Interpretacja

TEMATY:

Interpretacja indywidualna z dnia 14 września 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP2-2.4010.342.2023.2.SP

Uznanie Kosztów Rekompensat, Podatku i Wynagrodzenia za koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodem rozliczane w dniu poniesienia, a Kosztu Odsetek za koszt podlegający zaliczeniu do kosztów podatkowych w momencie zapłaty; alokacji ww. kosztów do źródeł przychodów innych niż zyski kapitałowe; zaliczenia części Kosztów Emisji do pośrednich kosztów uzyskania przychodów oraz alokowania ich do źródła przychodów jako przychody z innych źródeł niż zyski kapitałowe; zaliczenia Kosztów Transakcyjnych do innych niż bezpośrednie koszty uzyskania przychodów i rozliczenia ich w dniu poniesienia oraz alokowania Kosztów Transakcyjnych do przychodów z innych źródeł niż zyski kapitałowe.

Interpretacja indywidualna - stanowisko w części prawidłowe, a w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób prawnych jest w zakresie:

uznania Kosztów Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia za koszty uzyskania przychodu inne niż bezpośrednie i rozliczenie ich w dniu poniesienia, oraz rozliczenie Kosztów Odsetek w sposób zgodny z art. 16 ust. 1 pkt 11 updop (pytanie nr 1) – jest nieprawidłowe,
uznania Kosztów Emisji opisanych w kategoriach a-c za inne niż bezpośrednie koszty uzyskania przychodów, a Kosztów Emisji opisanych w kategoriach d-e za niestanowiących kosztów uzyskania przychodów (pytanie nr 3) – jest prawidłowe,
alokowania Kosztów Emisji opisanych w kategoriach a-c do przychodów z innych źródeł przychodów niż zyski kapitałowe (pytanie nr 4) – jest prawidłowe,
uznania Kosztów Transakcyjnych za koszty uzyskania przychodów inne niż bezpośrednio związane z przychodem (pytanie nr 5) w zakresie:
kosztów doradztwa prawnego, kosztów doradztwa finansowego, kosztów doradztwa informatycznego, kosztów wyceny – jest prawidłowe,
kosztów notarialnych/administracyjnych – jest nieprawidłowe,
alokowania Kosztów Transakcyjnych do źródła przychodów innego niż zyski kapitałowe (pytanie nr 6) – jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 lipca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 30 czerwca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie uznania Kosztów Rekompensat, Podatku i Wynagrodzenia za koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodem rozliczane w dniu poniesienia, a Koszt Odsetek za koszt podlegający zaliczeniu do kosztów podatkowych w momencie zapłaty; alokacji ww. kosztów do źródeł przychodów innych niż zyski kapitałowe; zaliczenia części Kosztów Emisji do pośrednich kosztów uzyskania przychodów oraz alokowania ich do źródła przychodów jako przychody z innych źródeł niż zyski kapitałowe; zaliczenia Kosztów Transakcyjnych do innych niż bezpośrednie koszty uzyskania przychodów i rozliczenia ich w dniu poniesienia oraz alokowania Kosztów Transakcyjnych do przychodów z innych źródeł niż zyski kapitałowe.

Uzupełnili go Państwo w odpowiedzi na wezwanie z 31 sierpnia 2023 r. (data doręczenia 4 września 2023 r.) - pismem z 11 września 2023 r. (data wpływu 11 września 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

A. S.A. (dalej: „Spółka”, „Wnioskodawca”; dawniej: B. S.A.) jest spółką kapitałową, będącą podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych i polskim rezydentem podatkowym, zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o CIT.

Wnioskodawca jest spółką publiczną, notowaną w „C.” (dalej: „C.”).

Spółka prowadzi działalność gospodarczą w segmencie (…). W przeszłości, celem dalszego rozwoju swojej oferty Spółka podjęła decyzję o nabyciu 100% udziałów w spółce D. Sp. z o.o. (dalej: „D.”), prowadzącej działalność w zakresie sprzedaży (…) marek (...).

Jednocześnie, wydatki Spółki na nabycie udziałów w D. zostały (w części) sfinansowane poprzez emisję akcji Wnioskodawcy w drodze oferty publicznej. W związku z emisją nowych akcji doszło do podwyższenia kapitałów Spółki, w tym jej kapitału akcyjnego (zakładowego).

W 2022 r., po nabyciu 100% udziałów w D. przez Spółkę, doszło do połączenia Spółki oraz D. Połączenie zostało przeprowadzone w trybie art. 492 par. 1 pkt 1 ustawy z dn. 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U.2022.1467; dalej: „KSH”), tj. przez przejęcie D., jako spółki przejmowanej, przez Wnioskodawcę jako spółkę przejmującą.

W 2021 r., jak i 2022 r. Wnioskodawca uzyskiwał przychody wyłącznie ze źródła inne źródła przychodów (tj. nie uzyskiwał przychodów ze źródła zyski kapitałowe).

W związku z przeprowadzonymi działaniami, Spółka poniosła szereg wydatków. Wydatki poniesione przez Spółkę można podzielić na kilka kategorii, według poniższego klucza:

1.Koszty świadczeń pieniężnych wypłaconych przez Spółkę na rzecz E. Sp. z o.o. (dalej: „E.”) w związku z negocjowaniem i realizacją umów związanych z nabyciem 100% udziałów w D. (dalej: „Koszty Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek”).

2.Koszty związane z emisją nowych akcji Wnioskodawcy, ich ofertą publiczną i notowaniem na C. (dalej: „Koszty Emisji”):

a.Koszty wynagrodzenia na rzecz domów maklerskich;

b.Koszty doradztwa prawnego związanego z emisją;

c.Koszty marketingu;

d.Koszty administracyjne;

e.Koszty podwyższenia kapitału zakładowego.

3. Koszty związane z transakcją nabycia 100% udziałów w D. (dalej: „Koszty Transakcyjne”):

a.Koszty doradztwa prawnego związanego z transakcją nabycia;

b.Koszty doradztwa finansowego związanego z transakcją nabycia;

c.Koszty doradztwa informatycznego;

d.Koszty wyceny;

e.Koszty notarialne;

Poniżej Spółka zamieszcza szerszą charakterystykę wskazanych wydatków.

Ad. 1. Koszty Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek

Warunki nabycia 100% udziałów w D. określone zostały w Umowie Inwestycyjnej z dnia 19 maja 2021 r. (dalej: „Umowa Inwestycyjna”), zawartej z dotychczasowym jedynym udziałowcem D. - osobą fizyczną (dalej: „Osoba Fizyczna”).

W dniu 15 września 2021 r. Osoba Fizyczna przeniosła na rzecz spółki E. swoje prawa i obowiązki wynikające z Umowy Inwestycyjnej (za wyjątkiem praw i obowiązków Osoby Fizycznej związanych ze sprzedażą 10 udziałów w D. na rzecz Wnioskodawcy) w związku z faktem wniesienia przez Osobę Fizyczną 100 udziałów w D. aportem do spółki E.

Dalej Spółka, Osoba Fizyczna i E. będą łącznie zwane jako „Strony”.

Umowa Inwestycyjna przewidywała, że:

Wnioskodawca nabędzie 80 udziałów D., stanowiących 80% kapitału zakładowego tej spółki, przy czym:
60 udziałów, stanowiących 60% kapitału zakładowego D., zostanie nabytych w zamian za wynagrodzenie pieniężne (przy czym 50 udziałów sprzedawała E., a 10 udziałów sprzedawała Osoba Fizyczna);
20 udziałów, stanowiących 20% kapitału zakładowego D., zostanie wniesionych przez E. jako wkład niepieniężny do Spółki na poczet podwyższenia jej kapitału zakładowego. W zamian, Osoba Fizyczna miała otrzymać nowo wyemitowane akcje w Spółce (dalej: „Akcje Aportowe 1”).
Wnioskodawca zobowiązał się w Umowie Inwestycyjnej do odkupu w celu umorzenia, na wyrażone w określonym w Umowie Inwestycyjnej terminie żądanie E., Akcji Aportowych 1, za określoną w Umowie Inwestycyjnej cenę.
Pozostałe 20% udziałów D. nabyła spółka E.
Umowa Inwestycyjna przewidywała, że udziały nabyte przez E. zostaną w przyszłości odkupione przez Spółkę w zamian za wynagrodzenie pieniężne – w razie spełnienia się określonych w Umowie Inwestycyjnej warunków zawieszających.

Ostatecznie w dn. 21 września 2021 r. Spółka nabyła 80% udziałów D., a pozostałe 20% udziałów w kapitale zakładowym D. pozostało w posiadaniu E.

W dn. 23 grudnia 2021 r. Strony zawarły Porozumienie, na mocy którego m.in. dokonano zmiany Umowy Inwestycyjnej w zakresie zasad, na podstawie których Spółka miała nabyć pozostałe 20 udziałów w kapitale zakładowym D. od E. (dalej: „Porozumienie 1”). Zgodnie z Porozumieniem 1, Spółka miała nabyć ww. udziały w D. jako wkład niepieniężny od E. W zamian, E. miało otrzymać nowo wyemitowane akcje w Spółce (dalej: „Akcje Aportowe 2”). Podobnie jak w wypadku Akcji Aportowych 1, Wnioskodawca zobowiązał się do odkupu w celu umorzenia, na wyrażone w określonym w zmienionej Umowie Inwestycyjnej terminie żądanie E., Akcji Aportowych 2, za określoną w Umowie Inwestycyjnej cenę. Ustalenia Porozumienia 1 zostały wykonane tego samego dnia.

Po zmianach do Umowy Inwestycyjnej dokonanych na podstawie Porozumienia 1 warunki odkupu Akcji Aportowych 1 i Akcji Aportowych 2 przez Spółkę przedstawiały się następująco - E. mogła żądać odkupu ww. akcji w następujących terminach i za następującą cenę:

w stosunku do 1/4 z całkowitej liczby Akcji Aportowych 1 (tj. 8.928.571 Akcji Aportowych 1) - za łączną cenę 5.000.000 zł (tj. 0,56 zł za jedną akcję) w terminie od 1 marca 2022 roku do 31 marca 2022 roku (dalej: „Opcja Put 1”);
w stosunku do 1/4 z całkowitej liczby Akcji Aportowych 1 (tj. 8.928.572 Akcji Aportowych 1) za łączną cenę 5.000.000 zł (tj. 0,56 zł za jedną akcję) w terminie od 1 czerwca do 30 czerwca 2022 roku (dalej: „Opcja Put 2”);
w stosunku do połowy z całkowitej liczby Akcji Aportowych 1 (tj. 17.857.143 Akcji Aportowych 1) za łączną cenę 10.000.000 zł (tj. 0,56 zł za jedną akcję) w terminie od 1 czerwca 2023 roku do 30 czerwca 2023 roku;
w stosunku do połowy z całkowitej liczby wszystkich Akcji Aportowych 2 (tj. 15.000.000 Akcji Aportowych 2) za łączną cenę 10.000.000 zł (tj. 0,67 zł za jedną akcję) w terminie 30 (trzydziestu) dni od dnia 30 czerwca 2024 roku;
w stosunku do połowy z całkowitej liczby wszystkich Akcji Aportowych 2 (tj. 15.000.000 Akcji Aportowych 2) za łączną cenę 10.000.000 zł (tj. 0,67 zł za jedną akcję) w terminie 30 (trzydziestu) dni od dnia 30 czerwca 2025 roku.

(dalej w odniesieniu do wszystkich ww. uprawnień E. względem Wnioskodawcy: „Opcje Put”).

Porozumienie 1 określiło również, że Opcje Put wygasną w przypadku, gdy:

po dn. 1 lipca 2023 r. średnia cena rynkowa akcji Spółki z okresu sześciu miesięcy wynosić będzie co najmniej 1 zł za jedną akcję lub
E. sprzeda Akcje Aportowe 1 i 2 na rzecz innego podmiotu.

W konsekwencji Porozumienia 1 i ww. umowy z dn. 21 września 2021 r., spółka E. stała się podmiotem uprawnionym z tytułu zarówno Opcji Put 1, jak i Opcji Put 2 (jako podmiot posiadający zarówno Akcje Aportowe 1, jak i Akcje Aportowe 2 (dalej łącznie: „Akcje Aportowe”),

W dn. 28 marca 2022 r. spółka E. zdecydowała się skorzystać z uprawnienia wynikającego z Opcji Put 1, a w dn. 1 czerwca 2022 r. - Opcji Put 2 (dalej Opcja Put 1 i Opcja Put 2 łącznie jako: „Zrealizowane Opcje Put”). W konsekwencji, po stronie Spółki powstało zobowiązanie do odkupu od E. łącznie 1/2 Akcji Aportowych 1, za łączną cenę 10 mln zł.

Spółka nie wykonała ww. zobowiązania (łącznie odkupu 1/2 Akcji Aportowych 1 - od E.). Wnioskodawca zwraca bowiem m.in. uwagę, że Zrealizowane Opcje Put zobowiązywały Spółkę do odkupienia akcji własnych za cenę 0,56 zł za akcję - tymczasem wartość rynkowa akcji Wnioskodawcy, wynikająca z notowań na C., pozostawała na poziomach poniżej wskazanej ceny. W konsekwencji, wykonanie zobowiązania wynikającego ze Zrealizowanych Opcji Put wiązałoby się z koniecznością nabycia akcji własnych za cenę znacząco przewyższającą cenę rynkową. Spółka podjęła więc decyzję o niewykonywaniu zobowiązania do odkupu 1/2 Akcji Aportowych 1, a zamiast tego zdecydowała się podjąć działania mające na celu znalezienie nabywcy (podmiotu trzeciego) dla Akcji Aportowych, w konsekwencji prowadząc do wygaśnięcia uprawnień E. z tytułu Opcji Put (w tym do wygaśnięcia zobowiązań z tytułu Zrealizowanych Opcji Put).

Wskutek opisanych powyżej zdarzeń w dn. 19 lipca 2022 r. Strony zawarły kolejne Porozumienie do Umowy Inwestycyjnej (dalej: „Porozumienie 2”). W Porozumieniu 2 strony ustaliły m.in., że uprawnienia E. z tytułu Opcji Put (w tym z tytułu Zrealizowanych Opcji Put) wygasną, jeżeli:

1)do 5 września 2022 r. (dalej: „Data Końcowa”) E. sprzeda wszystkie posiadane akcje (tj. 65.714.286 akcji) w kapitale zakładowym Spółki na rzecz podmiotów trzecich, w sposób gwarantujący uzyskanie przez E. kwoty 13,5 mln zł;

2)Spółka zapłaci E. kwotę 7 mln zł (tytułem wynagrodzenia za zrzeczenie się ww. roszczeń). Przy czym ostatecznie Wnioskodawca zwolnił się z tego zobowiązania poprzez emisję określonej ilości warrantów subskrypcyjnych oraz przyznanie ich na rzecz E., a następnie odkup tych warrantów (w stosunku do części warrantów) oraz zorganizowanie nabycie warrantów przez podmiot trzeci (w stosunku do pozostałej części). Kwestia ta pozostaje jednak poza zakresem niniejszego wniosku.

W dn. 23 sierpnia 2022 r. Strony zawarły Aneks nr 1 do Porozumienia 2 (dalej: „Aneks 1”), na mocy którego przesunięto Datę Końcową z 5 września 2022 r. do 12 września 2022 roku. W związku z tym, że zmiany wprowadzone Aneksem 1 były korzystne dla Spółki, Wnioskodawca zobowiązał się do wypłaty rekompensaty pieniężnej w kwocie 31.068,49 zł na rzecz E. (dalej: „Rekompensata 1”) oraz do dodatkowego wynagrodzenia odpowiadającego kwocie podatku dochodowego obciążającego E. wskutek otrzymania Rekompensaty 1 od Spółki (dalej: „Podatek”) - tj. kwoty 7.287,67 zł.

Ostatecznie, Wnioskodawca nie wywiązał się z warunków Porozumienia 2 w brzmieniu nadanym mu przez Aneks 1. W związku z tym, Spółka zapłaciła E. rekompensatę pieniężną w kwocie 368.657,52 zł (dalej: „Rekompensata 2”).

Zapłata Rekompensaty 2 umożliwiła podjęcie dalszych negocjacji pomiędzy Stronami, w wyniku których w dn. 27 września 2022 r. Strony zawarły Aneks nr 2 do Porozumienia 2 (dalej: „Aneks 2”), na mocy którego m.in. przesunięto Datę Końcową z 12 września 2022 r. do 17 października 2022 r., z zastrzeżeniem, że ulegnie ona dalszemu automatycznemu przedłużeniu do dnia 31 października 2022 roku, jeśli:

Spółka zapłaci E. dodatkową rekompensatę w kwocie 131.068,50 zł (dalej: „Wynagrodzenie”) do dnia 17 października 2022 r.;
Do dnia 3 października 2022 r. podmiot trzeci nabędzie 9.756.098 akcji w kapitale zakładowym Wnioskodawcy za łączną cenę 2.000.000 zł, tj. 0,205 zł za jedną akcję - przy czym w dn. 5 października 2022 r. Strony zawarły jednak kolejny Aneks (dalej: „Aneks 3”), na mocy którego termin spełnienia ww. warunku (ii) przesunięto na 6 października 2022 r.

W dn. 6 października 2022 r. doszło do spełnienia warunku (ii) powyżej, tj. podmiot trzeci nabył od E. 9.756.098 akcji w kapitale zakładowym Wnioskodawcy za łączną cenę 2.000.000 zł.

Spółka pośredniczyła w procesie zbycia Akcji Aportowych przez E. na rzecz podmiotu trzeciego - Wnioskodawca przyjął środki pieniężne od podmiotu trzeciego, z tytułu zapłaty ceny sprzedaży 9.756.098 akcji w kapitale zakładowym Wnioskodawcy. Spółka następnie przelała cenę sprzedaży ww. akcji na rachunek maklerski E. Wnioskodawca dokonał jednak ww. przelewu z opóźnieniem, w związku z powyższym spółka E. naliczyła odsetki z tytułu opóźnionej zapłaty ww. ceny sprzedaży w wysokości 8.767,12 zł (dalej: „Odsetki”) i obciążyła Spółkę obowiązkiem ich zapłaty. Spółka uregulowała zobowiązanie względem E. z tytułu zapłaty Odsetek.

Ostatecznie jednak nie doszło do przesunięcia Daty Końcowej, ponieważ Wnioskodawca spełnił warunek po terminie, tj. (i) (zapłacił Wynagrodzenie) w dn. 31 października 2022 r., podczas gdy termin na zapłatę Wynagrodzenia upłynął w dn. 17 października 2022 roku.

W związku z niedotrzymaniem przez Spółkę warunków Aneksu 3, w dn. 10 listopada 2022 r. Strony zawarły Aneks nr 4 do Porozumienia 2 (dalej: „Aneks 4”), który m.in. przesunięto Datę Końcową na 16 listopada 2022 r., pod warunkiem, że do 15 listopada 2022 r. osoby trzecie odkupią od E. 30.000.000 akcji w kapitale zakładowym Wnioskodawcy za łączną cenę 6.150.000 zł.

W związku ze zmianą Porozumienia 2 dokonaną na mocy Aneksu 4, Spółka wypłaciła E. kwotę 135.758,92 zł (dalej: „Rekompensata 3”; dalej Rekompensata 1, 2 i 3 łącznie jako: „Rekompensaty”) tytułem rekompensaty za niewywiązanie się z warunków Porozumienia 2 w brzmieniu nadanym mu przez Aneksy 1, 2 i 3.

W dn. 14 listopada 2022 r. doszło do ziszczenia się ww. warunku ustanowionego na mocy Aneksu 4 tj. podmiot trzeci nabył od E. 30.000.000 akcji w kapitale zakładowym Wnioskodawcy za łączną cenę 6.150.000 zł tj. 0,205 zł za jedną akcję.

W dn. 17 listopada 2022 r. podmiot trzeci nabył od E. pozostałe akcje w kapitale zakładowym Spółki, za cenę 0,205 zł za jedną akcję. W konsekwencji, roszczenia E. z tytułu Opcji Put (w tym wynikające ze Zrealizowanych Opcji Put) wygasły, ponieważ w ramach ww. transakcji podmiot trzeci nabył wszystkie akcje w kapitale zakładowym Spółki, które posiadało E., za łączną cenę 13.500.000 zł tj. 0,205 zł za jedną akcję.

Końcowo Spółka zwraca uwagę, że Koszt Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek jest wielokrotnie niższy niż kwota zobowiązań z tytułu Zrealizowanych Opcji Put, dla realizacji których Spółka musiałaby nabyć akcje własne w celu ich umorzenia, za łączną cenę 10 mln zł.

Ponadto Wnioskodawca podkreśla, że zgodnie z treścią Porozumienia 1 cena odkupu właściwa dla Akcji Aportowych 1 wynosiłaby odpowiednio 0,56 zł za jedną akcję. Tymczasem w okresie od dnia wykonania przez E. uprawnienia z Opcji Put 1 (tj. 28 marca 2022 r.) do dnia wygaśnięcia zobowiązania Wnioskodawcy z tytułu Opcji Put (tj. 17 listopada 2022 r.) wartość rynkowa jednej akcji Spółki (ustalona na podstawie notowań akcji Wnioskodawcy na C.) była niższa od tej kwoty.

Efektywnie więc realizacja zobowiązań z tytułu Zrealizowanych Opcji Put wiązałaby się z nabyciem przez Wnioskodawcę akcji własnych za cenę znacząco przewyższającą cenę rynkową.

Ad 2 Koszty związane z emisją nowych akcji na C. (dalej: Koszty Emisji)

Jak wskazano powyżej w celu wydatki Spółki na nabycie udziałów w D. zostały (w części) sfinansowane poprzez emisję akcji w drodze oferty publicznej. W związku z emisją nowych akcji doszło do podwyższenia kapitałów Spółki, w tym jej kapitału akcyjnego (zakładowego). W związku z tym Spółka ponosiła wskazane poniżej wydatki.

2.a. Koszty wynagrodzenia domów maklerskich

Na koszty tej grupy składa się wynagrodzenie za:

Wynagrodzenia domów maklerskich współuczestniczących w budowaniu księgi popytu i współodpowiedzialnych za koordynację i organizację spotkań z inwestorami, a także wykonywanie innych czynności zwyczajowo wykonywane przez firmy inwestycyjne w przypadku ofert publicznych akcji.
Wynagrodzenie domu maklerskiego odpowiedzialnego za prezentowanie informacji o akcjach i warunkach ich objęcia oraz za przyjmowanie zapisów na akcje.
Wynagrodzenie domu maklerskiego odpowiedzialnego za współtworzenie Memorandum Ofertowego, organizację spotkań z inwestorami, współuczestnictwo w budowaniu księgi popytu, zorganizowanie i przeprowadzenie subskrypcji oferowanych akcji, przygotowanie raportu analitycznego i pełnienie funkcji agenta emisji.
Wynagrodzenie domu maklerskiego odpowiedzialnego za pełnienie funkcji pośrednika rejestracyjnego.

Powyżsi usługodawcy to podmioty będące domami maklerskimi, wykonującymi swą działalność na podstawie odpowiednich przepisów oraz zezwoleń wydanych przez Komisję Nadzoru Finansowego (dalej: „DM”).

2.b. Koszty doradztwa prawnego

Koszty doradztwa prawnego obejmują wynagrodzenie podmiotu pełniącego rolę doradcy prawnego przy przeprowadzaniu oferty publicznej i obejmują m.in. uczestnictwo w tworzeniu Memorandum Ofertowego, w tym sporządzenie jego jednolitej wersji, uzyskanie opinii prawnych, sporządzenie umów z domami maklerskimi, analiza umów zawieranych w związku z przeprowadzoną ofertą publiczną, świadczenie usług prawnych w postępowaniach administracyjnych związanych z ofertą publiczną.

2.c. Koszty marketingu

Poza wskazanymi powyżej wydatkami, w ramach emisji akcji Spółka ponosiła wydatki na usługi świadczone przez agencję marketingową, mające na celu promocję i marketing oferty publicznej, w tym koszty usług marketingowych, usług PR, usług budowania relacji z inwestorami kwalifikowanymi (usługi IR).

2.d. Koszty administracyjne

Spółka ponosiła opłaty o charakterze administracyjnym, uiszczane na rzecz F. i G., w tym za rejestrację akcji i wprowadzenie ich do obrotu, czy też notowanie akcji Spółki.

2.e. Koszty podwyższenia kapitału zakładowego

Końcowo, Spółka ponosiła koszty związane bezpośrednio z podwyższeniem kapitału zakładowego, tj.:

koszty opłat notarialnych, sądowych oraz opłat skarbowych;
koszty podatku od czynności cywilnoprawnych od podwyższenia kapitału zakładowego;
koszty obsługi prawnej związane bezpośrednio z organizacją i przeprowadzeniem podwyższenia kapitału zakładowego oraz rejestracją ww. podwyższenia w KRS.

Ad 3 Koszty związane z transakcją nabycia udziałów w D. (dalej: Koszty Transakcyjne).

Dodatkowo Spółka pragnie wskazać, iż ponosiła również wydatki związane z nabyciem udziałów w D. wskazane poniżej.

3.a. Koszty doradztwa prawno-podatkowego związanego z transakcją nabycia

Koszty doradztwa prawnego obejmują wynagrodzenie podmiotu pełniącego rolę doradcy prawnego przy nabyciu D. obejmują m.in. negocjacje treści Umowy Inwestycyjnej, w tym organizację telekonferencji z przedstawicielami stron; współtworzenie Umowy Inwestycyjnej, w tym przygotowanie załączników do tej umowy; przygotowanie stosownej dokumentacji; przeprowadzenie prawnego i podatkowego badania due dilligence.

3.b. Koszty doradztwa finansowego związanego z transakcją nabycia

Do tej grupy wydatków należą koszty finansowego badania due dilligence, w ramach którego podmiot doradczy dokonał, m.in. przeglądu dokumentów finansowych D. celem dokonania analizy ilościowej i jakościowej przychodów D., przeglądu kosztów, prezentacji przepływów pieniężnych, analizy okresowych KPI, przeglądu zapasów, prezentacji długu netto.

3.c. Koszty doradztwa informatycznego

W skład tej grupy wchodzą wydatki na badania IT due dilligence i Cyber due dilligence, obejmujące m.in. przegląd środowiska IT spółki D. celem identyfikacji ryzyk, przeanalizowania organizacji działu IT, podsumowanie istotnych aplikacji biznesowych, podsumowanie środowiska IT (serwerów, sieci itp.), przeprowadzenie przeglądu obecnych procedur z zakresu cyberbezpieczeństwa etc.

3.d. Koszty wyceny

Spółka wypłaciła wynagrodzenie dla podmiotu, który przeprowadził wycenę udziałów D. (podmiocie nabywanym przez Wnioskodawcę).

3.e. Koszty notarialne/administracyjne;

Końcowo, Spółka ponosiła koszty związane bezpośrednio z nabyciem 100% udziałów w D., tj.:

koszty opłat notarialnych, sądowych oraz opłat skarbowych;
koszty podatku od czynności cywilnoprawnych od Umowy Inwestycyjnej;

Zarówno Koszty Emisji, jak i Koszty Transakcyjne nie zostały ujęte dla celów księgowych jako rezerwy albo jako bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów. Nie są one również wydatkami dotyczącymi okresu przekraczającego rok podatkowy Spółki.

Uzupełnienie wniosku pismem z 11 września 2023 r.

Kapitał zakładowy spółki D. był podzielony na 100 udziałów o równej wartości 50 zł.

Przed zawarciem Umowy Inwestycyjnej z 19 maja 2021 r. Osoba Fizyczna posiadała 100 udziałów w kapitale spółki D. Po zawarciu Umowy Inwestycyjnej, w dniu 1 września 2021 r. Osoba Fizyczna wniosła 90 udziałów w D. aportem do spółki E., reprezentujących 90% w kapitale D., jednocześnie zachowując 10 udziałów w tej spółce reprezentujących 10% kapitału tej spółki.

„Porozumienie 1” z 23 grudnia 2021 r. nie zawierało zapisów przewidujących zastosowanie kar umownych.

Zapis przewidujący zastosowanie kar umownych w przypadku braku spełnienia postanowień umownych po którejkolwiek ze Stron znajduje się w pkt. 2.7 „Porozumienia 2” z 19 lipca 2021 r., dokonującym zmiany brzmienia art. 10 Umowy Inwestycyjnej z dn. 19 maja 2021 r. Brzmienie pkt. 2.7 „Porozumienia 2” uległo następnie zmianie na mocy pkt. 1.5 „Aneksu 4”.

Powyższe postanowienie – zarówno w wersji oryginalnej, jak i zmodyfikowanej przez „Aneks 4” – przewidywało jedną karę umowną, określaną jako „kara gwarancyjna”. Omawiana kara przysługiwała E. w razie niewykonania przez Spółkę zobowiązań z tytułu „Zrealizowanych Opcji Put” (odmowy nabycia przez Spółkę posiadanych przez E. akcji własnych za cenę określoną w „Porozumieniu 1”).

Jednocześnie Spółka podkreśla, że żadna z płatności będących przedmiotem pytań nr 1 i 2 zawartych we Wniosku („Rekompensaty”, „Podatek”, „Wynagrodzenie”, „Odsetki”) nie stanowiła płatności z tytułu zaprezentowanej powyżej kary umownej.

Spółka nie jest podmiotem powiązanym z E. w rozumieniu przepisów ustawy o CIT.

Spółka nie wywiązała się z postanowień pkt. 2.2 a), pkt. 2.3 a), pkt 2.5 i pkt. 3.6 „Porozumienia 2”. Spółka przedstawia poniżej treść powyższych postanowień:

„2.2 Inwestor (tj. A. S.A. – przyp. Spółki) zobowiązuje się niniejszym względem Sprzedawcy (tj. E. – przyp. Spółki) do zaspokojenia w całości roszczeń, o których mowa w pkt 2.1 powyżej (tj. roszczenia z tytułu Zrealizowanych Opcji Put – przyp. Spółki), w następujących terminach:

a) roszczenie o zapłatę kwoty 5.000.000,00 zł (pięć milionów złotych) – wraz z odsetkami ustawowymi za czas opóźnienia w zapłacie (liczonymi od dnia 4 kwietnia 2022 roku) – z tytułu realizacji przez Sprzedawcę Opcji Put (przewidzianej w art. 10.1.1 Umowy Inwestycyjnej) w nieprzekraczalnym terminie do dnia 14 września 2022 roku; […]

2.3 Niezależnie od zobowiązań, o których mowa w pkt 2.2 Ugody, Inwestor zobowiązuje się niniejszym względem Sprzedawcy [łącznie z zapłatą kwot, o których mowa w pkt 2.2 lit. a) i b) Ugody (Ugody tj. „Porozumienia 2” – przyp. Spółki)] do zapłaty na rzecz Sprzedawcy następujących kwot:

a) kwoty stanowiącej równowartość w PLN wyniku następującego równania: [wartość podlegającej faktycznej zapłacie łącznej kwoty, o której mowa w pkt 2.2 lit. a) Ugody] : [0,81] – [wartość podlegającej faktycznej zapłacie łącznej kwoty, o której mowa w pkt 2.2 lit. a) Ugody] – tytułem pokrycia podatku dochodowego obciążającego Sprzedawcę w wyniku zapłaty przez Inwestora na rzecz Sprzedawcy kwoty, o której mowa w pkt 2.2 lit. a) powyżej – w nieprzekraczalnym terminie do dnia 14 września 2022 r.; […]

2.5 W celu zwolnienia się z zobowiązań, o których mowa w pkt. 2.2 i 2.3 powyżej, Inwestor uprawniony jest do dokonania odkupu od Sprzedawcy – w ww. terminach, tj. w terminie do dnia 14 września 2022 roku oraz do dnia 15 grudnia 2022 roku – odpowiednio Akcji Aportowych objętych Opcją Put, przewidzianą w art. 10.1.1 Umowy Inwestycyjnej („Opcja Put 1”, o której mowa we Wniosku – przyp. Spółki) i Akcji Aportowych objętych Opcją Put, przewidzianą w art. 10.1.2 Umowy Inwestycyjnej („Opcja Put 2”, o której mowa we Wniosku – przyp. Spółki), za cenę odpowiadającą wysokości kwot (obliczonych łącznie z odsetkami), wskazanych powyżej w pkt. 2.2 lit. a) i b) [kwota z pkt. 2.2 lit. a) – w odniesieniu do Akcji Aportowych, objętych Opcją Put z art. 10.1.1. Umowy Inwestycyjnej, kwota z pkt. 2.2 lit. b) – w odniesieniu do Akcji Aportowych, objętych Opcją Put z art. 10.1.2 Umowy Inwestycyjnej], z zastrzeżeniem, że skutek zwalniający, o którym mowa w treści niniejszego punktu, w odniesieniu do odpowiedniej kwoty wskazanej w pkt. 2.2 i 2.3 – nastąpi wyłącznie pod warunkiem zaksięgowania środków pieniężnych z tytułu całości odpowiedniej ceny na rachunku Sprzedawcy w ww. terminach. Dla uniknięcia wszelkich wątpliwości, w żadnym przypadku Inwestor nie będzie zobowiązany do zapłaty na rzecz Sprzedawcy podwójnie ww. kwot z tytułów prawnych, o których mowa w pkt 2.2-2.3 (włącznie) i 2.5, a Sprzedawca będzie uprawniony do otrzymania danej kwoty wyłącznie raz, tj. z jednej z dwóch wskazanych w Ugodzie podstaw prawnych. Cena odkupu Akcji Aportowych, o której mowa powyżej, zostanie podwyższona przez Inwestora o kwotę podatku dochodowego, do którego zapłaty Sprzedawca zostanie zobowiązany w wyniku sprzedaży akcji Aportowych na rzecz Inwestora, w taki sposób, aby po potraceniu tego podatku u Sprzedawcy pozostały kwoty wskazane powyżej w pkt. 2.2 lit. a) i b) [kwota z pkt. 2.2 lit. a) – w odniesieniu do Akcji Aportowych, objętych Opcją Put z art. 10.1.1 Umowy inwestycyjnej, kwota z pkt. 2.2 lit. b) – w odniesieniu do Akcji Aportowych, objętych Opcją Put z art. 10.1.2 Umowy Inwestycyjnej] (ubruttowienie). Kwota stanowiąca podwyższenie ceny, o której mowa w zdaniu poprzedzającym, zostanie zapłacona przez Inwestora w raz z zapłatą ceny za Akcje Aportowe (o ile zapłacie przez E. podlegać będzie przedmiotowy podatek) i dopiero taka łączna zapłata w stosownych terminach, zgodnie z niniejszym punktem, powoduje skutek zwalniający, objęty tymże punktem. Sprzedawca zobowiązuje się nie podejmować jakichkolwiek czynności, które mogłyby negatywnie wpłynąć na neutralność podatkową dla Sprzedawcy w zakresie sprzedaży Akcji Aportowych. […]

3.6 Strony postanawiają, że ich celem jest, aby Proces Sprzedaży Akcji został zakończony (tj. żeby Akcje Aportowe oraz Akcje Aportowe 2 zostały nabyte przez inwestorów, a Sprzedawca otrzymał należną mu w całości cenę – na warunkach przewidzianych w pkt. 3 Ugody) [„Zamknięcie Transakcji”] – do dnia 5 września 2022 roku, tj. do końca tego dnia ("Data Końcowa”).”

Przyczynami niewywiązania się przez Spółkę z ww. postanowień umownych były:

(a) brak znalezienia kupca na „Akcje Aportowe” i „Akcje Aportowe 2” w terminach przewidzianych przez ww. postanowienia „Porozumienia 2”;

(b) dążenie do uniknięcia sytuacji, w której Spółka musiałaby nabyć akcje własne po cenie wyższej niż rynkowa – do czego by doszło, gdyby Spółka zamiast negocjować zmianę treści postanowień Porozumienia z dn. 19 lipca 2022 r. zdecydowałaby się je wykonać i w konsekwencji wypłacić E. wynagrodzenie z tytułu Zrealizowanych Opcji Put.

Tak jak wskazano we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, powyższe działania stanowiły więc racjonalne działanie Spółki jako podmiotu gospodarczego, który zmierzał w ten sposób do wygaśnięcia zobowiązania z tytułu Opcji Put i w konsekwencji do uniknięcia potencjalnych strat ekonomicznych, które wywołałaby zapłata ww. zobowiązania.

Podstawą prawną wypłaty Rekompensaty 1 oraz dodatkowego wynagrodzenia (zdefiniowanego we wniosku o wydanie interpretacji jako Podatek) były postanowienia Aneksu 1.

Zgodnie z brzmieniem pkt. 2 „Aneksu 1”:

„2.1. Strony postanawiają, że w związku ze zmianą Porozumienia dokonywaną na mocy Punktu powyżej Sprzedawcy należna będzie od Inwestora rekompensata w kwocie 31.068,49 PLN (słownie: trzydzieści jeden tysięcy sześćdziesiąt osiem złotych 49/100), płatna w dniu zawarcia niniejszego Aneksu na rachunek bankowy Sprzedawcy (przy czym za termin płatności wszelkich kwot na podstawie niniejszego Aneksu Strony zgodnie uznają datę zaksięgowania środków pieniężnych na rachunku bankowym Sprzedawcy).

2.2. Niezależnie od zobowiązania do zapłaty, o którym mowa w Punkcie 2.1 powyżej, Inwestor zobowiązuje się do zapłaty na rzecz Sprzedawcy (łącznie z zapłatą kwoty, o której mowa w Punkcie 2.1 powyżej) – w dniu zawarcia niniejszego Aneksu – kwoty w wysokości 7.287,67 (słownie: siedem tysięcy dwieście osiemdziesiąt siedem złotych 67/100) – tytułem pokrycia podatku dochodowego, obciążającego Sprzedawcę w wyniku zapłaty przez Inwestora na rzecz Sprzedawcy kwoty, o której mowa w punkcie 2.1 powyżej. Sprzedawca udostępni Inwestorowi wyciąg z deklaracji CIT – 8 – w celu weryfikacji przez Inwestora w przyszłości, jaka była faktycznie kwota podatku dochodowego, obciążającego Sprzedawcę. Inwestor może wystąpić do Sprzedawcy o udostępnienie deklaracji CIT – 8 nie później niż do końca 2028 r.”.

Podstawą prawną do wypłacenia „Rekompensaty 2” były dodatkowe ustalenia pomiędzy Spółką a E., na mocy których Spółka zapłaciła kwotę „Rekompensaty 2” tytułem rekompensaty za niewywiązanie się ze Spółkę z warunków „Porozumienia 2”. Fakt zaistnienia ww. ustaleń został potwierdzony zacytowanym poniżej postanowieniu pkt 3 „Aneksu 2” i pkt 3 „Aneksu 3” (pkt 3 „Aneksu 2” i „Aneksu 3” mają identyczne brzmienie):

„W związku ze zmianą Porozumienia („Porozumienia 2” – przyp. Spółki) dokonywaną na mocy Punktu 1 powyżej Inwestor (tj. A. S.A. – przyp. Spółki) zapłacił na rzecz Sprzedawcy (tj. E. – przyp. Spółki) w dniu 21 września 2022 roku kwotę 368.657,52 zł” (słownie: trzysta sześćdziesiąt osiem tysięcy sześćset pięćdziesiąt siedem tysięcy złotych i pięćdziesiąt dwa grosze) tytułem rekompensaty za niewywiązanie się przez Inwestora z warunków Porozumienia. Inwestor w tym miejscu oświadcza, że nie będzie w przyszłości kierował względem Sprzedawcy jakichkolwiek roszczeń z tytułu zwrotu na jego rzecz (na jakiejkolwiek podstawie) kwoty, o której mowa w zdaniu pierwszym niniejszego ustępu (w konsekwencji nie będzie także składał względem Sprzedawcy jakichkolwiek oświadczeń dotyczących potrącenia ww. kwoty z wierzytelnościami przysługującymi Sprzedawcy względem Inwestora).

Zdanie drugie niniejszego punktu odnosi się również do rekompensaty, o której mowa w punkcie 1.1 niniejszego Aneksu.”

Spółka nie zobowiązała się do opłacenia dodatkowego wynagrodzenia od kwoty „Rekompensaty 2”.

Podstawą prawną wypłaty Wynagrodzenia były postanowienia Aneksu 2.

Zgodnie z brzmieniem pkt. 1.1 „Aneksu 2”:

„1.1. Strony uchylają obecną treść Punktu 2.2 a) Porozumienia („Porozumienia 2” – przyp. Spółki) i nadają Punktowi 2.2

a)Porozumienia nowe, następujące brzmienie:

„a) roszczenie o zapłatę kwoty 5.000.000,00 zł (pięć milionów złotych) – wraz z odsetkami ustawowymi za czas opóźnienia w zapłacie (liczonymi od dnia 4 kwietnia 2022 roku) – z tytułu realizacji przez Sprzedawcę Opcji Put (przewidzianej w art. 10.1.1. Umowy Inwestycyjnej) – w nieprzekraczalnym terminie do dnia 18 października 2022 roku, z zastrzeżeniem, że:

(i) Wskazany powyżej termin zapłaty ulegnie automatycznemu przedłużeniu do 2 listopada 2022 roku, jeżeli w nieprzekraczalnym terminie do dnia 17 października 2022 roku Inwestor (tj. A. S.A. – przyp. Spółki) dokona zapłaty na rzecz Sprzedawcy (tj. E. – przyp. Spółki) kwoty 131.068,50 zł (sto trzydzieści jeden tysięcy sześćdziesiąt osiem złotych i pięćdziesiąt groszy) tytułem rekompensaty za niewywiązanie się przez Inwestora z warunków Porozumienia; […]”.

Powyższe opóźnienie było spowodowane trudnościami w znalezieniu zainteresowanych nabyciem akcji Spółki na oferowanych warunkach – w konsekwencji cena nabycia Akcji Aportowych znalazła się na rachunku E. w terminie późniejszym, niż pierwotnie zaplanowany.

Spółka jednocześnie informuje, że na podstawie „Aneksu 2” E. otrzymało również kwotę 131.068,50 zł („Wynagrodzenie”, o którym mowa we Wniosku) – środki te jednak (a) nie stanowiły wynagrodzenia z tytułu sprzedaży akcji (b) zostały przelane w terminie.

Pytania

1.Czy Koszty Rekompensat, Podatku i Wynagrodzenia mogą stanowić koszty uzyskania przychodów i powinny zostać rozliczone dla celów CIT w sposób zgodny z dyspozycją art. 15 ust. 4d-4e ustawy o CIT, tj. w dniu poniesienia, zaś Koszty Odsetek powinny zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w sposób zgodny z dyspozycją art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT, tj. w momencie zapłaty?

2.Czy Spółka powinna alokować Koszty Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek do przychodów z innych źródeł niż zyski kapitałowe, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o CIT?

3.Czy Koszty Emisji wymienione w kategoriach a-c stanu faktycznego mogą stanowić koszty uzyskania przychodów i powinny zostać rozliczone dla celów CIT w sposób zgodny z dyspozycją art. 15 ust. 4d-4e ustawy o CIT, tj. w dniu poniesienia, a Koszty Emisji wymienione w kategoriach d-e stanu faktycznego nie stanowią kosztów uzyskania przychodów?

4.Czy Spółka powinna alokować Koszty Emisji wymienione w kategoriach a-c stanu faktycznego do przychodów z innych źródeł niż zyski kapitałowe, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o CIT?

5.Czy Koszty Transakcyjne mogą stanowić koszty uzyskania przychodów i powinny zostać rozliczone dla celów CIT w sposób zgodny z dyspozycją art. 15 ust. 4d-4e ustawy o CIT, tj. w dniu poniesienia?

6.Czy Spółka powinna alokować Koszty Transakcyjne do przychodów z innych źródeł niż zyski o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o CIT?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1

Zdaniem Wnioskodawcy, Koszty Rekompensat, Podatku i Wynagrodzenia mogą stanowić koszty uzyskania przychodów i powinny zostać rozliczone dla celów CIT w sposób zgodny z dyspozycją art. 15 ust. 4d-4e ustawy o CIT, tj. w dniu poniesienia, zaś Koszty Odsetek powinny zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w sposób zgodny z dyspozycją art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT, tj. w momencie zapłaty.

Zgodnie z przepisem art. 15 ustawy o CIT kosztami uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania, albo zabezpieczenia źródła przychodów z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 Ustawy o CIT.

Aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą zostać spełnione następujące przesłanki:

wydatek został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika,
jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,
został właściwie udokumentowany,
wydatek nie może znajdować się w katalogu kosztów określonych w art. 16 ust. 1 Ustawy o CIT.

Zdaniem Wnioskodawcy, powyższe warunki zostaną spełnione w zakresie wydatków poniesionych przez Spółkę na rzecz D. z tytułu Rekompensaty, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek.

Po pierwsze, Spółka wypłaciła Rekompensaty, Podatek, Wynagrodzenie i Odsetki z własnych środków majątkowych, i wydatki z tego tytułu były dla Spółki wydatkami o charakterze definitywnym.

Po drugie, wypłata Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek pozostaje w związku z działalnością gospodarczą Spółki, gdyż wynika z Porozumienia 2 oraz z Aneksów do Umowy Inwestycyjnej, na mocy której Spółka nabyła udziały w D. Z kolei przejęcie spółki D. wiązało się z szeregiem korzyści dla głównej działalności gospodarczej Spółki, takich jak wejście na nowy dla siebie rynek i możliwość uzyskiwania przychodów z tego tytułu.

Ponadto, ostatecznie działalność D. została w pełni zintegrowana z działalnością Spółki, wskutek połączenia Spółki (jako spółki przejmującej) z D. (jako spółki przejmowanej).

Mając na uwadze opisane okoliczności faktyczne bezsprzecznie wypłata Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek powinna być uznana za związaną z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy.

Po trzecie, w opinii Spółki uregulowanie Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek spełnia kryterium ustawowego celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów.

Zgodnie z poglądem przyjętym w doktrynie przepisów Ustawy o CIT wynika, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów, z wyjątkiem wydatków wymienionych w art. 16 ust. 1 Ustawy o CIT.

Jednocześnie należy zauważyć, że kosztami uzyskania przychodów będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami (pozostające w związku pośrednim) - jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu osiągnięcia przychodów, nawet wówczas, gdy z obiektywnych powodów przychód nie zostanie osiągnięty.

W opinii Spółki, podczas oceny danego wydatku w zakresie racjonalności jego poniesienia, należy badać całokształt postępowania podmiotu. Powinno uwzględniać się również zmiany otoczenia gospodarczego i także pod tym kątem oceniać zasadność podjętych działań.

Wnioskodawca zaznacza zatem, że - jak wskazano w stanie faktycznym - zapłata Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek umożliwiła Spółce uniknięcie zapłaty wielokrotnie wyższej kwoty zobowiązania z tytułu Zrealizowanych Opcji Put (10 mln zł). Ponadto, jak wskazano w opisie stanu faktycznego, uregulowanie zobowiązania z tytułu Zrealizowanych Opcji Put oznaczałoby konieczność nabycia (odkupu) akcji własnych od E. za cenę 0,56 zł za jedną akcję, tj. znacząco powyżej ceny rynkowej akcji Spółki - zarówno bieżącej, jak i historycznej, w momencie zawierania Porozumienia 2 i Aneksów – wynikającej z notowań Wnioskodawcy na C.

Osiągnięcie celu gospodarczego, jakim było uniknięcie ponadwymiarowego wydatku, zdaniem Wnioskodawcy, wymagało wprowadzenia zmian w treści Umowy Inwestycyjnej, które umożliwiły utrzymanie możliwości wygaśnięcia zobowiązania z Opcji Put w razie nabycia Akcji Aportowych przez podmiot trzeci, przy pośrednictwie Spółki. Wprowadzenie ww. zmian – poprzez zawarcie Porozumienia 2 i Aneksów - i następujące późnej ich wykonanie byłoby zaś niemożliwe, gdyby Spółka nie wypłaciła na rzecz E. Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek.

W omawianym przypadku, podpisanie Porozumienia 2 wraz z Aneksami i zapłata wynikających z nich Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek stanowiły więc racjonalne działanie Spółki jako podmiotu gospodarczego, który zmierzał w ten sposób do wygaśnięcia zobowiązania z tytułu Opcji Put i w konsekwencji do uniknięcia potencjalnych strat ekonomicznych, które wywołałaby zapłata ww. zobowiązania.

Na poparcie stanowiska Wnioskodawcy dotyczącego interpretacji przepisu art. 15 ust. 1 Ustawy o CIT, jako obejmującego swoim zakresem również zmniejszenie ponoszonej straty, należy wskazać również wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 września 2017 r. II FSK 2054/15, a w którym sąd stwierdził, że: „W przypadku odszkodowań, kar umownych i innych wydatków wynikających z odstąpienia przez podatnik od umowy w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego przyjęto, że wykazują one związek z przychodami, wówczas gdy podatnik ma na uwadze możliwość osiągnięcia, choćby nawet potencjalnie jakiegoś przychodu, czy to z określonej innej transakcji, czy też na skutek redukcji kosztów pośrednich, czyli ogólnych, dotyczących całej działalności.”

Podobne stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w prawomocnym wyroku z dnia 17 kwietnia 2015 r. o sygn. akt III SA/Wa 2320/14, w którym sąd wskazał, że: „w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości gospodarczej poniesienie pewnych wydatków (zaplata kary umownej czy odszkodowania w postaci tzw. „odstępnego”, które to świadczenia nie zostały wyłączona z kosztów uzyskania przychodów, na mocy art. 16 ust. 1 pkt 22 u.p.d.p.) może ograniczyć straty, które zachwiałyby możliwością uzyskiwania przychodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Wskazuje zatem na zabezpieczenie źródła przychodów, o jakim mowa w treści art. 15 ust. 1 u.p.d.p.”

Skoro zatem zawarcie Porozumienia 2 i Aneksów umożliwiło Spółce poniesienie niższych wydatków, a w konsekwencji ograniczenie strat, to Rekompensaty, Podatek, Wynagrodzenie i Odsetki powinny, zdaniem Spółki, zostać uznane za koszt podatkowy zgodnie z art. 15 ust. 1 Ustawy o CIT. Wygaśnięcie zobowiązania z tytułu Opcji Put (w tym Zrealizowanych Opcji Put) - do którego nie doszłoby, gdyby nie zapłata Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek - pozwoliło na uniknięcie poniesienia wyższych wydatków na nabycie (odkup) 1/2 Akcji Aportowych 1 za cenę przewyższającą aktualną cenę rynkową, w konsekwencji zabezpieczając kondycję finansową Wnioskodawcy i zabezpieczając źródło jego przychodów z działalności gospodarczej.

W orzecznictwie podkreśla się, że wykładnia gospodarcza jest jedną z naczelnych wykładni, którą należy posługiwać się przy interpretowaniu prawa gospodarczego. Opiera się na przyjęciu założenia, zgodnie z którym podatnik powinien działać w sposób typowy dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, tj. dążyć do zwiększenia swoich zysków, a nie powiększania istniejącej straty.

Analizując postępowanie Wnioskodawcy jako ciąg zdarzeń wywołujących określone działania tj. zawarcie Umowy Inwestycyjnej, zmianę uwarunkowań biznesowych, realizację Opcji Put 1 i 2 przez E. oraz doprowadzenie do wygaśnięcia zobowiązań z tytułu Opcji Put; konsekwencje finansowe zaniechania takiej decyzji (konieczność wykonania zobowiązania z tytułu Zrealizowanych Opcji Put tj. nabycia od E. 1/2 Akcji Aportowych 1 za cenę przewyższającą ich wartość rynkową; możliwość realizacji zobowiązań z tytułu dotychczas niezrealizowanych przez E. Opcji Put) i ich wpływ na osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródeł przychodów oraz minimalizację ponoszonej straty, należy stwierdzić, źe było ono w pełni racjonalne.

Sposób interpretacji prawa podatkowego, zgodnie z wykładnią gospodarczą wskazał przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny w orzeczeniu z dnia 8 listopada 2017 r. sygn. akt II FSK 2625/15.

„Gospodarczo racjonalne decyzje, podejmowane pierwotnie w określonych warunkach, w związku z negatywną zmianą okoliczności (wzrostem cen, obniżeniem popytu, wzrostem kosztów, zmianą koniunktury), mogą skutkować koniecznością podejmowania działań zmierzających do zachowania lub zabezpieczenia źródeł przychodów i ponoszenia w związku z tym wydatków, które można zakwalifikować do kosztów podatkowych w rozumieniu art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p.”.

Tożsame stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 12 kwietnia 2018 r. II FSK 871/16. Ponadto, w uchwale 7 sędziów NSA z dn. 25 czerwca 2012 r., sygn. II FPS 2/12, stwierdzono, źe: „Działając w warunkach rynkowych podatnik musi podejmować racjonalne z jego punktu widzenia, oparte na ekonomicznych analizach i kalkulacjach, działania zmierzające do uzyskania możliwie największej efektywności ekonomicznej. Działania te mogą również polegać na dokonywaniu określonych oszczędności, zmniejszeniu kosztów i wydatków, minimalizowaniu strat z określonych segmentów działalności, czy też eliminowaniu nieopłacalnych przedsięwzięć. Gdyby podatnik działań takich nie podejmował, mógłby nie sprostać konkurencji a prowadzona przez niego działalność mogłaby stać się nierentowna i zacząć przynosić straty. Tym samym zagrożone byłoby źródło przychodów, jakim jest prowadzenie działalności gospodarczej w jej całokształcie. W tym sensie, co do zasady, każde tego rodzaju przedsięwzięcie zmierzające do zapobieżenia powstania takiej sytuacji, powinno być postrzegane jako prowadzące do zachowania bądź zabezpieczenia źródła przychodów, a związane z tym koszty, jako koszty uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 PDOPrU”.

Dodatkowo, należy wskazać, że do Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek zapłaconych na rzecz E. nie będzie miała zastosowania żadna z okoliczności wskazanych w przepisie art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

W szczególności, w ocenie Wnioskodawcy nie znajdzie zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT, który wyłącza z kosztów uzyskania przychodów kary umowne i odszkodowania, które:

wynikają z wad sprzedawanych towarów, wykonywanych robót i usług,
są karami za zwłokę w zamianie towaru wadliwego na niewadliwy lub
są karami za zwlokę w usunięciu wad wykonywanych robót i usług.

Wnioskodawca zwraca bowiem uwagę, że nawet gdyby zakwalifikować Rekompensaty, Podatek, Wynagrodzenie i Odsetki jako kary umowne i/lub odszkodowanie, to ww. świadczenia nie są objęte znaczeniowym art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT.

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, podstawą dla wypłaty ww. świadczeń było Porozumienie 2 wraz z Aneksami. Przedmiotem Porozumienia 2 i Aneksów nie była zaś sprzedaż towarów, wykonanie robót i usług, zamiana towaru wadliwego na niewadliwy lub usunięcie wad wykonywanych robót i usług, lecz kwestie związane z uzgodnieniami stron wskazanych porozumień co do warunków transakcji (związanych przede wszystkim z wykonaniem Opcji Put i warunków na jakich to nastąpiło).

Wnioskodawca zwraca bowiem uwagę, że zgodnie z zasadami wykładni językowej prawa oraz utrwaloną linią orzeczniczą, przepis art. 16 ust. 1 pkt. 22 ustawy o CIT stosuje się jedynie do kar oraz odszkodowań wymienionych wprost w przepisie.

W tym miejscu należy podkreślić, iż Spółka wypłaciła E. Rekompensaty, Podatek, Wynagrodzenie i Odsetki celem uniknięcia zapłaty znacznie wyższej kwoty zobowiązania z tytułu Zrealizowanych Opcji Put (w przyszłości zaś potencjalnie również z tytułu pozostałych Opcji Put).

Obowiązek wypłaty Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek nie wynika zatem z naruszenia przez Spółkę przepisów prawa, niedbalstwa czy też innych nieracjonalnych działań, na które Wnioskodawca mógł mieć wpływ, wobec tego art. 16 ust. 1 pkt 22 Ustawy o CIT nie znajdzie zastosowania.

Na poparcie stanowiska Wnioskodawcy można przytoczyć wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 17 stycznia 2012 r., sygn. akt II FSK 1365/10, w którym Sąd orzekł, że: „Przyjęcie poglądu, że kara umowna lub odszkodowanie ze swej istoty nie mogą być uznane za koszt uzyskania przychodów, czyniłoby regulację zawartą w art. 16 ust. 1 pkt 22 u.p.d.o.p. zbędną, bowiem skoro określony zbiór nie jest kosztem podatkowym na podstawie art. 15 ust. 1, to nieracjonalnym jest uznawanie poszczególnych elementów tego zbioru za koszt i wyłączanie go z tego zbioru na podstawie innego przepisu - art. 16 ust. 1 pkt 22 u.p.d.o.p”.

W tym miejscu dodatkowo należy wskazać także Uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 marca 2011 r., sygn. akt II FPS 8/10, w której wyrażono stanowisko zakazujące wykładani przepisów podatkowych w sposób, który spowodowałby, że niektóre przepisy okazałyby się zbędne: „nie można zatem tak wykładać prawa, aby pewne jego fragmenty okazały się normatywnie nieistotne (zakaz wykładni per non est).”

Jednocześnie Spółka podkreśla, że Podatek nie jest objęty przepisem art. 16 ust. 1 pkt 15 ustawy o CIT który stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów podatku dochodowego oraz wypłat z zysku określonych w odrębnych przepisach. Zakres tego przepisu dotyczy tylko tego podatku dochodowego, który jest uiszczany przez podatnika, a nie jak to ma miejsce w przedmiotowym stanie faktycznym - wynagrodzenie które odpowiada kwocie podatku płaconego przez podmiot trzeci, na podstawie stosownych postanowień umownych Aneksu 1. Tylko bowiem podatnik obowiązany jest uiszczać podatek dochodowy. Tożsame stanowisko wyrażono w wielu interpretacjach indywidualnych Dyrektora KIS, m.in. z dnia 17 czerwca 2022 r., sygn. 0111-KDIB2-1.4010.120.2022.2.AP czy z dnia 10 grudnia 2021 r. sygn. 0111-KDIB1-2.4010.478.2021.1.AK.

Ponadto do omawianych wydatków nie znajdzie zastosowania przepis art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, zgodnie z którym nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e. Spółka zwraca bowiem uwagę, że użyte w ww. przepisie określenie „wydatki na nabycie” dotyczy wydatków, bezpośrednio warunkujących nabycie udziałów lub akcji tj. takich wydatków, bez poniesienia których skuteczne nabycie udziałów lub akcji nie byłoby możliwe. Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem organów podatkowych (m.in. interpretacje indywidualne: z dn. 25 czerwca 2021 r., sygn. 0114-KDIP2-2.4010.125.2021.1.AG; z dn. 27 września 2022 r., sygn. 0114-KDIP2-2.4010.54.2022.1.AP) oraz orzecznictwem sądów administracyjnych (m.in. wyrok NSA z dnia 6 maja 2015 r., sygn. II FSK 1086/13) do typowych wydatków, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy CIT warunkujących nabycie udziałów lub akcji zalicza się przede wszystkim zapłaconą cenę udziałów lub akcji oraz opłaty notarialne i podatek od czynności cywilnoprawnych.

Przykładowo, w przytoczonym powyżej wyroku NSA stwierdził, że: „[...] w pełni aprobuje stanowisko sądu administracyjnego pierwszej instancji, zgodnie z którym wydatkami na nabycie akcji, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 8 PDOPrU są wydatki bezpośrednio związane z nabyciem tych akcji, do których zaliczyć należy zarówno opłaty notarialne, jak i podatek od czynności cywilnoprawnych.”. Biorąc pod uwagę powyższe, w ocenie Wnioskodawcy Rekompensaty, Podatek, Wynagrodzenie i Odsetki nie podlegają ograniczeniom wynikającym z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

Jednocześnie, zdaniem Wnioskodawcy, Spółka powinna potrącić Koszty Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek, zgodnie z dyspozycją art. 15 ust. 4d-4e ustawy o CIT, tj. w dniu poniesienia. Z kolei Koszty Odsetek powinny zostać potrącone zgodnie z dyspozycją art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT, tj. w dniu zapłaty.

Ustawodawca w obowiązujących przepisach ustawy o CIT nie zdefiniował charakteru związku, który decydowałby o kwalifikacji danego kosztu jako kosztu bezpośredniego lub pośredniego.

Zasadniczo do kosztów bezpośrednio związanych z uzyskiwanymi przychodami należy jednak zaliczać wydatki, które są ściśle (bezpośrednio) związane z konkretnymi przychodami, jakie osiąga podmiot gospodarczy w związku z charakterem prowadzonej działalności tj. konkretne koszty, do których można przypisać konkretne przychody, np. cena zakupu czy koszt wytworzenia sprzedawanych wyrobów.

Natomiast pośrednie koszty uzyskania przychodów to takie wydatki, których nie da się przypisać wprost do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia. Nie pozostają one w uchwytnym związku z konkretnymi przysporzeniami podatnika, brak jest możliwości ustalenia, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód. Każdy z tych wydatków jest związany z działalnością prowadzoną przez podatnika i przyczynia się w sposób ogólny do osiągania przez niego przychodów. Nie można jednak ustalić, uzyskaniu jakiego konkretnego przychodu dany wydatek służy, np. koszty ogólnoadministracyjne, wydatki na reklamę, marketing, szkolenia pracowników czy doradztwo. W ocenie Wnioskodawcy, Koszty Rekompensat, Podatku i Wynagrodzenia stanowią pośrednie koszty uzyskania przychodów, o których mowa w art. 15 ust. 4d ustawy o CIT, z uwagi na cel ich poniesienia, jakim było uniknięcie negatywnych konsekwencji ekonomicznych wykonania zobowiązań z tytułu Opcji Put (zwłaszcza zaś z tytułu Opcji Put 1 i 2, które na moment poniesienia wydatków z tytułu Rekompensat, Podatku i Wynagrodzenia były już wymagalne). Tym samym, Kosztów Rekompensat, Podatku i Wynagrodzenia nie można przypisać do konkretnej wartości osiągniętego przez Spółkę przychodu.

Tematyce momentu poniesienia pośrednich kosztów uzyskania przychodów ustawodawca podatkowy poświęcił art. 15 ust. 4d-4e ustawy o CIT.

W myśl ww. regulacji, koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą. Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się natomiast dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji, gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Jednocześnie, w ocenie Wnioskodawcy dniem poniesienia kosztu uzyskania przychodów, o którym mowa w art. 15 ust. 4e ustawy o CIT, jest, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów, bez względu na sposób ujęcia tego kosztu dla celów rachunkowych (bilansowych), tj. bez względu na to, czy dany wydatek ujęto w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na koncie wynikowym/kosztowym, czy też innym. Tożsamy pogląd wyraził Dyrektor Krajowej Izby Skarbowej, np. w interpretacji indywidualnej z dn. 13 września 2019 r., sygn. 0111-KDIB1-3.4010.303.2019.1.MO.

Z kolei w przedmiocie Kosztów Odsetek Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów). W konsekwencji, Koszty Odsetek - stanowiących odsetki za opóźnienie w przelaniu Wynagrodzenia na rachunek E. - należy uznać za koszt uzyskania przychodów w momencie ich zapłaty (tzw. metoda kasowa). Tożsame stanowisko wyrażono m.in. w interpretacji indywidualnej z dn. 6 sierpnia 2021 r., sygn. 0114-KDIP2-2.4010.40.2021.1.AS.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, Koszty Rekompensat, Podatku i Wynagrodzenia mogą stanowić koszty uzyskania przychodów i powinny zostać rozliczone dla celów CIT w sposób zgodny z dyspozycją art. 15 ust. 4d-4e ustawy o CIT, tj. w dniu poniesienia, zaś Koszty Odsetek powinny zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w sposób zgodny z dyspozycją art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT, tj. w momencie zapłaty.

Ad 2

Zdaniem Wnioskodawcy, Spółka powinna alokować Koszty Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek do przychodów z innych źródeł niż zyski kapitałowe, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o CIT.

W ramach obecnie obowiązujących przepisów obowiązuje rozróżnienie źródeł przychodów, na przychody ze źródła zyski kapitałowe oraz na przychody z innych źródeł przychodów.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o CIT, przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. W przypadkach, o których mowa w art. 21, art. 22 i art. 24b ustawy o CIT, przedmiotem opodatkowania jest przychód.

Jednocześnie, w myśl art. 7 ust. 2 ustawy o CIT, dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem art. 11c, art. 11i, art. 24a, art. 24b, art. 24d i art. 24f ustawy o CIT, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów. Oznacza to, że ze względu na opisany powyżej podział źródeł przychodu, podatnicy są zobowiązani do przyporządkowania ponoszonych kosztów podatkowych do odpowiedniego źródła.

W ocenie Wnioskodawcy, Koszty Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek powinny być w całości alokowane do przychodów z innych źródeł niż zyski kapitałowe.

Po pierwsze, zgodnie z argumentacją przedstawioną w odpowiedzi na pytanie nr 1, zdaniem Wnioskodawcy Koszty Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek zostały poniesione w związku z rozliczeniami i negocjacjami Spółki z E. Koszty Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek stanowią więc koszty pośrednie, których nie da się ściśle przypisać do dokonanej transakcji nabycia udziałów w D.

Zasadniczym argumentem przemawiającym za alokacją Kosztów Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek do przychodów z innych źródeł niż zyski kapitałowe jest główny cel, jaki przyświecał Wnioskodawcy w momencie zawierania Umowy Inwestycyjnej i Porozumienia 1, na mocy których: (i) Spółka nabyła 100% udziałów w D. (ii) Spółka została obciążona zobowiązaniami z tytułu Opcji Put - zobowiązaniami, które wygasły wskutek negocjacji, w ramach których (na skutek wzajemnego porozumienia stron) Wnioskodawca był zobowiązany uiścić Koszty Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek.

Celem dokonanej przez Wnioskodawcę inwestycji w 100% udziałów D. nie była bowiem dalsza odsprzedaż nabytych udziałów, a ekspansja prowadzonej działalności gospodarczej oraz ciągły rozwój Spółki, czego dowodzi fakt przejęcia D. przez Spółkę w 2022 roku.

Jak również wskazano w uzasadnieniu do stanowiska Wnioskodawcy dot. pytania nr 1, Spółka, w ramach przyjętej strategii negocjacji treści Umowy Inwestycyjnej i Porozumienia 1, pierwotnie zgodziła się na przyznanie Stronom uprawnień wynikających z Opcji Put. Jak jednak wskazano w stanie faktycznym, zmiana okoliczności ekonomicznych spowodowała, że realizacja zobowiązań z tytułu Zrealizowanych Opcji Put, oraz potencjalnie realizacja zobowiązań z tytułu pozostałych Opcji Put w przyszłości wiązałyby się z negatywnymi konsekwencjami biznesowymi dla Spółki (koniecznością nabywania akcji własnych za cenę przewyższającą ich aktualną cenę rynkową). W związku z powyższym, Wnioskodawca zdecydował, że korzystniejszym rozwiązaniem będzie doprowadzenie do wygaśnięcia zobowiązań z tytułu Opcji Put (w tym z tytułu Zrealizowanych Opcji Put) poprzez zorganizowanie zbycia Akcji Aportowych na rzecz podmiotu trzeciego. Realizacja niniejszej strategii byłaby jednak niemożliwa, gdyby Spółka nie poniosła Kosztów Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek.

Dokonując zakupu D. i ponosząc przy tym analizowane koszty, Wnioskodawca niewątpliwie zamierzał zrealizować cele ekspansji własnej działalności gospodarczej i dalszego rozwoju Spółki. Przejmując bowiem kontrolę nad D., Wnioskodawca zyskał dostęp do nowego obszaru segmentu (…). Ostatecznym i nadrzędnym celem dokonanego przejęcia kontroli nad D. było zaś zwiększenie przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej.

W świetle powyższego, występuje ścisły związek pomiędzy finalnym nabyciem D. a działalnością operacyjną prowadzoną przez Spółkę. Należy podkreślić, iż gdyby nie fakt nabycia D., Wnioskodawca chcąc dokonać ekspansji na rynku (…) marek (...) musiałby poczynić szereg innych wydatków, które bez wątpienia zostałyby alokowane do przychodów z innych źródeł (a nie przychodów ze źródła zyski kapitałowe).

W konsekwencji powyższego, należy uznać, iż Koszty Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek powinny być alokowane przez Wnioskodawcę do przychodów z jego podstawowej działalności operacyjnej, tj. do przychodów z innych źródeł niż zyski kapitałowe.

W analizowanej sytuacji nie występuje zatem ścisły i bezpośredni związek poniesionych przez Wnioskodawcę kosztów Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek z samą transakcją nabycia udziałów. Samo nabycie udziałów jest bowiem wyłącznie techniczną i prawną formą przejęcia kontroli nad określonym podmiotem, co z perspektywy biznesowej, służy celom gospodarczym jakie były powodem realizacji tego przejęcia. Jednocześnie, celem nabycia przez Wnioskodawcę udziałów D. nie była odsprzedaż, czego dowodzi fakt przejęcia D. przez Spółkę w 2022 roku.

Końcowo Wnioskodawca zwraca uwagę, że tożsame stanowisko zaprezentowano w orzeczeniach Naczelnego Sądu Administracyjnego, które zapadły na gruncie zbliżonych stanów faktycznych dotyczących zbliżonego zagadnienia kosztów odsetek od pożyczki przeznaczonej na nabycie udziałów (akcji) w spółce, mające na celu rozwój działalności operacyjnej nabywcy: z dn. 20 lipca 2021 r., sygn. II FSK 2627/20; z dn. 29 lipca 2021 r., sygn. II FSK 37/19; z dn. 24 marca 2022 r., sygn. II FSK 1695/20.

Przykładowo, w ostatnim z ww. orzeczeń Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że: „Odnosząc się do kwalifikacji kosztowej odsetek od pożyczek zaciągniętych na nabycie akcji lub udziałów Naczelny Sąd Administracyjny nie zgadza się ze stanowiskiem przedstawionym w skardze kasacyjnej że koszty pośrednio związane z przychodami, ponoszone w związku z wydatkami takimi jak nabycie akcji lub udziałów, które ze swej istoty w przyszłości mogą przynieść przychody zaliczane do wskazanych w art. 7b u.p.d.o.p. zysków kapitałowych zawsze i bezwzględnie należy kwalifikować jako koszty uzyskania przychodów ze źródła - zyski kapitałowe. Przesłanką do takiej kwalifikacji kosztów związanych z nabyciem akcji (udziałów) nie może być samo wskazanie przez ustawodawcę w art. 7b u.p.d.o.p. przychodów, których uzyskanie może nastąpić tylko po wcześniejszym nabyciu akcji lub udziałów, jak np. przychody ze sprzedaży akcji lub udziałów, z dywidend, z odsetek udzielonych spółce, z umorzenia akcji lub udziałów. Wniosek ten jest uzasadniony okolicznością, że praktyka związana z obrotem gospodarczy wskazuje, że nabycie akcji lub udziałów oprócz tego, że może być dokonane w celu uzyskiwania przychodów kapitałowych, wskazanych w art. 7b u.p.d.o.p. to może także zostać dokonane równocześnie w innym celu niż osiąganie tych przychodów. Ten inny cel może dotyczyć działalności gospodarczej (tzw. operacyjnej), którą prowadzi podmiot nabywający akcje lub udziały i która jest nakierowana na uzyskiwanie innych przychodów niż przychody z zysków kapitałowych. Cel taki może mieć związek z działalnością gospodarczą, która przynosi inne przychody niż zyski kapitałowe. Jako przykład takiego nabywania akcji lub udziałów można wskazać nabywanie akcji lub udziałów podmiotów, których kontrola może mieć pozytywny wpływ na działalność biznesową podmiotu nabywającego te akcje lub udziały. W ramach tego rodzaju działań możliwie jest osiąganie różnorodnych celów gospodarczych, jak np. wkraczanie na nowe rynki, uzyskiwanie kontroli nad podmiotami współpracującymi lub konkurującymi, uzyskiwanie know how. W tej sytuacji nabycie akcji lub udziałów służy uzyskaniu przychodów ze źródła innego niż zyski kapitałowe ewentualnie i tym samym może służyć utrzymaniu lub zabezpieczeniu tego źródła (innego niż zyski kapitałowe). W świetle tych konstatacji, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, sama okoliczność, że nabycie akcji lub udziałów potencjalnie może przynosić wskazane w art. 7b u.p.d.o.p. zyski kapitałowe w sposób oczywisty jest niewystarczającą przesłanką do uznania, że wszystkie wydatki związane z nabyciem akcji lub udziałów należy kwalifikować jako wydatki, które mogą być poddane kwalifikacji pod kątem uznania tylko za koszt uzyskania zysków kapitałowych i które nie mogą być kosztem uzyskania pozostałych przychodów niebędących zyskami kapitałowymi w rozumieniu art. 7b u.p.d.o.p.”

2. Jeżeli wydatki związane z kosztami ekspansji poniesione zostały w celu zwiększenia przychodu z działalności operacyjnej i ocena możliwości wpływu poniesienia tych kosztów na osiągnięcie tego przychodu jest na podstawie art. 15 ust. 1 tej ustawy realna, to istnieje związek pomiędzy tymi kosztami a źródłem przychodu innym niż zyski kapitałowe nawet wtedy, gdy wynikiem ich poniesienia było nabycie akcji innej spółki."

Ostatecznie jak wskazano w stanie faktycznym niniejszego wniosku, Spółka w 2022 r. (tj. roku poniesienia Kosztów Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek) uzyskała wyłącznie przychody z innych źródeł niż zyski kapitałowe. W konsekwencji poniesione przez Wnioskodawcę wskazane powyżej koszty, z powodów obiektywnych wykazują związek z tyko jednym źródłem przychodów, tj. źródłem inne źródła przychodów (inne niż zyski kapitałowe). W związku z powyższym do ww. wydatków w szczególności nie znajdzie zastosowania tzw. klucz przychodowy, o którym mowa w art. 15 ust. 2-2b ustawy o CIT. Jak bowiem wskazał Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dn. 14 marca 2022 r., sygn. 0111-KDIB1-1.4010.25.2022.1.AW:

„[...] skoro Państwo uzyskujecie wyłącznie przychody inne niż z zysków kapitałowych, to w sprawie nie będzie miał zastosowania art. 15 ust. 2 zw. art. 15 ust. 2b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, albowiem przepisy te mają zastosowanie wyłącznie wtedy, gdy podatnik uzyskuje przychody z zysków kapitałowych oraz przychody z innych źródeł przychodów, a nie jest możliwe przypisanie danych kosztów innych niż bezpośrednio związane z przychodami do źródła przychodów".

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, Spółka powinna alokować Koszty Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek do przychodów z innych źródeł niż zyski kapitałowe, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o CIT.

Ad 3

Zdaniem Wnioskodawcy, Koszty Emisji wymienione w kategoriach a-c stanu faktycznego mogą stanowić koszty uzyskania przychodów i powinny zostać rozliczone dla celów CIT w sposób zgodny z dyspozycją art. 15 ust. 4d-4e ustawy o CIT, tj. w dniu poniesienia, a Koszty Emisji wymienione w kategoriach e-f stanu faktycznego nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.

Analizując możliwość zaliczenia Kosztów Emisji do kosztów uzyskania przychodów, należy odwołać się przede wszystkim do uchwały składu 7 sędziów NSA z 24 stycznia 2011 r., sygn. akt II FPS 6/10, której teza stanowi, że:

„Tylko wydatki związane z emisją nowych akcji, bez których nie jest możliwe podwyższenie przez spółkę akcyjną kapitału zakładowego, nie są kosztami uzyskania przychodów, stosownie do reguł wyrażonych w treści art. 12 ust. 4 pkt 4 i art. 7 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2000 r., nr 54, poz. 654 ze zm.) w zw. z art. 15 ust. 1 tej ustawy."

W uzasadnieniu uchwały nadto wskazano, że:

„[...] gdyby nie wyłączenie z przychodów w art. 12 ust. 4 pkt 4 tej ustawy wpłaty na kapitał zakładowy, również w przypadku jego podwyższenia stanowiłyby przychód spółki kapitałowej. Na zasadzie wyrażonej w art. 7 ust. 2 u.p.d.o.p. przychód ten brany byłby w rachunku wyliczenia dochodu podlegającego opodatkowaniu. Tego rodzaju przychód, a »nie- przychód« z mocy art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy jest pomijany dla celów podatkowych. Jeden ze skutków tej regulacji stanowi to, że wydatki bezpośrednio powiązane tym przychodem i warunkujące jego wystąpienie w postaci wniesienia podwyższonego kapitału nie mogą zostać uznane za koszty uzyskania przychodów. Ocena ta nie może jednak zostać rozciągnięta na tę część wydatków ogólnych spółki kapitałowej, których poniesienie tego rodzaju związku już nie cechuje tzw. koszty ogólne funkcjonowania osoby prawnej służące zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów i nie wykazujące związku z konkretnym przychodem. Zgodzić należy się zatem z oceną, że wydatki związane z nabyciem usług w celu emisji akcji należy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Są one typowymi kosztami pośrednimi związanymi z prowadzona działalnością gospodarczą, której efekty podlegają opodatkowaniu.

Podsumowując stwierdzić należy, że tylko wydatki związane z emisją nowych akcji, bez których nie jest możliwe podwyższenie przez spółkę akcyjną kapitału zakładowego, nie są kosztami uzyskania przychodów, stosownie do art. 12 ust. 4 pkt 4 oraz art. 7 ust. 1 i 2 w związku z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p.

Do tego rodzaju wydatków niewątpliwie należy zaliczyć opłaty notarialne, sądowe, podatek od czynności cywilnoprawnych, a w przypadku podwyższenia kapitału w drodze emisji akcji będących przedmiotem oferty publicznej objętych prospektem emisyjnym dodatkowo ponoszone w związku z tym opłaty giełdowe, koszty druku dokumentów akcyjnych, koszty sporządzenia, drukowania oraz dystrybucji prospektu emisyjnego lub jego skróconej wersji oraz koszty oferowania papierów wartościowych.

Pozostałe wydatki stanowiąc koszty ogólne funkcjonowania spółki kapitałowej stanowią zgodnie z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. koszty uzyskania przychodów.”

Zgodnie z wytycznymi zawartymi w uchwale NSA o tym, czy dane koszty związane z emisją akcji stanowią, czy nie stanowią kosztów uzyskania przychodów, jest to, czy są one bezpośrednio związane z środkami otrzymanymi na podwyższenie kapitału zakładowego (wyłączonymi z przychodów na mocy szczególnego przepisu art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy o CIT).

Z kolei, o takiej kwalifikacji decyduje kryterium niezbędności poniesienia ww. kosztów do przeprowadzenia podwyższenia kapitału zakładowego w drodze emisji akcji: tj. tylko wydatki związane z emisją nowych akcji, bez których nie jest możliwe podwyższenie przez spółkę akcyjną kapitału zakładowego (bezwzględnie warunkujące to podwyższenie), nie są kosztami uzyskania przychodów. Przy czym chodzi o takie wydatki, które są niezbędne z obiektywnego (a nie subiektywnego) punktu widzenia.

Za takie wydatki powszechnie uznaje się koszty, których poniesienie w związku z podwyższeniem kapitału jest wymuszone przez przepisy prawa: opłaty notarialne, opłaty sądowe, podatek od czynności cywilnoprawnych, opłaty giełdowe, oraz z drugiej strony koszty czynności faktycznych niezbędnych do przeprowadzenia emisji akcji i podwyższenia kapitału zakładowego: koszty druku dokumentów akcyjnych, koszty drukowania oraz dystrybucji prospektu emisyjnego lub jego skróconej wersji.

Natomiast wydatki, które nie są niezbędne, a jedynie przydatne/wskazane do przeprowadzenia procesu emisji akcji, są kwalifikowane jako koszty ogólne funkcjonowania osoby prawnej, pośrednio związane z przychodami i jako takie stanowią one koszty uzyskania przychodów.

Do kosztów tego typu w przywołanej uchwale zaliczono wydatki związane z nabyciem usług w celu emisji akcji, a zatem wszelkie usługi wspomagające emisję, które mogą (a nie muszą) zostać wykonane lub zakupione.

W szczególności (co wynika z porównania treści pytania prawnego skierowanego do NSA i tezy samej uchwały) za koszty takie uznano:

koszty doradztwa finansowego i prawnego,
przygotowania prospektu emisyjnego,
promowanie oferowanych akcji.

W związku z przeprowadzeniem emisji akcji, Wnioskodawca poniósł następujące typy Kosztów Emisji:

a.Koszty domów maklerskich;

b.Koszty doradztwa prawnego związanego z emisją;

c.Koszty marketingu;

d.Koszty administracyjne;

e.Koszty podwyższenia kapitału zakładowego;

Odnosząc powyższe tezy wynikające z uchwały NSA oraz jednolitego orzecznictwa organów i sądów, należy stwierdzić, że koszty z kategorii a-c (dalej również jako: „pośrednie Koszty Emisji”), tj.:

a.Koszty domów maklerskich;

b.Koszty doradztwa prawnego związanego z emisją;

c.Koszty marketingu;

- będą w całości stanowiły kosztu uzyskania przychodów, jako że nie są bezpośrednio związane z podwyższeniem kapitału zakładowego. Powyższe usługi nie stanowią bowiem warunku sine qua non przeprowadzenia podwyższenia kapitału, lecz mają na celu zapewnienie profesjonalnej pomocy przy prowadzonych przez Spółkę działaniach. Brak jest więc podstaw do wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów powyższych wydatków, obejmujących wskazane usługi lub opłaty.

Powyższe rozumienie przepisów ustawy o CIT potwierdza także stanowisko organów podatkowych. Przykładowo należy wskazać na stanowiska wyrażone m.in. w interpretacjach indywidualnych: z 14 kwietnia 2022 r., sygn. 0111-KDIB2-1.4010.82.2022.1.AR; z 13 września 2019 r., sygn. 0111-KDIB1-3.4010.278.2019.3.MO; czy z 21 czerwca 2017 r. znak IBPB-1-2/4510-389/15-1/MS.

Jednocześnie, zdaniem Wnioskodawcy, Spółka powinna potrącić Koszty Emisji wymienione w kategoriach a-c stanu faktycznego zgodnie z dyspozycją art. 15 ust. 4d-4e ustawy o CIT, tj. w dniu poniesienia.

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, m.in. pośrednie Koszty Emisji nie zostały ujęte dla celów księgowych jako rezerwy albo jako bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów. Nie są one również wydatkami dotyczącymi okresu przekraczającego rok podatkowy Spółki. W związku z powyższym, Wnioskodawca powinien potrącić pośrednie Koszty Emisji w dniu ich poniesienia.

Tym samym, w ocenie Wnioskodawcy dniem poniesienia kosztu uzyskania przychodów, o którym mowa w art. 15 ust. 4e ustawy o CIT, jest, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów, bez względu na sposób ujęcia tego kosztu dla celów rachunkowych (bilansowych), tj. bez względu na to, czy dany wydatek ujęto w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na koncie kosztowym, czy też nie. Tożsamy pogląd wyraził Dyrektor Krajowej Izby Skarbowej (winno być Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej), w interpretacji indywidualnej z dn. 13.09.2019, sygn. 0111-KDIB1-3.4010.303.2019.1.MO.

Bez względu na powyższe, w przywołanej powyżej uchwale składu 7 sędziów NSA z dnia 24 stycznia 2011 r., sygn. akt II FPS 6/10, jednoznacznie stwierdzono, że m.in. opłaty notarialne, opłaty sądowe, podatek od czynności cywilnoprawnych, opłaty giełdowe stanowią koszty, bez których nie byłoby możliwe podwyższenie kapitału zakładowego, w związku z czym nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

W związku z powyższym kategorie Kosztów Emisji wykazane w kategoriach d-e będą podlegały wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, Koszty Emisji wymienione w kategoriach a-c stanu faktycznego mogą stanowić koszty uzyskania przychodów i powinny zostać rozliczone dla celów CIT w sposób zgodny z dyspozycją art. 15 ust. 4d-4e ustawy o CIT, tj. w dniu poniesienia, a Koszty Emisji wymienione w kategoriach d-e stanu faktycznego nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.

Ad 4

Zdaniem Wnioskodawcy, Spółka powinna alokować Koszty Emisji wymienione w kategoriach a-c stanu faktycznego do przychodów z innych źródeł niż zyski kapitałowe, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o CIT.

W ramach obecnie obowiązujących przepisów obowiązuje rozróżnienie źródeł przychodów na przychody ze źródeł (zysków) kapitałowych oraz na przychody z innych źródeł (zastosowanie w tym zakresie znajdują m.in. art. 7 ust. 1 i 2 ustawy o CIT przywołane w uzasadnieniu do pytania nr 2 niniejszego wniosku).

Zgodnie z art. 15 ust. 2b ustawy o CIT, w przypadku, gdy podatnik uzyskuje przychody z zysków kapitałowych oraz przychody z innych źródeł przychodów, przepisy art. 15 ust. 2 i 2a stosuje się także do przypisywania do każdego z wyżej wymienianych źródeł, kosztów innych niż bezpośrednio związane z przychodami. Art. 15 ust. 2 ustawy o CIT stanowi, że jeżeli podatnik ponosi koszty uzyskania przychodów ze źródeł, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, oraz koszty związane z przychodami ze źródeł, z których dochody nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym lub są zwolnione z podatku dochodowego, a nie jest możliwe przypisanie danych kosztów do źródła przychodów, koszty te ustala się w takim stosunku, w jakim pozostają osiągnięte w roku podatkowym przychody z tych źródeł w ogólnej kwocie przychodów. Przepis art. 7 ust. 3 pkt 3 stosuje się odpowiednio.

Powyższe oznacza, że warunkiem niezbędnym do ustalenia wysokości kosztów uzyskania przychodów na podstawie klucza alokacji przewidzianego w art. 15 ust. 2b ustawy o CIT, jest brak możliwości przyporządkowania wydatków zaliczanych do kosztów innych niż bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodów, do przychodów uzyskanych z zysków kapitałowych oraz przychodów z innych źródeł przychodów. Tymczasem ww. sytuacja nie znajdzie zastosowania do Wnioskodawcy - jak bowiem wskazano w stanie faktycznym niniejszego wniosku, Spółka w 2021 r. (tj. roku poniesienia pośrednich Kosztów Emisji) uzyskała wyłącznie przychody ze źródła inne źródła przychodów. W konsekwencji poniesione przez Wnioskodawcę pośrednie Koszty Emisji z powodów obiektywnych wykazują związek z tylko jednym źródłem przychodów, tj. źródłem inne źródła przychodów (inne niż zyski kapitałowe).

Tożsame stanowisko zostało wyrażone przez Dyrektora KIS w interpretacji indywidualnej z dn. 14 marca 2022 r., sygn. 0111-KDIB1-1.4010.25.2022.1.AW, wydanej na gruncie tożsamego stanu faktycznego. Organ Interpretacyjny stwierdził w niej, że: „W opisie stanu faktycznego wskazujecie Państwo, że w chwili obecnej Spółka uzyskuje wyłącznie przychody inne niż z zysków kapitałowych. Dodatkowo, wydatki poniesione z tytułu emisji opisane w kategoriach 1-6 (w zakresie w jakim mogą stanowić koszty podatkowe) należy klasyfikować jako koszty pośrednio związane z uzyskiwanymi przychodami, albowiem brak jest bezpośredniego związku poniesionych kosztów uzyskiwanymi przychodami. Zatem, mając na uwadze powyższe, skoro Państwo uzyskujecie wyłącznie przychody inne niż z zysków kapitałowych, to w sprawie nie będzie miał zastosowania art. 15 ust. 2 zw. art. 15 ust. 2b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, albowiem przepisy te mają zastosowanie wyłącznie wtedy, gdy podatnik uzyskuje przychody z zysków kapitałowych oraz przychody z innych źródeł przychodów, a nie jest możliwe przypisanie danych kosztów innych niż bezpośrednio związane z przychodami do źródła przychodów”.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, Spółka powinna alokować Koszty Emisji wymienione w kategoriach a-c stanu faktycznego do przychodów z innych źródeł niż zyski kapitałowe, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o CIT.

Ad 5

Zdaniem Wnioskodawcy, Koszty Transakcyjne mogą stanowić koszty uzyskania przychodów i powinny zostać rozliczone dla celów CIT w sposób zgodny z dyspozycją art. 15 ust. 4d-4e ustawy o CIT, tj. w dniu poniesienia.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT. W związku z tym, aby wydatek mógł zostać uznany za koszt uzyskania przychodów, muszą być spełnione następujące warunki:

wydatek musi zostać rzeczywiście poniesiony i odpowiednio udokumentowany,
wydatek musi pozostawać w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
celem poniesienia wydatku powinno być osiągnięcie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów,
wydatek nie może stanowić kosztu wymienionego w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, zawierającego enumeratywną listę wydatków, które nie mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów.

W opinii Wnioskodawcy, Koszty Transakcyjne spełniają wszystkie wyżej wymienione przesłanki do uznania ich za koszty uzyskania przychodu na gruncie ustawy CIT, ponieważ:

zostały faktycznie poniesione przez Spółkę, tj. w związku z poniesieniem ww. kosztów uszczuplony został majątek Spółki;
koszty te miały charakter rzeczywisty, tj. nie zostały i nie zostaną zwrócone Spółce w jakikolwiek sposób;
pozostają w związku z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą - wynikają ze strategicznej decyzji dotyczącej poszerzenia zakresu działalności gospodarczej poprzez nabycie podmiotu posiadającego silną pozycję rynkową w branży butików odzieżowych, umożliwiając w ten sposób dalszy rozwój działalności operacyjnej Spółki;
zostały poniesione w celu uzyskania przychodów przez Spółkę - wynikające z nabycia D. rozszerzenie zakresu działalności Grupy pozwala na racjonalne oczekiwanie, że przyczyni się ono do zwiększenia przychodów z działalności Spółki;
są właściwie udokumentowane - Spółka posiada odpowiednie umowy, faktury i dokumentację potwierdzającą rzeczywiste wykonanie usług;
wydatki te nie znalazły się w katalogu kosztów wyłączonych z kosztów uzyskania przychodu na gruncie art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

Niezbędnym elementem analizy możliwości uznania danego wydatku za koszt uzyskania przychodów jest ustalenie celu, w jakim został poniesiony. W celu zaliczenia poniesionych wydatków do kosztów uzyskania przychodu wystarczające jest wykazanie chociażby pośredniego związku przyczynowego pomiędzy wydatkiem, a oczekiwanym zwiększeniem, zachowaniem lub zabezpieczeniem źródeł przychodów. Tylko wydatek poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów może stanowić koszt podatkowy w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Przesłanka celowości poniesienia wydatku o której mowa w ww. artykule wskazuje, że podatnik ponosząc dany wydatek w świetle całokształtu okoliczności faktycznych powinien mieć uzasadnione oczekiwanie, że istnieje możliwość osiągnięcia przychodów w związku z jego poniesieniem. Stąd sam zamiar podatnika, który z poniesieniem danego wydatku wiąże oczekiwania co do jego wpływu na osiągnięcie przychodów w przyszłości, powinien stanowić kryterium uznania wydatku za poniesiony w celu osiągnięcia przychodów.

W tym zakresie Wnioskodawca wskazuje, że celem poniesienia Kosztów Transakcji jest osiągnięcie przychodów w przyszłości, poprzez uzyskanie szeregu opisywanych wcześniej w niniejszym wniosku korzyści dla działalności gospodarczej Wnioskodawcy, takich jak wejście na nowy dla siebie rynek, czy też możliwość korzystania z licznych efektów synergii zachodzących pomiędzy działalnością D. i dotychczasową działalnością Spółki, prowadzących do zwiększenia przychodów Wnioskodawcy.

W opinii Wnioskodawcy, w świetle całokształtu okoliczności faktycznych, biorąc pod uwagę szerszy kontekst gospodarczy i finansowy oraz uwarunkowania towarzyszące realizowanemu przez Spółkę przedsięwzięciu, Wnioskodawca miał uzasadnione oczekiwania, że podjęte działania związane z nabyciem D. będą w perspektywie skutkować możliwością zwiększenia przychodów przez Wnioskodawcę.

Wszystkie wydatki określone w stanie faktycznym jako Koszty Transakcyjne zostały poniesione przez Spółkę w związku z nabyciem udziałów w D. Tym samym, w ocenie Wnioskodawcy, spełniony jest podstawowy warunek niezbędny do uznania tych wydatków za koszty uzyskania przychodu w rozumieniu ustawy o CIT. Transakcja nabycia udziałów nakierowana jest bowiem na rozwój firmy Wnioskodawcy, jak i na umacnianie jego pozycji w branżach, w których działa lub zamierza działać. Tym samym wydatki te stanowią koszty związane z całokształtem działalności Wnioskodawcy i są ponoszone w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Ze względu na rodzaj związku z przychodami kosztami podatkowymi mogą być zarówno koszty, które bezpośrednio przyczyniają się do osiągnięcia przychodów (tzw. koszty bezpośrednie), jak i koszty, które jedynie w pośredni sposób mają wpływ na generowanie przychodów, w tym koszty, których poniesienie nie będzie wprost skutkowało wzrostem konkretnych przychodów, ale wpłynie na możliwość uzyskiwania przychodów w ogóle - na zachowanie bądź zabezpieczenie źródła przychodów (tzw. koszty pośrednie).

Zgodnie z art. 15 ust. 4d ustawy o CIT koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. A jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, to stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

Równocześnie, zgodnie z art. 15 ust. 4e ustawy o CIT dniem poniesienia kosztu jest dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (tj. zaksięgowano) na podstawie otrzymanej przez podatnika faktury bądź innego dowodu, z wyłączeniem ujętych jako koszty rezerw lub biernych rozliczeń międzyokresowych.

Jak wskazano w stanie faktycznym niniejszego wniosku, Wnioskodawca poniósł następujące rodzaje Kosztów Transakcyjnych:

a.Koszty doradztwa prawnego związanego z transakcją nabycia;

b.Koszty doradztwa finansowego związanego z transakcją nabycia;

c.Koszty doradztwa informatycznego;

d.Koszty wyceny

e.Koszty notarialne;

Koszty Transakcyjne są kosztami niewątpliwie związanymi z podjęciem decyzji o nabyciu udziałów i przeprowadzeniu tej transakcji w sposób możliwie najkorzystniejszy, a jednocześnie bezpieczny dla podatnika, tj. były wydatkami o charakterze ogólnym, związanymi z nabyciem udziałów w sposób jedynie pośredni. Koszty Transakcyjne zostały poniesione przez Wnioskodawcę w celu określenia/zbadania sytuacji prawnej, finansowej i podatkowej nabywanego podmiotu, uzyskania informacji na temat sposobu jego działania, jak również przeprowadzenia transakcji w zgodzie z obowiązującymi przepisami. Skorzystanie przez Wnioskodawcę z ww. usług spowodowało, że miał on też możliwość należycie ocenić skutki ekonomiczne planowanego nabycia udziałów i dzięki temu zminimalizować ryzyka finansowe, prawne i podatkowe związane z tą transakcją.

Poniesienie przez Wnioskodawcę przedmiotowych kosztów pozwoliło Spółce na podjęcie właściwej decyzji co do dokonania transakcji oraz na jej przeprowadzenie w sposób efektywniejszy ekonomicznie, szybszy i bezpieczniejszy (w szczególności usuwając lub minimalizując choćby ryzyka prawne i podatkowe), niż miałoby to miejsce bez ich poniesienia. Dlatego też w pełni uzasadnione jest stanowisko Wnioskodawcy, iż Koszty Transakcyjne - jako pośrednie koszty uzyskania przychodu Wnioskodawcy – powinny być potrącalne w dacie ich poniesienia.

Identyczne stanowisko w odniesieniu do ogółu kosztów doradczych (analogicznych do Kosztów Transakcyjnych) ponoszonych przez podatników przy okazji nabycia akcji lub udziałów w innych spółkach jednolicie prezentują od lat w interpretacjach indywidualnych organy interpretacyjne, takie jak m.in. interpretacje indywidualne: z 20 lipca 2021 r., sygn. 0111-KDIB1-2.4010.209.2021.1.AW; z 24 listopada 2020 r., sygn. 0114-KDIP2-1.4010.341.2020.1.JC; czy z 25 stycznia 2018 r., sygn. 0111-KDIB1-2.4010.8.2018.1.BD. Przykładowo, w ww. interpretacji z dn. 24 listopada 2020 r. Dyrektor KIS stwierdził, że „[...] za prawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym przychody z tytułu świadczenia Usług Doradczych oraz Koszty Usług Doradczych będą stanowiły przychody i koszty uzyskania przychodów z innych źródeł przychodów (działalności operacyjnej Spółki). Koszty Usług Doradczych powinny zostać potrącone w dacie ich poniesienia, zgodnie z art. 15 ust. 4d i 4e ustawy o CIT”.

Jednocześnie zdaniem Wnioskodawcy Koszty Transakcyjne nie stanowią wydatków, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 8 Ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e Ustawy o CIT.

Z przywołanego powyżej przepisu wynika, że wydatki na objęcie lub nabycie udziałów (akcji) w spółce kapitałowej stanowią koszt uzyskania przychodów dopiero w momencie powstania przychodu z tytułu późniejszego odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji). Przepisy Ustawy o CIT nie definiują jednak pojęcia „wydatków na objęcie lub nabycie udziałów/akcji”.

W ocenie Wnioskodawcy, art. 16 ust. 1 pkt 8 Ustawy o CIT dotyczy jedynie takich wydatków, które pozostają w bezpośrednim związku z nabyciem udziałów (akcji), tzn. wydatków, bez poniesienia których objęcie lub nabycie udziałów (akcji) w spółce nie byłoby możliwe (tzw. koszty bezpośrednie), takich jak np. cena nabycia udziałów (akcji), opłaty notarialne czy należny od transakcji nabycia podatek od czynności cywilnoprawnych. Koszty Transakcyjne nie są natomiast niezbędne dla dokonania Transakcji, niemniej jednak ich poniesienie jest racjonalne i uzasadnione dla zabezpieczenia Transakcji pod względem prawnym, podatkowym i biznesowym.

Końcowo Spółka zaznacza, że tożsame stanowisko reprezentowane jest zarówno przez orzecznictwo sądów administracyjnych (m.in. wyrok NSA z dn. 6 maja 2015 r., sygn. II FSK 1086/13), jak również przez organ interpretacyjny (m.in. interpretacje indywidualne: z dn. 25 czerwca 2021 r., sygn. 0114-KDIP2-2.4010.125.2021.1.AG; z dn. 27 września 2022 r., sygn. 0114-KDIP2-2.4010.54.2022.1.AP). Przykładowo, w tej drugiej interpretacji Dyrektor KIS stwierdził, że:

„Z opisu sprawy wynika, że nabyli Państwo na podstawie umowy sprzedaży 100% akcji innej spółki. W związku z tym ponieśli Państwo różnego rodzaju wydatki bezpośrednie oraz pośrednie. Do wydatków pośrednich zaliczane są Wydatki Okołotransakcyjne, takie jak koszty doradztwa prawnego, koszty doradztwa inwestycyjnego, koszty doradztwa podatkowego i gospodarczego w procesie akwizycji, koszty badania due diligence prawnego i podatkowego, koszty audytu logistycznego, koszty komunikacji akwizycji, koszty usług PR, kosztu usług zarządzania, koszty tłumaczeń. Zostały one poniesione przez Państwa i ekonomicznie obciążyły Państwa majątek. Ponieśli Państwo Wydatki Okołotransakcyjne w sposób definitywny (wydatki te nie podlegały i nie będą podlegać zwrotowi na rzecz Spółki).

Biorąc pod uwagę przedstawiony opis sprawy oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa podatkowego należy zgodzić się z Państwa twierdzeniem, zgodnie z którym w niniejszej sprawie nie znajdzie zastosowania przywołany powyżej art. 16 ust. 1 pkt 8 updop. Użycie przez ustawodawcę określenia „wydatki na nabycie”, o których mowa w tym przepisie oznacza, że do kosztów uzyskania przychodów - ale dopiero z chwilą sprzedaży udziałów lub akcji - zalicza się wydatki bezpośrednio warunkujące nabycie tych udziałów lub akcji, tj. takie, bez których poniesienia skuteczne nabycie udziałów lub akcji nie byłoby możliwe. Takimi wydatkami są np. cena zakupu udziałów (akcji), prowizja biura maklerskiego, podatek od czynności cywilnoprawnych, związane z ich zakupem. Zatem zasada ta nie odnosi się do innych wydatków, które nie były wydatkami na nabycie udziałów/akcji.

W związku z tym, przez wydatki, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 8 updop, należy rozumieć wydatki, których poniesienie jest integralnie powiązane z nabyciem udziałów/akcji, tj. wydatki dokonane przez podatnika, bezpośrednio związane z nabyciem udziałów/akcji, bez których poniesienia nie byłoby możliwe skuteczne nabycie udziałów/akcji. Tym samym, wymienione we wniosku Wydatki Okołotransakcyjne nie są kosztami, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 8 updop.

Z uwagi na fakt, iż ww. Wydatki Okołotransakcyjne spełniają definicję kosztów uzyskania przychodów ujętą w art. 15 ust. 1 updop a jednocześnie nie podlegają wyłączeniu na podstawie art. 16 ust. 1 updop, należy zgodzić się z Państwem, że winny być one zakwalifikowane do tzw. „kosztów pośrednich”, gdyż nie mają bezpośredniego związku z uzyskaniem przez Spółkę konkretnych przychodów (bezpośrednie koszty związane z nabyciem udziałów są potrącane na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 8 updop)”.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, Koszty Transakcyjne mogą stanowić koszty uzyskania przychodów i powinny zostać rozliczone dla celów CIT w sposób zgodny z dyspozycją art. 15 ust. 4d-4e ustawy o CIT, tj. w dniu poniesienia.

Ad 6

Zdaniem Wnioskodawcy, Spółka powinna alokować Koszty Transakcyjne do przychodów z innych źródeł niż zyski kapitałowe, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o CIT.

W ocenie Wnioskodawcy, Koszty Transakcyjne powinny być w całości alokowane do przychodów z innych źródeł niż zyski kapitałowe.

Zasadniczym argumentem przemawiającym za alokacją Kosztów Transakcyjnych do przychodów z działalności operacyjnej (inne źródła przychodów) jest główny cel, jaki przyświecał Wnioskodawcy w czasie analizowania i realizowania procesu przejmowania D. Celem dokonanej przez Wnioskodawcę inwestycji nie była bowiem dalsza odsprzedaż nabytych udziałów, a ekspansja prowadzonej działalności gospodarczej oraz ciągły rozwój Spółki, czego dowodzi fakt przejęcia D. przez Spółkę w 2022 roku.

Zanim jednak została podjęta decyzja o złożeniu oferty zakupu akcji przez Spółkę, został podjęty szereg działań z zakresu analizy sytuacji prawnej, finansowej i biznesowej działalności gospodarczej prowadzonej przez D., szans jej rozwoju pod kątem biznesowym i operacyjnym, w szczególności w powiązaniu ze strategią Spółki. Zlecone zostały także opinie prawne dotyczące analizy procesu zakupu i związanych z tym kosztów oraz procedur. Spółka chciała być przekonana, że dołożyła należytych starań, aby uzyskać pewność co do zasadności i racjonalności inwestycji w D. oraz, że przyniesie jej to w przyszłości oczekiwane korzyści ekonomiczne i biznesowe. Przeprowadzone analizy musiały przy tym uwzględniać wpływ wypracowanych z nich wniosków na obecną i przyszłą sytuację Spółki. Dzięki pracy wykonanej przede wszystkim przez zewnętrznych doradców, Spółka mogła należycie ocenić skutki ekonomiczne planowanego nabycia D. i dzięki temu zminimalizować ryzyka finansowe, prawne i podatkowe związane z tą transakcją.

Dokonując zakupu D. i ponosząc przy tym analizowane koszty, Wnioskodawca niewątpliwie zamierzał zrealizować cele wskazane w opisie stanu faktycznego niniejszego wniosku. Przejmując bowiem kontrolę nad D., Wnioskodawca zyskał dostęp do nowego obszaru segmentu (…). Ostatecznym i nadrzędnym celem dokonanego przejęcia kontroli nad D. było zaś zwiększenie przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej.

W świetle powyższego, występuje ścisły związek pomiędzy finalnym nabyciem D. a działalnością operacyjną prowadzoną przez Spółkę. Należy podkreślić, iż gdyby nie fakt nabycia D., Wnioskodawca chcąc dokonać ekspansji na rynku (…) marek (...) musiałby poczynić szereg innych wydatków, które bez wątpienia zostałyby alokowane do działalności operacyjnej. Natomiast w wyniku poniesienia Kosztów Transakcyjnych, Spółka nie będzie musiała ponosić wydatków inwestycyjnych w celu samodzielnego rozwijania wskazanych powyżej obszarów.

W konsekwencji powyższego, należy uznać, iż Koszty Transakcyjne powinny być alokowane przez Wnioskodawcę do przychodów z jego podstawowej działalności operacyjnej, tj. do przychodów z innych źródeł niż zyski kapitałowe.

Końcowo, należy zwrócić uwagę na jeszcze jeden bardzo istotny argument przemawiający za zaliczeniem Kosztów Transakcyjnych do pozostałych źródeł przychodów. Każdy proces planowanego nabycia przez Wnioskodawcę udziałów/akcji innego podmiotu, może się zakończyć przejęciem danego podmiotu (nabyciem jego udziałów/akcji) albo rezygnacją Wnioskodawcy z przedsięwzięcia, względnie odrzuceniem przez oferenta jego propozycji zakupu. W przypadku D. doszło akurat do zrealizowania przejęcia tego podmiotu, w drodze zakupu 100% udziałów tego podmiotu.

W procesie związanym z tzw. akwizycją spółek, gdy ponoszone są wydatki takie jak Koszty Transakcyjne, zwłaszcza na bardzo wstępnym etapie, nie ma nigdy pewności, że dojdzie ostatecznie do przejęcia danego podmiotu/nabycia udziałów (akcji). Wnioskodawca jako podmiot racjonalnie działający, nie mając jeszcze pewności, czy transakcja zostanie zrealizowana, musi zapewnić sobie wsparcie profesjonalistów, aby odpowiedzialnie zbadać sytuację. Ponoszone przez Spółkę Koszty Transakcyjne stanowią bowiem w dużej części wydatki na badania przeprowadzone przez profesjonalnych doradców, które mają na celu zdiagnozowanie słabych i mocnych stron podmiotu, którym Spółka jest zainteresowana, a także ocenę wpływu realizowanej transakcji na dotychczasową działalność operacyjną Wnioskodawcy. Prace wykonane przez zewnętrznych doradców, dają Spółce możliwość należytej oceny m.in. skutków ekonomicznych transakcji nabycia udziałów/akcji danego podmiotu, dzięki czemu zminimalizowane zostaną ryzyka finansowe, prawne i podatkowe związane z taką transakcją.

W analizowanej sytuacji nie występuje zatem ścisły i bezpośredni związek poniesionych przez Wnioskodawcę Kosztów Transakcyjnych z samą transakcją nabycia udziałów. Samo nabycie udziałów jest bowiem wyłącznie techniczną i prawną formą przejęcia kontroli nad określonym podmiotem, co z perspektywy biznesowej, służy celom gospodarczym jakie były powodem realizacji tego przejęcia. Jednocześnie, celem nabycia przez Wnioskodawcę udziałów D. nie była odsprzedaż, czego dowodzi fakt przejęcia D. przez Spółkę w 2022 roku.

Należy dodatkowo zwrócić uwagę, że gdyby chcieć uznać, że tego rodzaju koszty powinny być kosztami źródła zyski kapitałowe, to w sytuacji, gdyby transakcja przejęcia D. nie została zrealizowana, istniałoby ryzyko, że Wnioskodawca nie wykazałby w źródle zyski kapitałowe żadnych przychodów, do których mógłby przypisać Koszty Transakcyjne (stanowiące niewątpliwie koszty uzyskania przychodów). Nie do zaakceptowania byłoby stanowisko, że Wnioskodawca generowałby w ten sposób tylko straty podatkowe z tego źródła, mimo że poniósł realne wydatki nakierowane na osiąganie przychodów z szeroko rozumianej działalności podstawowej.

Alokacja Kosztów Transakcyjnych do źródła przychodów nie można też być uzależniona od tego, czy transakcja nabycia udziałów/akcji została zrealizowana czy też nie, gdyż ocena podatkowa ponoszonych kosztów musi być dokonywana z uwzględnieniem celu w jakim są ponoszone i na moment ich ponoszenia.

Powyższe przemawia zdaniem Spółki za alokacją Kosztów Transakcyjnych do przychodów z innych źródeł niż zyski kapitałowe.

Stanowisko tożsame z tym zaprezentowanym przez Wnioskodawcę Naczelny Sąd Administracyjny wyraził również w orzeczeniu z dn. 14 lutego 2023 r., sygn. II FSK 1969/20, dotyczącym kosztów doradztwa związanego z transakcją nabycia udziałów (akcji) w spółce, mającej na celu rozwój działalności operacyjnej nabywcy. Główne tezy wskazanego wyroku były następujące: „1. Wydatki związane z nabyciem akcji lub udziałów, inne niż wskazane w art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2018 r., poz. 1036, z późn. zm.) mogę być kwalifikowane na podstawie art. 15 ust. 1 tej ustawy jako koszty uzyskania przychodów z działalności niestanowiącej zysków kapitałowych, o których mowa w art. 7b ustawy obejmującej działalność gospodarczą nabywcy akcji lub udziałów. 2. Jeżeli wydatki związane z kosztami ekspansji poniesione zostały w celu zwiększenia przychodu z działalności operacyjnej i ocena możliwości wpływu poniesienia tych kosztów na osiągnięcie tego przychodu jest na podstawie art. 15 ust. 1 tej ustawy realna, to istnieje związek pomiędzy tymi kosztami a źródłem przychodu innym niż zyski kapitałowe nawet wtedy, gdy wynikiem ich poniesienia było nabycie akcji innej spółki.”

Ponadto, Spółka zwraca również uwagę na te orzeczenia NSA, które zapadły na gruncie stanów faktycznych dotyczących zbliżonego zagadnienia kosztów odsetek od pożyczki przeznaczonej na nabycie udziałów (akcji) w spółce, mające na celu rozwój działalności operacyjnej nabywcy: z dn. 20 lipca 2021 r., sygn. II FSK 2627/20; z dn. 29 lipca 2021 r., sygn. II FSK 37/19; z dn. 24 marca 2022 r., sygn. II FSK 1695/20.

Przykładowo, w ostatnim z ww. orzeczeń Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że: „Odnosząc się do kwalifikacji kosztowej odsetek od pożyczek zaciągniętych na nabycie akcji lub udziałów Naczelny Sąd Administracyjny nie zgadza się ze stanowiskiem przedstawionym w skardze kasacyjnej że koszty pośrednio związane z przychodami, ponoszone w związku z wydatkami takimi jak nabycie akcji lub udziałów, które ze swej istoty w przyszłości mogą przynieść przychody zaliczane do wskazanych w art. 7b u.p.d.o.p. zysków kapitałowych zawsze i bezwzględnie należy kwalifikować jako koszty uzyskania przychodów ze źródła - zyski kapitałowe. Przesłankę do takiej kwalifikacji kosztów związanych z nabyciem akcji (udziałów) nie może być samo wskazanie przez ustawodawcę w art. 7b u.p.d.o.p. przychodów, których uzyskanie może następie tylko po wcześniejszym nabyciu akcji lub udziałów, jak np. przychody ze sprzedaży akcji lub udziałów, z dywidend, z odsetek udzielonych spółce, z umorzenia akcji lub udziałów. Wniosek ten jest uzasadniony okolicznością, że praktyka związana z obrotem gospodarczy wskazuje, że nabycie akcji lub udziałów oprócz tego, że może być dokonane w celu uzyskiwania przychodów kapitałowych, wskazanych w art. 7b u.p.d.o.p. to może także zostać dokonane równocześnie w innym celu niż osiąganie tych przychodów. Ten inny cel może dotyczyć działalności gospodarczej (tzw. operacyjnej), którą prowadzi podmiot nabywający akcje lub udziały i która jest nakierowana na uzyskiwanie innych przychodów niż przychody z zysków kapitałowych. Cel taki może mieć związek z działalnością gospodarczą, która przynosi inne przychody niż zyski kapitałowe. Jako przykład takiego nabywania akcji lub udziałów można wskazać nabywanie akcji lub udziałów podmiotów, których kontrola może mieć pozytywny wpływ na działalność biznesową podmiotu nabywającego te akcje lub udziały. W ramach tego rodzaju działań możliwie jest osiąganie różnorodnych celów gospodarczych, jak np. wkraczanie na nowe rynki, uzyskiwanie kontroli nad podmiotami współpracującymi lub konkurującymi, uzyskiwanie know-how. W tej sytuacji nabycie akcji lub udziałów służy uzyskaniu przychodów ze źródła innego niż zyski kapitałowe ewentualnie i tym samym może służyć utrzymaniu lub zabezpieczeniu tego źródła (innego niż zyski kapitałowe). W świetle tych konstatacji, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, sama okoliczność, że nabycie akcji lub udziałów potencjalnie może przynosić wskazane w art. 7b u.p.d.o.p. zyski kapitałowe w sposób oczywisty jest niewystarczającą przesłankę do uznania, że wszystkie wydatki związane z nabyciem akcji lub udziałów należy kwalifikować jako wydatki, które mogę być poddane kwalifikacji pod kątem uznania tylko za koszt uzyskania zysków kapitałowych i które nie mogę być kosztem uzyskania pozostałych przychodów niebędących zyskami kapitałowymi w rozumieniu art. 7b u.p.d.o.p.”.

Ostatecznie Spółka zaznacza, że jak wskazano w stanie faktycznym niniejszego wniosku, Spółka w 2021 r. (tj. roku poniesienia Kosztów Transakcyjnych) uzyskała wyłącznie przychody z innych źródeł niż zyski kapitałowe. W konsekwencji poniesione przez Wnioskodawcę pośrednie Koszty Transakcyjne z powodów obiektywnych wykazują związek z tyko jednym źródłem przychodów, tj. źródłem inne źródła przychodów (inne niż zyski kapitałowe). W związku z powyższym do ww. wydatków w szczególności nie znajdzie zastosowania tzw. klucz przychodowy, o którym mowa w art. 15 ust. 2-2b ustawy o CIT. Jak bowiem wskazał Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dn. 14 marca 2022 r., sygn. 0111-KDIB1-1.4010.25.2022.1.AW: „[...] skoro Państwo uzyskujecie wyłącznie przychody inne niż z zysków kapitałowych, to w sprawie nie będzie miał zastosowania art. 15 ust. 2 zw. art. 15 ust. 2b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, albowiem przepisy te mają zastosowanie wyłącznie wtedy, gdy podatnik uzyskuje przychody z zysków kapitałowych oraz przychody z innych źródeł przychodów, a nie jest możliwe przypisanie danych kosztów innych niż bezpośrednio związane z przychodami do źródła przychodów”.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, Spółka powinna alokować Koszty Transakcyjne do przychodów z innych źródeł niż zyski kapitałowe, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o CIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie:

uznania Kosztów Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia za koszty uzyskania przychodu inne niż bezpośrednie i rozliczenie ich w dniu poniesienia, oraz rozliczenie Kosztów Odsetek w sposób zgodny z art. 16 ust. 1 pkt 11 updop (pytanie nr 1) – jest nieprawidłowe,
uznania Kosztów Emisji opisanych w kategoriach a-c za inne niż bezpośrednie koszty uzyskania przychodów, a Kosztów Emisji opisanych w kategoriach d-e za niestanowiących kosztów uzyskania przychodów (pytanie nr 3) – jest prawidłowe,
alokowania Kosztów Emisji opisanych w kategoriach a-c do przychodów z innych źródeł przychodów niż zyski kapitałowe (pytanie nr 4) – jest prawidłowe,
uznania Kosztów Transakcyjnych za koszty uzyskania przychodów inne niż bezpośrednio związane z przychodem (pytanie nr 5) w zakresie:
kosztów doradztwa prawnego, kosztów doradztwa finansowego, kosztów doradztwa informatycznego, kosztów wyceny – jest prawidłowe,
kosztów notarialnych/administracyjnych – jest nieprawidłowe,
alokowania Kosztów Transakcyjnych do źródła przychodów innego niż zyski kapitałowe (pytanie nr 6) – jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 2587 ze zm., dalej: „ustawa o CIT” lub „udpop”),

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. (…)

Powyższe oznacza, że wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami lub służą zachowaniu bądź zabezpieczeniu źródła przychodów. Kosztami będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w tym celu, nawet wówczas gdy z obiektywnych powodów przychód nie zostanie osiągnięty. Zatem do kosztów uzyskania przychodów podatnik ma prawo zaliczyć wszystkie koszty, zarówno te bezpośrednio, jak i pośrednio związane z przychodami, o ile zostały prawidłowo udokumentowane, za wyjątkiem kosztów ustawowo uznanych za niestanowiące kosztów uzyskania przychodów. Podatnik, zaliczając dany wydatek do kosztów uzyskania przychodów, winien wykazać jego związek z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz to, że poniesienie wydatku ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu lub że wydatek ten jest związany z konkretnym przedsięwzięciem gospodarczym.

Katalog wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, pomimo ich związku przychodami i prowadzoną działalnością gospodarczą zawarty został w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT. Należy jednak pamiętać, że samo wyliczenie kosztów, których nie uważa się za koszty uzyskania przychodów, nie stwarza domniemania, iż wszelkie pozostałe koszty, które nie są zamieszczone w art. 16 ustawy o CIT, zostaną ex lege uznane za koszty uzyskania przychodów.

Jednocześnie trzeba podkreślić, że przez pojęcie „zachować” należy rozumieć dochować coś w stanie niezmienionym, nienaruszonym, utrzymać. Natomiast „zabezpieczyć” oznacza uczynić bezpiecznym, niezagrożonym, dać ochronę. Można więc przyjąć, że koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nienaruszonym stanie oraz, aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, które umożliwią dalsze funkcjonowanie źródła. Za koszty związane z zabezpieczeniem i zachowaniem źródła przychodów należy więc uznać przede wszystkim koszty prawidłowego funkcjonowania podatnika oraz prawidłowego prowadzenia działalności gospodarczej, do której zalicza się koszty poniesione w celu uzyskania przychodów.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
został właściwie udokumentowany,
nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Należy przy tym zauważyć, że definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach, należy zaś zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Podatnik oceniając związek wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą winien zakładać, że dany koszt może obiektywnie przyczynić się do osiągnięcia przychodu. Ponadto, należy mieć na względzie, że podatnik uznając wydatek za koszt uzyskania przychodu odnosi ewidentne korzyści, ponieważ o ten koszt zmniejsza podstawę opodatkowania. Na nim więc spoczywa ciężar udowodnienia, że określony wydatek jest kosztem uzyskania przychodu. Uznanie danego wydatku za koszt uzyskania przychodów jest możliwe tylko wtedy, gdy z prawidłowo i rzetelnie udokumentowanych zdarzeń wynika ponad wszelką wątpliwość, że jest to wydatek celowy i racjonalnie uzasadniony. Podatnik zobowiązany jest więc wykazać nie tylko fakt poniesienia danego wydatku, ale także jego celowość i racjonalność. Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów, nie można uznać za koszt wydatków, których charakter budzi wątpliwości.

W większości przypadków związek kosztu z przychodem nie nasuwa żadnych wątpliwości. Są jednak sytuacje, w których ów związek przyczynowy nie jest tak jednoznaczny. Wszystkie te sytuacje należy zatem rozwiązywać według zasad racjonalnego rozumowania, odrębnie w odniesieniu do każdego przypadku. Należy w tym miejscu podkreślić, że koszt uzyskania przychodów jest kosztem działalności gospodarczej, która ze swej istoty zmierza do osiągnięcia przychodów.

W tym miejscu należy zauważyć, że ustawodawca nie definiuje, co należy rozumieć pod pojęciami: „w celu” osiągnięcia przychodu, jak i „zachowanie” lub „zabezpieczenie” źródła przychodów.

Zgodnie z definicjami zawartymi w Słowniku języka polskiego PWN, pojęcie:

a.„celowość” oznacza: „przydatność do jakichś potrzeb”, „świadome zmierzanie do celu”, „taki przebieg zjawisk, zdarzeń, działań ludzkich, jakby w swym rozwoju zmierzały one do określonego celu”,

b.„zabezpieczyć” oznacza: „zapewnienie ochrony przed czymś niebezpiecznym lub szkodliwym”, „uczynienie bezpiecznym”, „zapewnienie utrzymania czegoś w dotychczasowym stanie”, „zapewnienie komuś środków do życia”, „zapewnienie zaspokojenia roszczenia lub wykonanie kary”, natomiast

c.„zachować” oznacza: „pozostać w posiadaniu czegoś”, „dochować coś w niezmienionym stanie mimo upływu czasu lub niesprzyjających okoliczności”, „uchronić przed zapomnieniem”.

Można więc przyjąć, że koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów to takie koszty, które są poniesione w trakcie dążenia do uzyskania przychodów. Określony cel musi być widoczny w momencie ponoszenia kosztu. Ponadto poniesione koszty winny omawiany cel realizować lub co najmniej zakładać jego realność. Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nienaruszonym stanie oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronienie istniejącego źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób.

Oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem, a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy.

Związek ten może być bezpośredni lub pośredni. Koszty pośrednio związane z osiąganymi przychodami są to takie koszty, których nie można wprost przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako zmierzające do ich osiągnięcia. Nie każdy wydatek ponoszony w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą stanowić może koszt uzyskania przychodów i jako taki podlegać odliczeniu od podstawy opodatkowania. Skoro ustawodawca wyraźnie wiąże koszty uzyskania przychodów z określonym celem, to musi być on widoczny. Ponoszone koszty winny ten cel realizować lub co najmniej zakładać go jako realny. Zgodna z treścią ustawowej regulacji kwalifikacja kosztów uzyskania przychodów powinna brać pod uwagę przeznaczenie wydatku (jego celowość, zasadność dla funkcjonowania podmiotu) oraz potencjalną możliwość (analizowaną w dacie poniesienia wydatku na podstawie obiektywnych przesłanek) przyczynienia się danego wydatku do osiągnięcia przychodu, względnie zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Obowiązkiem podatnika jest wykazanie związku pomiędzy poniesieniem kosztu a uzyskaniem przychodu. Drugi z elementów zawarty w art. 15 ust. 1 omawianej ustawy stanowi przesłankę negatywną, zgodnie z którą, ponoszony wydatek nie może być ujęty w zawartym w art. 16 ust. 1 katalogu wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów (…).

W analizowanej sprawie, kwestią wymagającą rozpatrzenia jest ustalenie, czy opisana w stanie faktycznym zapłata Kosztów Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia i Odsetek dokonana przez Państwa na rzecz E. – stanowi koszt uzyskania przychodów zaliczany do kosztów pośrednich na podstawie art. 15 ust. 4d-4e updop (Rekompensaty, Podatek i Wynagrodzenie) lub zgodny z dyspozycją art. 16 ust. 1 pkt 11 updop (Odsetki).

Wobec powyższego, należy przede wszystkim ocenić poniesione przez Państwa wydatki pod kątem powołanego wcześniej art. 15 ust. 1 ustawy CIT oraz rozważyć, czy ponoszone koszty w analizowanej sprawie realizują cele wskazane w normie art. 15 ust. 1 ustawy CIT.

Zgodnie z przytoczoną treścią tego artykułu, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (…).

Zatem, warunkiem zaliczenia wydatku do kosztów podatkowych jest wykazanie jego związku ze spodziewanymi przychodami, jakkolwiek przychody te nie muszą zostać realizowane, ewentualnie, że celem poniesienia kosztów jest zachowanie lub zabezpieczenie źródeł przychodów.

Tak więc jedynie taki wydatek, który spełnia wymienione warunki może być uznany za koszt uzyskania przychodu oraz uczestniczyć w obliczeniu dochodu do opodatkowania (art. 7 ust. 1 i ust. 2 ww. ustawy).

Konieczność uchwycenia „celowościowego” („koszty poniesione w celu”) związku pomiędzy wydatkiem a uzyskaniem przychodu lub zachowaniem bądź zabezpieczeniem źródła przychodów, wymaga oceny przesłanek jakimi kierował się podatnik oraz uwarunkowań determinujących poniesienie wydatku, z których powinna wynikać racjonalność i gospodarcze uzasadnienie określonego działania podatnika.

Należy mieć na uwadze, że celowość kosztu oznacza jego nakierowanie na osiągnięcie przychodu, zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodu. Przy czym za celowe można uznać jedynie takie wydatki, które oceniane przez pryzmat całokształtu okoliczności faktycznych pozwalają na przyjęcie, że zamiarem Wnioskodawcy w momencie poniesienia wydatku było właśnie albo osiągniecie przychodu albo ewentualnie jego zachowanie, czy też zabezpieczenie. Badanie całokształtu okoliczności faktycznych ma w sprawie kluczowe znaczenie, albowiem kategoria „kosztu podatkowego” nie ma charakteru czysto obiektywnego, rozumianego w sposób formalistyczny, lecz zakłada istnienie elementów subiektywnych zależnych od oceny tych okoliczności. Skoro bowiem ustawodawca zakłada, że wydatek musi być celowy, to tym samym konieczne jest przeprowadzenie analizy owej celowości, która możliwa jest jedynie w oparciu o fakty przedstawione przez Wnioskodawcę w opisie stanu faktycznego. W niniejszej sprawie, kluczowe znaczenie, ma właśnie prawidłowe zbadanie okoliczności faktycznych przez pryzmat zamiaru podatnika w poniesieniu wydatku.

W konsekwencji, możliwość zaliczania danych wydatków do kosztów uzyskania przychodów ma przede wszystkim skłaniać podatników do podejmowania racjonalnych decyzji gospodarczych, w tym znaczeniu, że przysparzać one będą konkretnych przychodów podatkowych, lub też zachowają źródło przychodów w niezmienionym stanie albo zabezpieczą to źródło przed uszczupleniem czy też zmniejszeniem.

Wskazać należy, że koszty poniesione na zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej to wydatki związane z samym funkcjonowaniem podmiotu jako całości. Do kosztów podatkowych można zaliczyć te koszty zachowania i zabezpieczenia przychodów, które są wynikiem gospodarczych potrzeb źródła przychodów, związanych z jego eksploatacją w sferze materialnej i organizacyjnej, tak aby utrzymać ciągłość tego źródła przychodu w znaczeniu zapewnienia podatnikowi możności osiągania z niego trwale zysków.

A zatem, koszty ponoszone w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, to koszty ponoszone w celu utrzymania w sprawności źródła przychodów, jego uchowania i uchronienia tak, aby mogło funkcjonować i dawać przychody w przyszłości. To także koszty ponoszone w celu podtrzymania istnienia źródła przychodów, skutecznej realizacji przedsięwzięć, uczynienia źródła przychodów mocnym i trwałym, odpornym na działanie czynników obniżających jego sprawność.

Przed przystąpieniem do oceny, czy analizowane wydatki można powiązać z uzyskaniem przychodów, zachowaniem czy zabezpieczeniem źródła przychodów, należy wskazać na kwestię ogólną, dotyczącą samej interpretacji normy z art. 15 ust. 1 ww. ustawy. Podkreślić należy, że niedopuszczalne jest przeprowadzenie takiej wykładni powyższej normy, która racjonalność działań podatnika utożsamia z celowością wydatku. Pojęcia racjonalności poniesienia wydatku oraz jego celowości nie nakładają się na siebie, w tym znaczeniu, że nie są one równoważne. Pomiędzy tymi kategoriami nie istnieje tożsamość znaczeń. Pojęcia racjonalności oraz celowości rozumiane przez pryzmat art. 15 ust. 1 ustawy wzajemnie się uzupełniają w tym sensie, że trudno jest mówić o celowości wydatku, bez wcześniejszego wykazania racjonalności. Relacja odwrotna, jak się jednak wydaje w świetle wykładni literalnej art. 15 ust. 1 ustawy nie zachodzi. Oznacza to, że wykazanie, iż mamy do czynienia z racjonalnym postępowaniem podatnika, samo w sobie nie determinuje uznania wydatku za celowy pod kątem osiągnięcia przychodu, zachowania czy zabezpieczenia źródła przychodów. Racjonalność postępowania podatnika jest bowiem jednym z elementów oceny celowości wydatku, pomocna przy wykładni zwrotu normatywnego „w celu”. Powyższe oznacza, że ustawodawca konstruując normę z art. 15 ust. 1 ustawy CIT nie wskazał, że wystarczającym dla podatkowej kwalifikacji kosztów uzyskania przychodów jest racjonalność prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej. Gdyby bowiem intencją ustawodawcy było położenie nacisku na ową racjonalność, norma art. 15 ust. 1 omawianej ustawy przybrałaby z pewnością inne brzmienie, sprowadzające się do formuły, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie poniesione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Brzmienie ustawy w obecnym kształcie nie pozwala jednak na takie przełożenie, zakładając, że każdy wydatek musi być celowy, a zatem winien on wpływać na zachowanie, czy też zabezpieczenie źródła przychodów (również jego osiągnięcie).

Mając na uwadze powyższe wyjaśnienia, nie można zgodzić się z Państwa argumentacją, że zapłata na rzecz E. Kosztów Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia oraz Odsetek w wyniku zawartych Porozumień oraz Aneksów do nich stanowi dla Państwa koszt uzyskania przychodów w wysokości poniesionych wydatków.

W przedmiotowej sprawie, zdaniem tut. organu, nie zostaną wypełnione przesłanki wynikające z art. 15 ust. 1 ustawy CIT. W tym miejscu należy wyraźnie oddzielić cel ekonomiczny poniesienia kosztu od poniesienia wydatku w celu osiągnięcia przychodów podatkowych (zachowania lub zabezpieczenia jego źródła). Należy podkreślić, że podatkowa kategoria kosztów ponoszonych przez podatnika, na określenie której prawo podatkowe utworzyło własny termin: „koszty uzyskania przychodów”, jest odrębną kategorią kosztów, której nie należy wprost wiązać z kategorią kosztów w prawie rachunkowym i nauce ekonomii. Z punktu widzenia prawa rachunkowego (bilansowego) oceniany jest bowiem związek kosztu z prowadzoną działalnością gospodarczą i funkcjonowaniem podmiotu, natomiast z punktu widzenia prawa podatkowego ocenie podlega związek poniesionego wydatku (uznawanego za koszt) z efektem działalności podatnika mierzonym wielkością przychodu, który w określonych konkretnie okolicznościach potencjalnie może być osiągnięty.

Celem zawarcia w dniu 19 maja 2021 r. Umowy Inwestycyjnej pomiędzy Państwem a osobą fizyczną – jedynym udziałowcem D. było nabycie 100% udziałów w D. Umowa Inwestycyjna oraz zawarte Porozumienie przewidywały, że nabędą Państwo te udziały etapami i z uczestnictwem w tym procesie innego podmiotu – E. Umowa Inwestycyjna oraz zawarte Porozumienie zawierało szereg zasad, na podstawie których mieli Państwo uzyskać zakładane 100% udziałów w D., co zgodnie z przedstawionym opisem stanu faktycznego nastąpiło w 2022 roku. Już po podpisaniu Umowy Inwestycyjnej oraz Porozumienia 1 z 23 grudnia 2023 r. doszło do poważnego obniżenia się wartości rynkowej akcji Państwa spółki. Państwa zobowiązanie się do nabycia akcji własnych za cenę wynikającą z warunków przedstawionych w Porozumieniu 1 oznaczałoby konieczność wykupu akcji po cenie znacznie przewyższającej aktualną cenę rynkową. W wyniku Porozumień z E. doszło po Państwa stronie do zapłaty „Rekompensat” oraz „Wynagrodzenia” za zmianę postanowień umownych lub za niewykonanie postanowień umownych, „Podatku” w wysokości podatku dochodowego od jednej z rekompensat oraz „Odsetek” od dokonania opóźnionej płatności na rzecz E. podczas pośrednictwa przy sprzedaży Akcji Aportowych.

Analizując poniesione wydatki w postaci Kosztów Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia oraz Odsetek należy stwierdzić, że nie można uznać tych wydatków za działanie w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej ponosi podatnik i nie ma możliwości przenoszenia tego ryzyka na budżet państwa. Wyjątkiem mogą być jedynie nieprzewidywalne sytuacje, których uniknięcie było niemożliwe, pomimo podjęcia przez podatnika wszelkich koniecznych działań w celu zapobieżenia im. Należy podkreślić, że poniesienia kosztów stanowiących efekt podjętego ryzyka gospodarczego podatnik nie może sobie rekompensować za pomocą przepisów podatkowych. Do tego rodzaju kosztów, wynikających z ryzyka gospodarczego podejmowanego przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą zaliczają się również ciągłe zmiany wartości kursów akcji spółek notowanych na giełdach lub platformach służących do obrotu akcjami oraz innymi instrumentami finansowymi. Z powyższych okoliczności rynkowych zdawała sobie sprawę także Spółka, ponieważ zgodnie z zawartym 23 grudnia 2021 r. Porozumieniem 1 Opcje Put miałyby wygasnąć, gdyby po 1 lipca 2023 r. średnia cena rynkowa akcji Spółki z okresu sześciu miesięcy wynosiłaby co najmniej 1 zł za jedną akcję.

Należy przy tym wyraźnie podkreślić, że tut. organ nie kwestionuje sensu ekonomicznego poniesionego wydatku, czy też racjonalności podejmowanych przez przedsiębiorcę decyzji gospodarczych i ich efektywności, dokonuje natomiast oceny celowości wydatku w granicach wyznaczonych przez art. 15 ust. 1 ustawy CIT, tj. czy konkretne wydatki zostały poniesione w związku z dążeniem do osiągnięcia przychodu (zachowania lub zabezpieczenia jego źródła).

Mając powyższe na uwadze nie można podzielić Państwa stanowiska, że zapłata Kosztów Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia oraz Odsetek stanowi Państwa koszt uzyskania przychodów. W konsekwencji zaprezentowane stanowisko w zakresie pytania nr 1 należało uznać za nieprawidłowe.

Wskazać także trzeba, że skoro Państwa stanowisko dot. pytania oznaczonego we wniosku Nr 1 uznano za nieprawidłowe, to bezprzedmiotowym jest odnoszenie się do kwestii wynikającej z treści pytania oznaczonego we wniosku Nr 2 i dokonywanie w tym zakresie oceny stanowiska. Zgodnie z uzasadnieniem organu – opisanych we wniosku Kosztów Rekompensat, Podatku, Wynagrodzenia oraz Odsetek nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, zatem bezcelowe jest określanie ich przynależności do źródeł przychodów.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych przewiduje dwie kategorie kosztów:

1.koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami,

2.koszty uzyskania przychodów inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami.

Koszty bezpośrednio związane z uzyskiwanym przychodem to wydatki, których poniesienie przyczynia się wprost do osiągnięcia konkretnych przychodów składających się na całość przychodów osiąganych przez podatnika w roku podatkowym. Należą do nich koszty określonego rodzaju działalności prowadzonej przez podatnika, także koszty związane z konkretnymi transakcjami składającymi się na tę działalność. Gdy związek między poniesionym kosztem a uzyskanym przychodem jest wyraźny, koszt taki jest kosztem bezpośrednio związanym z tym właśnie przychodem.

Natomiast, koszty inne niż bezpośrednio związane z przychodami to wydatki, których nie można bezpośrednio przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie).

Zauważyć należy, że „pośrednie” koszty uzyskania przychodów to takie wydatki, które nie pozostają w uchwytnym związku z konkretnymi przysporzeniami podatnika – brak jest możliwości ustalenia, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód. Do tego rodzaju kosztów zalicza się m.in. koszty ogólnego funkcjonowania osoby prawnej, koszty administracyjne, itp.

Dla ustalenia momentu potrącalności kosztów konieczna jest przede wszystkim ocena charakteru związku przyczynowego pomiędzy wydatkami, a osiąganymi przychodami. Zasady potrącalności kosztów uzyskania przychodów bezpośrednio związanych z przychodami i innych niż bezpośrednio związanych z przychodami (tzw. koszty pośrednie) są odrębnie unormowane w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych w art. 15 ust. 4, 4b-4d.

Zgodnie z art. 15 ust. 4 updop:

Koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody, z zastrzeżeniem ust. 4b i 4c.

Stosownie do art. 15 ust. 4d updop:

Koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

Jak stanowi art. 15 ust. 4e updop:

Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Należy podkreślić, że kwalifikowanie wydatków do kosztów bezpośrednich lub pośrednich jest możliwe tylko w odniesieniu do tych kosztów, które stanowiły koszty uzyskania przychodów.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że wydatki Spółki na nabycie udziałów w D. zostały (w części) sfinansowane poprzez emisję akcji w drodze oferty publicznej. W związku z emisją nowych akcji doszło do podwyższenia kapitałów Spółki, w tym jej kapitału akcyjnego (zakładowego). W związku z tym Spółka ponosiła wskazane poniżej wydatki.

a.Koszty wynagrodzenia domów maklerskich

Na koszty tej grupy składa się wynagrodzenie za:

Wynagrodzenia domów maklerskich współuczestniczących w budowaniu księgi popytu i współodpowiedzialnych za koordynację i organizację spotkań z inwestorami, a także wykonywanie innych czynności zwyczajowo wykonywane przez firmy inwestycyjne w przypadku ofert publicznych akcji.
Wynagrodzenie domu maklerskiego odpowiedzialnego za prezentowanie informacji o akcjach i warunkach ich objęcia oraz za przyjmowanie zapisów na akcje.
Wynagrodzenie domu maklerskiego odpowiedzialnego za współtworzenie Memorandum Ofertowego, organizację spotkań z inwestorami, współuczestnictwo w budowaniu księgi popytu, zorganizowanie i przeprowadzenie subskrypcji oferowanych akcji, przygotowanie raportu analitycznego i pełnienie funkcji agenta emisji.
Wynagrodzenie domu maklerskiego odpowiedzialnego za pełnienie funkcji pośrednika rejestracyjnego

b.Koszty doradztwa prawnego

c.Koszty marketingu

d.Koszty administracyjne

Spółka ponosiła opłaty o charakterze administracyjnym, uiszczane na rzecz F. i G., w tym za rejestrację akcji i wprowadzenie ich do obrotu, czy też notowanie akcji Spółki.

e.Koszty podwyższenia kapitału zakładowego

Końcowo, Spółka ponosiła koszty związane bezpośrednio z podwyższeniem kapitału zakładowego, tj.:

koszty opłat notarialnych, sądowych oraz opłat skarbowych;
koszty podatku od czynności cywilnoprawnych od podwyższenia kapitału zakładowego;
koszty obsługi prawnej związane bezpośrednio z organizacją i przeprowadzeniem podwyższenia kapitału zakładowego oraz rejestracją ww. podwyższenia w KRS.

Wątpliwości Wnioskodawcy budzi kwestia uznania wymienionych powyżej wydatków za koszty uzyskania przychodów.

Art. 7 ust. 1 i ust. 2 updop stanowi, że:

Przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. W przypadkach, o których mowa w art. 21, art. 22 i art. 24b, przedmiotem opodatkowania jest przychód.

Dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem art. 11c, art. 11i, art. 24a, art. 24b, art. 24ca, art. 24d i art. 24f, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Stosownie do art. 7 ust. 3 pkt 1 updop,

Przy ustalaniu dochodu, o którym mowa w ust. 1, stanowiącego podstawę opodatkowania nie uwzględnia się przychodów ze źródeł przychodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub za granicą, jeżeli dochody z tych źródeł nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym albo są wolne od podatku;

Z treści art. 12 ust. 4 pkt 4 updop wynika, że

Do przychodów nie zalicza się przychodów otrzymanych na utworzenie lub powiększenie kapitału zakładowego, funduszu udziałowego albo funduszu założycielskiego, albo funduszu statutowego w banku państwowym, albo funduszu organizacyjnego ubezpieczyciela.

Powyższy przepis dotyczy przychodów wyłączonych z przychodów opodatkowanych, neutralnych podatkowo, a więc niestanowiących podstawy ustalenia dochodu podlegającego opodatkowaniu w rozumieniu powołanego przepisu art. 7 ust. 1 i ust. 2 updop.

Z przytoczonej definicji dochodu wynika, że stanowi on różnicę pomiędzy przychodami, a kosztami jego uzyskania. W myśl art. 15 ust. 1 updop, koszty uzyskania przychodów nie mogą być związane z przychodami, które z przychodów w rozumieniu wynikającym z art. 7 ust. 2 updop zostały wyłączone.

Wobec powyższego, koszty ponoszone w celu utworzenia lub powiększenia kapitału zakładowego, funduszu udziałowego albo funduszu założycielskiego, albo funduszu statutowego w banku państwowym, albo funduszu organizacyjnego ubezpieczyciela, o których mowa w art. 12 ust. 4 pkt 4 updop, a więc koszty poniesione na utworzenie lub powiększenie źródła przychodów, nie mogą być uznane za koszty podatkowe, chociażby pośrednio były zorientowane na uzyskanie przychodów, gdyż inny jest cel ich poniesienia.

Wskazać więc należy, że wydatków związanych w sposób wyraźny i bezpośredni z czynnościami mającymi na celu podwyższenie kapitału zakładowego nie można traktować jako kosztów uzyskania przychodów, bowiem odnoszą się one do przychodu niestanowiącego przychodu podatkowego w myśl powołanego art. 12 ust. 4 pkt 4 updop.

Skoro więc przychód otrzymany na powiększenie kapitału zakładowego nie stanowi przychodu dla celów podatkowych, to koszty jego uzyskania nie mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 updop, nie spełniają bowiem zasadniczego warunku, tj. poniesienia w celu osiągnięcia przychodu podatkowego. Stanowi to element przesądzający o ich kwalifikacji prawnej.

Z uwagi na regulację art. 12 ust. 4 pkt 4 updop, należy rozdzielić wydatki na te, które pozostają w bezpośrednim związku z przychodem związanym z podwyższeniem kapitału zakładowego Spółki, tj. które warunkują podwyższenie kapitału zakładowego i inne pozostałe wydatki stanowiące koszty ogólne funkcjonowania osoby prawnej.

Wydatki bezpośrednio powiązane z przychodem, o którym mowa w art. 12 ust. 4 pkt 4 updop i warunkujące jego wystąpienie w postaci podwyższonego kapitału nie mogą zostać uznane za koszty uzyskania przychodów. Przychód otrzymany na powiększenie kapitału zakładowego nie stanowi przychodu dla celów podatkowych, tym samym koszty jego uzyskania nie stanowią kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 updop.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że Spółka jest uprawniona do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztów opisanych w punktach a-c, tj. kosztów wynagrodzenia domów maklerskich, kosztów doradztwa prawnego, kosztów marketingu – innych niż bezpośrednio związane z przychodami, jako że nie są to koszty bezpośrednio związane z podwyższeniem kapitału zakładowego. Zatem mogą być przez Państwa zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia, zgodnie z art. 15 ust. 4d-4e updop.

Z kolei koszty administracyjne oraz koszty podwyższenia kapitału zakładowego (koszty opłat notarialnych, sądowych oraz opłat skarbowych, kosztów podatku od czynności cywilnoprawnych od podwyższenia kapitału zakładowego, kosztów obsługi prawnej związanej z organizacją i przeprowadzeniem podwyższenia kapitału zakładowego oraz związanych z rejestracją w KRS podwyższenia kapitału zakładowego), stwierdzić należy, że podlegają one wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów jako bezpośrednio związane z emisją nowych akcji, a tym samym podwyższeniem kapitału zakładowego.

Powyższe wynika m.in. z uchwały NSA z 24 stycznia 2011 r., sygn. II FPS 6/10.

Zgodnie z uchwałą NSA: „tylko wydatki związane z emisją nowych akcji, bez których nie jest możliwe podwyższenie przez spółkę akcyjną kapitału zakładowego, nie są kosztami uzyskania przychodów, stosownie do reguł wyrażonych w treści art. 12 ust. 4 pkt 4 i art. 7 ust. 1 ustawy w zw. z art. 15 ust.1 PDOPrU. Do tego rodzaju wydatków niewątpliwie należy zaliczyć opłaty notarialne, sądowe, podatek od czynności cywilnoprawnych, a w przypadku podwyższenia kapitału w drodze emisji akcji będących przedmiotem oferty publicznej objętych prospektem emisyjnym dodatkowo ponoszone w związku z tym opłaty giełdowe, koszty druku dokumentów akcyjnych, koszty sporządzenia, drukowania oraz dystrybucji prospektu emisyjnego lub jego skróconej wersji oraz koszty oferowania papierów wartościowych”.

Zgodnie z powyższym, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 należy uznać za prawidłowe.

Powzięli Państwa wątpliwości w zakresie ustalenia, czy koszty mogące stanowić koszty uzyskania przychodów (koszty a-c) powinny być zaliczone tylko do kosztów działalności operacyjnej i ostatecznie mieć wpływ na dochód osiągnięty z innych źródeł przychodów (dochód niebędący dochodem, o którym mowa w art. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. dochodem z zysków kapitałowych),

Należy zauważyć, że w updop przychody podatników tego podatku zostały rozdzielone na źródła:

z zysków kapitałowych oraz
z innych źródeł.

Wydzielając źródło przychodów z zysków kapitałowych na gruncie updop, ustawodawca zamieścił w ustawie katalog, w którym określił listę przychodów alokowanych do tego źródła. Katalog ten został zawarty w art. 7b ust. 1 updop. Na podstawie powyższego przepisu:

Za przychody z zysków kapitałowych uważa się:

1) przychody z udziału w zyskach osób prawnych, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 1 pkt 4b, stanowiące przychody faktycznie uzyskane z tego udziału, w tym:

a) dywidendy, nadwyżki bilansowe w spółdzielniach oraz otrzymane przez uczestników funduszy inwestycyjnych lub instytucji wspólnego inwestowania dochody tego funduszu lub tej instytucji, w przypadku gdy statut przewiduje wypłacanie tych dochodów bez odkupywania jednostek uczestnictwa albo wykupywania certyfikatów inwestycyjnych,

b) przychody z umorzenia udziału (akcji) lub ze zmniejszenia ich wartości,

c) przychody z wystąpienia wspólnika ze spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, które następuje w inny sposób niż określony w lit. b,

d) przychody ze zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3, które następuje w inny sposób niż określony w lit. b,

e) wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej lub spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3,

f) równowartość zysku osoby prawnej oraz spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, przeznaczonego na podwyższenie jej kapitału zakładowego, równowartość nadwyżki bilansowej spółdzielni przeznaczonej na podwyższenie funduszu udziałowego oraz równowartość kwot przekazanych na ten kapitał (fundusz) z innych kapitałów (funduszy) takiej osoby prawnej lub spółki,

g) dopłaty otrzymane w przypadku połączenia lub podziału podmiotów przez osoby posiadające prawo do uczestnictwa w zysku pomiotu przejmowanego, łączonego lub dzielonego lub

h) przychody wspólnika spółki dzielonej, jeżeli majątek przejmowany na skutek podziału, a przy podziale przez wydzielenie – majątek przejmowany na skutek podziału lub majątek pozostający w spółce, nie stanowią zorganizowanej części przedsiębiorstwa,

i) zapłata, o której mowa w art. 12 ust. 4d,

j) wartość niepodzielonych zysków w spółce oraz wartość zysku przekazanego na inne kapitały niż kapitał zakładowy w spółce przekształcanej – w przypadku przekształcenia spółki w spółkę niebędącą osobą prawną, z tym że przychód określa się na dzień przekształcenia,

k) odsetki od udziału kapitałowego, wypłacane na rzecz wspólnika przez spółkę, o której mowa w art. 1 ust. 3,

l) odsetki od pożyczki udzielonej osobie prawnej lub spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3, jeżeli wypłata odsetek od takiej pożyczki lub ich wysokość uzależnione są od osiągnięcia zysku przez tę osobę prawną lub spółkę lub od wysokości tego zysku (pożyczka partycypacyjna),

m) przychody uzyskane w następstwie przekształceń, łączenia lub podziałów podmiotów, w tym:

- przychody osoby prawnej lub spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, przejmującej w następstwie łączenia lub podziału majątek lub część majątku innej osoby prawnej lub spółki,

- przychody wspólnika spółki łączonej lub dzielonej,

- przychody spółki dzielonej,

n) przychód ze zmniejszenia kapitału akcyjnego w prostej spółce akcyjnej;

1a) przychody uzyskane w następstwie przekształceń, łączenia lub podziału podmiotów;

1b) przychody uzyskane w następstwie likwidacji spółki niebędącej osobą prawną, wystąpienia wspólnika z takiej spółki lub zmniejszenia udziału kapitałowego w takiej spółce, jeżeli Rzeczpospolita Polska traci prawo do opodatkowania dochodów ze zbycia otrzymanych składników majątku;

2) przychody z tytułu wniesienia do osoby prawnej lub spółki, o której mowa w art. 1 ust. 3, wkładu niepieniężnego;

3) inne, niż określone w pkt 1 i 2, przychody z udziału (akcji) w osobie prawnej lub spółce, o której mowa w art. 1 ust. 3, w tym:

a) przychody ze zbycia udziału (akcji), w tym ze zbycia dokonanego celem ich umorzenia,

b) przychody uzyskane w wyniku wymiany udziałów;

4) przychody ze zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną;

5) przychody ze zbycia wierzytelności uprzednio nabytych przez podatnika oraz wierzytelności wynikających z przychodów zaliczanych do zysków kapitałowych;

6) przychody:

a) z praw majątkowych, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7, z wyłączeniem przychodów z licencji bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodów niezaliczanych do zysków kapitałowych oraz praw wytworzonych przez podatnika,

b) z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych,

c) z tytułu uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych lub instytucjach wspólnego inwestowania,

d) z najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnych charakterze dotyczącej praw, o których mowa w lit. a-c,

e) ze zbycia praw, o których mowa w lit. a-c,

f) z wymiany waluty wirtualnej na środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub z regulowania innych zobowiązań walutą wirtualną.

Wyodrębnienie źródeł przychodów w podatku dochodowym od osób prawnych dotyczy również kosztów uzyskania przychodów. Tym samym, koszty takie będą mogły podlegać zaliczeniu do źródła zyski kapitałowe, o ile dotyczą kategorii przychodu wskazanej w dodanym art. 7b updop.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,

Jeżeli podatnik ponosi koszty uzyskania przychodów ze źródeł, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, oraz koszty związane z przychodami ze źródeł, z których dochody nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym lub są zwolnione z podatku dochodowego, a nie jest możliwe przypisanie danych kosztów do źródła przychodów, koszty te ustala się w takim stosunku, w jakim pozostają osiągnięte w roku podatkowym przychody z tych źródeł w ogólnej kwocie przychodów. Przepis art. 7 ust. 3 pkt 3 stosuje się odpowiednio.

Zgodnie z art. 15 ust. 2b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,

W przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody z zysków kapitałowych oraz przychody z innych źródeł przychodów, przepisy ust. 2 i 2a stosuje się także do przypisywania do każdego z tych źródeł kosztów innych niż bezpośrednio związane z przychodami.

Z powyższych przepisów wynika, że jeżeli podatnik uzyskuje przychody z zysków kapitałowych oraz przychody z innych źródeł przychodów a nie jest możliwe przypisanie danych kosztów innych niż bezpośrednio związane z przychodami do źródła przychodów, koszty te ustala się w takim stosunku, w jakim pozostają osiągnięte w roku podatkowym przychody z tych źródeł w ogólnej kwocie przychodów.

W opisie stanu faktycznego wskazali Państwo, że w 2021 i 2022 r. Spółka uzyskiwała wyłącznie przychody inne niż z zysków kapitałowych. W związku z opisanymi we wniosku działaniami, Spółka poniosła (w 2021 r.) wydatki z tytułu emisji opisane m.in. w lit. a-c (t.j. w zakresie, w jakim mogą stanowić koszty podatkowe), które należy klasyfikować jako koszty pośrednio związane z uzyskiwanymi przychodami, albowiem brak jest bezpośredniego związku poniesionych kosztów uzyskiwanymi przychodami.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy, nie będzie miał tutaj zastosowania art. 15 ust. 2 zw. art. 15 ust. 2b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, albowiem przepisy te mają zastosowanie wyłącznie wtedy, gdy podatnik uzyskuje przychody z zysków kapitałowych oraz przychody z innych źródeł przychodów, a nie jest możliwe przypisanie danych kosztów innych niż bezpośrednio związane z przychodami do źródła przychodów.

W przypadku jednak, gdy zaczną Państwo uzyskiwać przychody z zysków kapitałowych oraz przychody z innych źródeł przychodów, a nie będzie możliwe przypisanie danych kosztów innych niż bezpośrednio związanych z przychodami do źródła przychodów, koszty te należy ustalić w takim stosunku, w jakim pozostają osiągnięte w roku podatkowym przychody z tych źródeł w ogólnej kwocie przychodów.

Zgodnie z powyższym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 4 jest prawidłowe.

Jak już zostało to wskazane w powyższej interpretacji poniesione wydatki, po wyłączeniu enumeratywnie wymienionych w stosownych przepisach updop, mogą stanowić koszt uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiągniętymi przychodami, w tym służą zachowaniu albo zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów. Przepisy ustawy o CIT dokonują także podziału kosztów na koszty bezpośrednio związane z przychodami i koszty pośrednie (inne niż bezpośrednio związane z przychodami).

Art. 16 ust. 1 updop zawiera enumeratywną listę wyłączeń z kosztów uzyskania przychodów, co oznacza, że każdy koszt dający się zakwalifikować do którejkolwiek z pozycji wymienionej na tej liście nie będzie mógł być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, nawet jeśli był poniesiony w celu osiągnięcia przychodów.

Brak ujęcia danego wydatku w katalogu kosztów niepotrącalnych, wymienionych w art. 16 ust. 1 updop, nie oznacza automatycznie, że inne koszty w nim niewymienione, tymi kosztami mogą być. W takim przypadku należy bowiem badać, czy dany koszt poniesiony został w celu uzyskania przychodu (zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu).

Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 8 updop:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e.

Użycie przez ustawodawcę określenia „wydatki na nabycie”, o których mowa w tym przepisie oznacza, że do kosztów uzyskania przychodów – ale dopiero z chwilą sprzedaży udziałów lub akcji – zalicza się wydatki bezpośrednio warunkujące nabycie tych udziałów lub akcji, tj. takie, bez których poniesienia skuteczne nabycie udziałów lub akcji nie byłoby możliwe. Takimi wydatkami są np. cena zakupu udziałów (akcji), prowizja biura maklerskiego, podatek od czynności cywilnoprawnych, związane z ich zakupem. Zatem zasada ta nie odnosi się do innych wydatków, które nie były wydatkami na nabycie udziałów/akcji.

Z opisu sprawy wynika, że nabyli Państwo na podstawie Umowy Inwestycyjnej oraz Porozumień 100% akcji spółki D. W związku z tym ponieśli Państwo różnego rodzaju Koszty Transakcyjne, m.in. takie jak koszty doradztwa prawno-podatkowego związanego z transakcją nabycia, koszty doradztwa finansowego związanego z transakcją nabycia, koszty doradztwa informatycznego, koszty wyceny udziałów. Powyższe wydatki nie są niezbędne dla dokonania transakcji zakupu udziałów, jednak ich poniesienie jest racjonalne i uzasadnione dla zabezpieczenia danej transakcji pod względem prawnym, podatkowym i biznesowym.

Ponieśli Państwo również koszty notarialne/administracyjne, które, jak sami wskazali Państwo we wniosku - są bezpośrednio związane z nabyciem udziałów w D.: tj. koszty opłat notarialnych, sądowych oraz opłat skarbowych oraz koszty podatku od czynności cywilnoprawnych od Umowy Inwestycyjnej. Zatem zastosowanie do nich art. 15 ust. 4d-4e ustawy o CIT nie jest możliwe.

Zgodnie z powyższym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 5, tj. zaliczenia do kosztów innych niż bezpośrednio związane z przychodami a tym samym rozliczenia ich na gruncie ustawy o CIT w sposób zgodny z dyspozycją art. 15 ust. 4d-4e, tj. w dniu poniesienia należy uznać:

w odniesieniu do kosztów doradztwa prawno-podatkowego, doradztwa finansowego, doradztwa informatycznego, wyceny udziałów – za prawidłowe,
w odniesieniu do kosztów notarialnych/administracyjnych – za nieprawidłowe.

Jak wynika z treści wniosku, Koszty Transakcyjne, zarówno te klasyfikowane do pośrednich jak i bezpośrednich kosztów uzyskania przychodów związane są z nabyciem udziałów, a zatem mają związek z przychodami kwalifikowanymi od 1 stycznia 2018 r., jako przychody z zysków kapitałowych. Nazywacie Państwo „Kosztami Transakcyjnymi” koszty związane z nabyciem 100% udziałów w D.

Biorąc zatem powyższe pod uwagę, w sprawie będącej przedmiotem wniosku Koszty Transakcyjne, tj. koszty doradztwa prawnego, doradztwa finansowego, doradztwa informatycznego, Koszty wyceny, Koszty notarialne, powinny być zaliczane do kosztów uzyskania przychodu z zysków kapitałowych. Za taką kwalifikacją przemawia wykładnia powołanego wcześniej art. 7b updop. W przedstawionej sprawie nie znajdzie także zastosowania proporcja alokowania kosztów do dwóch źródeł przychodów, gdyż przedstawione Koszty Transakcyjne odnoszą się jedynie do transakcji jaką jest nabycie akcji.

W art. 7b ust. 1 updop ustawodawca wymienia zdarzenia, w związku z którymi podatnik osiąga przychody będące następstwem uzyskania przychodów z obrotu udziałami/akcjami. Nie są to wyłącznie przychody ze zbycia udziałów/akcji, ale także np. przychody z umorzenia udziałów/akcji lub ze zmniejszenia ich wartości, uzyskane w następstwie przekształceń, łączenia lub podziału podmiotów, czy też w wyniku wymiany udziałów.

Zauważyć zatem należy, że ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie uzależnia kwalifikacji do odpowiedniego źródła przychodów związanych z udziałami/akcjami od celu nabycia przedmiotowych udziałów/akcji. W każdej sytuacji koszty związane z takim nabyciem powinny więc być odnoszone do kosztów związanych z zyskami kapitałowymi.

Przychody z udziałów/akcji zaliczane są do przychodów z zysków kapitałowych, a zatem wszystkie wydatki (bezpośrednie i pośrednie) związane z ich nabyciem powinny być przypisane do źródła przychodów jakim są zyski kapitałowe.

W związku z powyższym, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 6, tj. alokowania Kosztów Transakcyjnych do przychodów z innych źródeł niż zyski kapitałowe należy uznać – za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

W odniesieniu do powołanych przez Państwa interpretacji indywidualnych prawa podatkowego oraz wyroków sądów administracyjnych należy stwierdzić, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie są one wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację. Powołane wyroki sądów oraz interpretacje organu nie stanowią źródła prawa, wiążą strony w konkretnych indywidualnych sprawach, więc zawartych w nich stanowisk nie można wprost przenosić na grunt innej sprawy. Każdą sprawę tut. organ jest zobowiązany rozpatrywać indywidualnie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy Ordynacja podatkowa. Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i/lub zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.
Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

Czy polskie podmioty mogą ograniczyć wpływ globalnego podatku minimalnego na swoje rozliczenia

Dane dokumentu

Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 14 września 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP2-2.4010.342.2023.2.SP