
pomimo bardzo korzystnych zmian w wyposażeniu mieszkań wiejskich, w dalszym ciągu były one gorzej wyposażone niż mieszkania w miastach, nadal 5,4% ogółu mieszkań na wsi nie miało wodociągu, wobec 2,3% w miastach, w instalację doprowadzającą gaz z sieci wyposażonych było 59,1% mieszkań, dostęp do gazu z sieci miały głównie mieszkania znajdujące się w miastach, wśród ogółu mieszkań miejskich podłączonych do sieci było 73,0%, dla porównania na wsi zaledwie 29,9%.
Redakcja INFORLEX