Czy paczkomat to budowla

Paczkomaty na stałe wpisały się w krajobraz polskich miast i wsi. I choć towarzyszą nam od tak dawna, że z pewnością wiele osób nie pamięta już czasów, gdy ich nie było, to jednak nadal nie udało się wyjaśnić wątpliwości związanych z tym, czy są one budowlami w rozumieniu podatku od nieruchomości i czy należy opodatkować je tym podatkiem.

Opodatkowanie paczkomatów podatkiem od nieruchomości od dawna budzi wątpliwości. W praktyce były prezentowane aż cztery teorie dotyczące tego, jak należy je traktować na gruncie tego podatku. Niektórzy specjaliści uznawali, że są one budowlami, inni twierdzili, że to urządzenia budowlane, a jeszcze inni – że podatkiem od nieruchomości należy opodatkować jedynie fundamenty pod paczkomatami. Ostatnia grupa prezentowała natomiast pogląd, zgodnie z którym tego rodzaju obiekty w ogóle nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.

Definicja budowli w rozumieniu podatku od nieruchomości

Dla oceny paczkomatów jako ewentualnego przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości kluczowe jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy paczkomat jest budowlą w rozumieniu przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: u.p.o.l.), czy nie? Jak wynika z art. 1a ust. 1 pkt 2 u.p.o.l., budowla to obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem. Choć definicja ta budzi wiele wątpliwości, a Trybunał Konstytucyjny orzekł o jej niezgodności z konstytucją, to jednak regulacja ta nie uległa jak dotąd zmianie (choć toczą się w tym zakresie prace legislacyjne) i należy ją stosować w przytoczonym brzmieniu.

Paczkomat jako budowla w rozumieniu Prawa budowlanego

Aby wyjaśnić, czy paczkomat jest budowlą na gruncie podatku od nieruchomości, należy przeanalizować m.in. to, czy jest nią w rozumieniu przepisów ustawy – Prawo budowlane. Z definicji zawartych w tej ustawie wynika, że pod pojęciem obiektu budowlanego należy rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Z kolei budowlą w rozumieniu Prawa budowlanego jest każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury – w tym m.in. wolnostojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne (art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego). Jak wskazał Minister Finansów w piśmie z 6 sierpnia 2021 r. (nr PS2.054.19.2021), zgodnie ze słownikowym znaczeniem, „urządzenie” to mechanizm lub zespół mechanizmów służący do wykonania określonych czynności, natomiast „techniczny” to:

1)odnoszący się do techniki jako dziedziny wiedzy,

2)używany przy kreśleniu projektów maszyn, urządzeń, rozwiązań architektonicznych, planów, map itp.,

3)dotyczący techniki wykonywania jakichś czynności lub sposobu realizacji czegoś.

Biorąc pod uwagę te definicje – a także znowelizowane w 2020 roku brzmienie art. 29 ust. 2 pkt 28 Prawa budowlanego, zgodnie z którym m.in. nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę budowa bankomatów, biletomatów, wpłatomatów, automatów sprzedających, automatów przechowujących przesyłki lub automatów służących do wykonywania innego rodzaju usług o wysokości do 3 m włącznie – zdaniem Ministra Finansów paczkomaty można uznać za obiekty budowlane w rozumieniu Prawa budowlanego, jeżeli są wolnostojącymi urządzeniami technicznymi. W konsekwencji są one również budowlami w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, a gminy mają podstawę prawną do osiągania wpływów podatkowych z tytułu lokowania paczkomatów na ich terenie.

Przedstawienie przez Ministra Finansów takiego stanowiska nie wpłynęło niestety na ujednolicenie stanowiska dotyczącego objęcia paczkomatów opodatkowaniem podatkiem od nieruchomości. O ile sądy administracyjne dość konsekwentnie twierdzą w wydawanych orzeczeniach, że paczkomat jest budowlą w rozumieniu Prawa budowlanego, o tyle zarówno specjaliści, jak i same organy podatkowe, nadal prezentują w tym zakresie rozbieżne poglądy.

Małgorzata Masłowska