Interpretacja indywidualna z dnia 17 sierpnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT2.4011.337.2023.1.KC

Umorzona przez Bank kwota pożyczki hipotecznej, stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja indywidualna

 – stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 lipca 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 8 lipca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zaniechania poboru podatku od umorzonej pożyczki hipotecznej.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

5 września 2022 r. zawarła Pani w Sądzie Apelacyjnym I Wydziale Cywilnym w (...) ugodę sądową z X kończącą 5-letni okres postępowania sądowego w spornej sprawie o unieważnienie umowy pożyczki hipotecznej, denominowanej do franka szwajcarskiego, zawartej 23 kwietnia 2008 r.

Zawarcie ugody zaproponował Pani Bank. Podjęła Pani propozycję, licząc (jak się później okazało naiwnie) na możliwość negocjowania przedstawionej Pani treści ugody, ufając, że została przygotowana przez Bank na podstawie Kodeksu Cywilnego, w tym zgodnie z art. 917 tej ustawy. Bank (oraz inne banki), a także przedstawiciele sektora finansowego szeroko i wyraźnie zapewniali o takiej możliwości. Nie udało się Pani niczego wynegocjować - Bank na żadną Pani propozycję zmiany przygotowanej przez niego umowy ugody, nie wyraził zgody.

Ugoda została podpisana w ww. Sądzie przez obie jej strony, tj. przez Panią i przez X z siedzibą w (...), reprezentowaną przez radcę prawnego, A.B.. Celem stron było polubowne zakończenie sporu sądowego i uchylenie stanu niepewności co do roszczeń wynikających z umowy pożyczki.

Ugoda dotyczyła przewalutowania pożyczki oraz umorzenia jej części.

Według § 1 ust. 3 i 9 ugody oraz informacji PIT-11, Bank zwolnił Panią z długu, umarzając kwotę 435 948 89 zł, obliczoną przez Bank w wyniku przewalutowania następujących składników długu:

a)pozostałej do spłaty części kapitału w kwocie 63 119,20 CHF (tj. 49 % kwoty pożyczki wyrażonej w CHF),

b)odsetek zapadłych w kwocie 882,20 CHF,

c)odsetek od zadłużenia przeterminowanego w kwocie 26 638,30 CHF.

Łączna kwota długu wyniosła 90 639,70 CHF, która po przewalutowaniu według średniego kursu NBP CHF/PLN z dnia zawarcia ugody wyniosła 435 948,89 zł.

Przez 5-letni okres postępowania sądowego, od złożenia pozwu sądowego 8 sierpnia 2017 r. do dnia zawarcia ugody z Bankiem, nie dokonywała Pani spłaty rat z powodu braku środków finansowych. W całym okresie poprzedzającym dokonywała Pani regularnych wpłat rat pożyczkowych.

Ugoda zawierała dla Pani jako Pożyczkobiorczyni poniższe ustalenia:

1)zwolnienie Pani z długu (umorzenie zadłużenia) w kwocie 435 948,89 zł (§ 1 ust. 9);

2)zobowiązanie do zapłaty na rzecz Banku kwoty 5 843,52 zł (§ 1 ust. 10) - kwota została zapłacona;

3)po wpłacie powyższej kwoty - uznanie przez Bank pożyczki za spłaconą;

4)Pani oświadczenie, iż jest Pani świadoma i rozumie, że:

a)w przypadku niezawarcia ugody, sąd rozpoznający spór może w szczególności uwzględnić Pani powództwo, zasądzając dochodzone roszczenie w całości lub w części, albo oddalić Pani powództwo w całości lub w części, odpowiednio zasądzając koszty postępowania sądowego pomiędzy stronami (§ 2 ust. 1 pkt 1);

b)przed polskimi sądami toczą się postępowania z powództw pożyczkobiorców przeciwko bankom albo z powództw banków przeciwko pożyczkobiorcom, w ramach których podnoszone są przez pożyczkobiorców zarzuty istnienia w umowach pożyczek denominowanych lub indeksowanych do waluty CHF klauzul abuzywnych lub zarzuty nieważności tych umów, tożsame lub podobne do zarzutów podnoszonych przez Panią w ramach sporu, oraz że dotychczas zapadały różne rozstrzygnięcia tych sporów, w szczególności: np.

-nieuznanie przez sąd zawartych w umowie pożyczki klauzul za abuzywne i oddalenie Pani powództwa (§ 2 ust. 1 pkt 2 lit. a);

-nawet po wyeliminowaniu z umowy pożyczki klauzul abuzywnych uznanie przez sąd związanie stron nadal umową w pozostałym jej zakresie (§ 2 ust. 1 pkt 2 lit. b);

-możliwość innych niekorzystnych dla Pani rozstrzygnięć sporu uwzględniając dotychczasową niejednolitość orzecznictwa sądowego (§ 2 ust. 1 pkt 3);

-możliwość wytoczenia przez Bank odrębnego postępowania sądowego o zapłatę wynagrodzenia za korzystanie przez Panią z wypłaconej kwoty pożyczki (§ 2 ust. 1 pkt 4);

5)Pani oświadczenie iż godzi się na zawarcie ugody (§ 2 ust. 4);

6)Pani oświadczenie o nieprzeniesieniu przed zawarciem ugody na rzecz osoby trzeciej jakiegokolwiek roszczenia lub prawa związanego z umową pożyczki (§ 3 ust. 4);

7)przyjęcie przez Panią do wiadomości, że w wyniku zwolnienia z części długu powstaje po Pani stronie przychód (§ 4).

W uzupełnieniu podaje Pani, że kwota udzielonej i wypłaconej pożyczki po przeliczeniu CHF/PLN wynosiła 268 186,45 zł, sumaryczna kwota wpłaconych rat kapitałowo-odsetkowych wyniosła 352 933,67 zł, tj. 131% kwoty otrzymanej.

Bank uznał, że po Pani stronie powstał przychód, zobowiązujący go do sporządzenia i przesłania właściwemu Pani Urzędowi Skarbowemu informacji PIT-11, co uczynił, doręczając ją również Pani. Konsekwencją tak powstałego przychodu jest podatek dochodowy od osób fizycznych w wysokości 118 432 zł.

Uszczegóławiając informację o zaciągniętej pożyczce (w umowie, w której nie został określony cel jej przeznaczenia), dodaje Pani, że wypłacona kwota została wykorzystana w głównej mierze na remont, wymianę i uzupełnienie umeblowania oraz wyposażenia zamieszkałego przez Panią i męża mieszkania, będącego zabezpieczeniem hipotecznym pożyczki (ok. 40 %) i na zakup samochodu osobowego (ok. 25 %).

Do zawarcia zaproponowanej Pani przez Bank ugody skłoniły Panią następujące uwarunkowania:

1)psychiczne wyczerpanie trwającym 5 lat i nierozstrzygniętym postępowaniem sądowym,

2)prawdopodobne dalsze trwanie sporu w sądzie na skutek wniesionego przeciw Pani 24 lipca 2017 r. pozwu bankowego,

3)planowane przez bank - na wzór innych banków - wniesienie kolejnego pozwu o wynagrodzenie za korzystanie przez Panią z kapitału pożyczki (kwestia ta została rozstrzygnięta na korzyść „frankowiczów” przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Luksemburgu dopiero 15 czerwca 2023 r.),

4)przewidywane wydłużanie w czasie przez Bank dokonania obustronnego rozliczenia po ewentualnym wyroku sądowym,

5)brak środków finansowych na pokrycie kosztów obsługi prawnej ww. postępowań - jedynym Pani źródłem utrzymania jest od 2013 r. emerytura (wówczas w wysokości netto 756,07 zł),

6)systematycznie i znacznie wzrastająca wysokość rat pożyczki „frankowej”, powodowana wysokim wzrostem kursu CHF, w szczególności od 15 stycznia 2015 r. (tzw. „czarny czwartek”).

Od 2017 r. nie miała już Pani żadnych środków na spłatę pożyczki i musiała nauczyć się utrzymywać z emerytury w wysokości netto 794,98 zł - aktualna emerytura wynosi netto 1 305,21 zł.

W Pani małżeństwie istnieje od 2012 r. ustrój rozdzielności majątkowej.

Brak środków finansowych na spłatę rat (ostatnia zapłacona rata kapitałowo-odsetkowa 3 kwietnia 2017 r. wynosiła 3 800,17 zł) oraz powzięcie z kancelarii prawnej wiadomości o istnieniu w umowie pożyczki klauzul abuzywnych, a także nieuznanie przez Bank Pani reklamacji w sprawie klauzul abuzywnych, zmusiły Panią do złożenia pozwu sądowego.

Pytania

1)Czy w kontekście przedstawionego stanu faktycznego można uznać, że rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe związane jest - z racji genezy jego ukazania się i osiągnięcia określonego celu społecznego - nie tylko z „frankowym” kredytem mieszkaniowym hipotecznym, lecz również z „frankową” mieszkaniową pożyczką hipoteczną?

2)Czy w kontekście przedstawionego stanu faktycznego istnieją podstawy lub przesłanki do zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych, na mocy powyższego rozporządzenia Ministra Finansów?

3)Czy określony w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych przychód (art. 11 ust. 1), pochodzący z tzw. innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9, art. 20 ust. 1)) jest - w przedstawionym stanie faktycznym Pani sytuacji finansowej - rzeczywistym przysporzeniem majątkowym? Zatem czy wystąpił rzeczywisty przychód w kwocie 435 948,89 zł lub w jakiejkolwiek innej?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie, - w odniesieniu do pytania nr 1 - rozporządzenie Ministra Finansów może dotyczyć również „frankowej” mieszkaniowej pożyczki hipotecznej z następujących względów:

‒niezależnie od faktu, że w umowie pożyczki w odróżnieniu od umowy kredytu, bank nie określa celu przeznaczenia wypłaconych środków (cel dowolny) i stąd nie tytułuje umowy pożyczki „mieszkaniową”, to jednak w obu przypadkach cel jest jednakowy, tożsamy i realizacja wydatków, tj. na własne potrzeby mieszkaniowe,

‒u podstaw ukazania się ww. rozporządzenia legły dwa czynniki:

•potrzeba wsparcia finansowego kredytobiorców w osiągnięciu poprawy warunków mieszkaniowych,

•zachęcenie „frankowiczów” do rezygnacji ze składania pozwów sądowych i do zawierania ugód z bankami, kończących spory sądowe.

Bowiem praktyczne znaczenie mają realne potrzeby mieszkaniowe, szczególnie młodych ludzi, a także potrzeba zażegnania zagrożeń stabilizacji finansowej sektora bankowego, a nie nazwa produktu bankowego (kredyt/pożyczka).

W odniesieniu do pytania nr 2, z siedmiu poniższych warunków koniecznych do spełnienia, aby móc skorzystać z powyższej ulgi podatkowej dla „frankowiczów”, spełnia Pani wszystkie, w tym trzy pierwsze w części, pozostałe cztery w całości:

1)zaciągnięta pożyczka została wykorzystana w głównej mierze (ok. 40 %) na remont, wymianę i uzupełnienie umeblowania oraz wyposażenia zamieszkałego przez Panią i męża mieszkania, będącego zabezpieczeniem hipotecznym pożyczki oraz na zakup samochodu osobowego (ok. 25 %);

2)pożyczka została wykorzystana (w części) na własny cel mieszkaniowy;

3)pożyczka została zaciągnięta na wydatki poniesione na remont własnego lokalu mieszkalnego;

4)wcześniej nie korzystała Pani z zaniechania poboru podatku od umorzonych przez bank wierzytelności,

5)pożyczka została udzielona przed dniem 15 stycznia 2015 r. (bo 23 kwietnia 2008 r.)

6)pożyczka została zabezpieczona w postaci hipoteki ustanowionej na własnym, zamieszkałym przez Panią i męża, mieszkaniu;

7)umorzony przychód został uzyskany od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r.

W związku z powyższym uważa Pani, że istnieją przesłanki do zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na mocy powyższego rozporządzenia Ministra Finansów.

W odniesieniu do pytania nr 3, uważa Pani, że określony w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych - przychód (art. 11 ust. 1), pochodzący z tzw. innych źródeł (art. 10 ust.1 pkt 9, art. 20 ust.1)), w świetle przedstawionego stanu faktycznego, w tym przede wszystkim z racji opisanej w pkt G Wniosku, Pani sytuacji finansowej od przejścia na emeryturę, tj. niespłacania rat z powodu braku środków finansowych przez 5-letni okres postępowania sądowego, od złożenia pozwu sądowego 8 sierpnia 2017 r. do dnia zawarcia ugody z Bankiem (zaś w całym okresie poprzedzającym dokonywała Pani regularnych wpłat rat pożyczkowych), nie znajduje w tym przypadku praktycznego zastosowania, bo nie jest rzeczywistym przysporzeniem majątkowym, ponieważ:

1)przywołując przepis art. 11 ust. 1, rzeczywiście nie otrzymała Pani, nie postawiono Pani do dyspozycji, pieniędzy lub wartości pieniężnych;

2)rzeczywiście nie dostała Pani, nie odebrała, nie zainkasowała, nie objęła w posiadanie pieniędzy lub wartości pieniężnych;

3)rzeczywiście nie zostały Pani udostępnione/przekazane do odbioru pieniądze lub wartości pieniężne, które mogłaby Pani włączyć do swojego władztwa i z nich skorzystać, bez dodatkowej zgody osoby stawiającej te pieniądze lub wartości, czyli mówiąc wprost: zamiast płacić raty pożyczki, podnieść swój niski, żeby nie powiedzieć, ubogi standard życia (wówczas emerytura wynosiła netto 794,98 zł). Od 2017 r. nie miała już Pani żadnych środków na spłatę pożyczki i musiała nauczyć się utrzymywać z takiej emerytury. Nie płacąc rat pożyczki z tak oczywistego, obiektywnego powodu nie uzyskiwała Pani miesięcznie w swoje władanie żadnych środków finansowych, nawet przysłowiowego grosza.

Tak więc uważa Pani, że w tym przypadku brak jest podstaw do uznania, że wystąpiło rzeczywiste przysporzenie majątkowe w postaci przychodu, wynikające z umorzenia części pożyczki. A skoro tak, to należy uznać, że praktycznie przychód nie wystąpił.

Na potwierdzenie powyższego warto przytoczyć stwierdzenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie w wyroku z dnia 20 listopada 2018 r. sygn. akt III SA/Wa311/18, że:

(...) nie każda operacja powinna być rozpatrywana jako zdarzenie skutkujące osiągnięciem przychodu.

Trudno w tym miejscu nie zauważyć nie do końca zrozumiałej dla Pani manipulacji rachunkowej Banku zastosowanej w ugodzie, a także niejednolitości orzeczeń sądowych w kwestii prawa zabezpieczenia roszczeń „frankowiczów” (prawa zawieszenia spłat rat kredytowych), skutkiem czego generuje się tak nieprawdopodobnie wysoki przychód z tytułu umorzenia. I wszystko to w dodatku jest następstwem masowego udzielania w przeszłości przez banki toksycznych kredytów pseudowalutowych, z których banki - stosując w ich umowach niedozwolone prawnie zapisy, uzyskiwały dodatkowe zyski kosztem innych osób (kredytobiorców).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Pani przedstawiła we wniosku, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź, od których zaniechano poboru podatku.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika. Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy źródłem przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym, każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Nie można zgodzić się z Pani stanowiskiem, zgodnie z którym nie wystąpiło rzeczywiste przysporzenie majątkowe w postaci przychodu, wynikające z umorzenia części pożyczki. A skoro tak, to należy uznać, że praktycznie przychód nie wystąpił.

W przedmiotowej sprawie, nie ulega wątpliwości, że Pani, jako dłużnik – w momencie umorzenia pożyczki – kosztem wierzyciela (Banku) osiągnęła realne przysporzenie majątkowe, a więc przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podkreślić należy, że otrzymanie pożyczki i jej spłata na warunkach przewidzianych w umowie pożyczki są obojętne podatkowo. Przychód po stronie pożyczkobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia pożyczki, jej części lub odsetek. Wtedy bowiem pożyczkobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

W konsekwencji, umorzoną kwotę wierzytelności z tytułu pożyczki należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Idąc dalej, umowa pożyczki została uregulowana w przepisach ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).

Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego:

Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Stosownie do art. 720 § 2 ww. Kodeksu:

Umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej.

Kwestia zaniechania poboru podatku od kwoty umorzonych wierzytelności – które to umorzenie ma miejsce od 1 stycznia 2022 r. – została uregulowana w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r. poz. 592 ze zm.).

Zgodnie z § 1 ww. rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe:

1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:

1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:

a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz

b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;

2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:

1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.

4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.

5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:

1)jednego gospodarstwa domowego albo

2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).

6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.

7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.

W myśl § 3 rozporządzenia w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe:

Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:

1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz

2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz

3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do § 4 rozporządzenia w brzmieniu obowiązującym przed 24 grudnia 2022 r.:

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r.

Podkreślenia wymaga, że prawo do zaniechania poboru podatku jest wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania, dlatego do interpretacji przepisów ustanawiających to prawo należy stosować wykładnię ścisłą, która nie wychodzi poza literalne brzmienie przepisów. Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z 2 czerwca 2022 r. sygn. akt I SA/Gl 115/22:

Wymaga bowiem przypomnienia, że co do zasady - przepisy o ulgach podatkowych, jako przewidujące wyjątki od zasady powszechnego opodatkowania, powinny być interpretowane ściśle, nie mogą być one przedmiotem wykładni rozszerzającej. Stanowisko to zgodne jest z wypracowanym przez orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i utrwalonym już poglądem, że przepisy dotyczące wszelkiego rodzaju ulg i zwolnień podatkowych – jako odstępstwo od sformułowanej w art. 84 Konstytucji RP zasady równości i powszechności opodatkowania – powinny być interpretowane ściśle. Wykładnia przepisów zawierających takie normy winna być precyzyjna, aby mogła doprowadzić do prawidłowego jej odczytania, wykluczone jest dokonywanie wykładni rozszerzającej, czy zawężającej mogącej spowodować skutki o charakterze prawotwórczym, przy czym organy podatkowe obowiązane są do stosowania przepisów prawa, zaś sądy do badania poprawności realizowania tego procesu (zob. wyroki WSA w Gdańsku z dnia 8 lipca 2014 r. I SA/Gd 538/14; NSA z dnia 25 lutego 2014 r. II FSK 94/12).

Odnosząc się do Pani wątpliwości wyjaśnić należy, że z literalnego brzmienia powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Finansów wprost wynika, że dotyczy ono wyłącznie kredytu hipotecznego. Na gruncie regulacji przepisów prawa kredyt i pożyczka to dwie odrębne instytucje różniące się podstawami prawnymi i zasadami ich zawierania, zatem nie są tożsame i nie mogą być używane zamiennie, jeśli chodzi o wykładnię przepisów prawa, które się do nich odnoszą. Do pożyczki - jak już wcześniej wyjaśniono - zastosowanie ma Kodeks cywilny. Natomiast kredyt został uregulowany przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Następne przepisy rozdziału 5 ustawy Prawo bankowe szczegółowo określają: elementy umowy kredytu, w tym w szczególności cel, na który kredyt został udzielony, zasady udzielania kredytu i oceny zdolności kredytowej, obowiązek udzielania informacji dotyczących kontroli sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy oraz wykorzystania i spłaty kredytu, zabezpieczenie i wypowiadanie umów kredytu, ochronę kredytobiorcy czy też zasady oprocentowania kredytu. Zatem, nie ulega wątpliwości, że prawo bankowe rozróżnia udzielanie kredytów od udzielania pożyczek.

Pożyczki hipotecznej, którą Pani zaciągnęła nie należy utożsamiać z kredytem mieszkaniowym (hipotecznym), o którym mowa w ww. rozporządzeniu.

W konsekwencji, nie można zgodzić się z Pani stanowiskiem, zgodnie z którym rozporządzenie Ministra Finansów może dotyczyć również „frankowej” mieszkaniowej pożyczki hipotecznej oraz, że istnieją przesłanki do zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na mocy powyższego rozporządzenia Ministra Finansów.

W przedmiotowej sprawie, wobec tego, że w ww. rozporządzeniu pożyczka hipoteczna nie została przez ustawodawcę uwzględniona to umorzenie kwoty wierzytelności z tytułu zaciągnięcia pożyczki hipotecznej waloryzowanej kursem CHF, nawet w sytuacji, gdy została przeznaczona na cele określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie podlega zaniechaniu poboru podatku dochodowego na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Reasumując, umorzona przez Bank kwota pożyczki hipotecznej zaciągniętej przez Panią 23 kwietnia 2008 r., stanowi dla Pani przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Wobec tego, jest Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu, według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Końcowo zastrzec przy tym należy, że organ interpretacyjny nie ma możliwości potwierdzenia prawidłowości wyliczeń przedstawionych w przedmiotowym wniosku oraz dokonania wyliczeń z uwagi na fakt, że przepis art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa nakłada na organ podatkowy obowiązek udzielenia interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego. Na podstawie ww. art. 14b Ordynacji podatkowej organ interpretacyjny nie przeprowadza postępowania dowodowego, lecz opiera się jedynie na stanie faktycznym przedstawionym we wniosku. Funkcją indywidualnej interpretacji nie jest potwierdzanie zawartych we wniosku kwot i wyliczeń dotyczących przysługujących Wnioskodawcy ulg lub zobowiązań podatkowych, a wyjaśnianie wątpliwości w zakresie znaczenia przepisów prawa podatkowego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).