Interpretacja indywidualna z dnia 27 lipca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-3.4012.318.2023.1.KP

Odliczenie podatku VAT z faktur w rozliczeniu za okres, gdy faktury dokumentujące dokonanie zakupów w danym okresie rozliczeniowym zostaną przez Wnioskodawcę otrzymane w kolejnym okresie rozliczeniowym, jednak nie później niż w terminie, w którym Wnioskodawca złoży deklarację VAT za ten okres.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 czerwca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 5 czerwca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy odliczenia podatku VAT z faktur dotyczących zakupu energii i gazu w rozliczeniu za okres, gdy faktury dokumentujące dokonanie zakupów w danym okresie rozliczeniowym zostaną przez Wnioskodawcę otrzymane w kolejnym okresie rozliczeniowym, jednak nie później niż w terminie, w którym Wnioskodawca złoży deklarację VAT za ten okres.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

A. S.A. (dalej: Spółka lub A.] prowadzi (…) oraz wykonuje inne czynności związane z organizowaniem i prowadzeniem odpowiednio rozliczeń lub rozrachunku transakcji zawieranych na rynku regulowanym w rozumieniu właściwych przepisów prawa.

A. prowadzi swoją działalność na podstawie zezwolenia wydanego przez Komisję Nadzoru Finansowego na prowadzenie (…) w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.

Zgodnie z (…) ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, spółka posiadająca takie zezwolenie może pełnić funkcję B. (B.) i rozliczać transakcje rynku towarowego. A. prowadzi rozliczenia i rozrachunek transakcji zawieranych przez swoich członków na C. S.A. („C.”), między innymi dotyczących gazu, energii elektrycznej oraz praw majątkowych, wykorzystując do tego specjalistyczne systemy informatyczne oraz model rozrachunku stosowany przez inne licencjonowane (...).

Z uwagi na to, że rynek giełdowy jest w pełni zanonimizowany, strony transakcji dokonywanych na C. i rozliczanych przez A. są dla siebie niewidoczne. W konsekwencji prowadzi to do sytuacji, w której A. staje się techniczną stroną transakcji w taki sposób, że występuje dla potrzeb podatkowych, w tym na wystawionych fakturach:

• jako nabywca instrumentów giełdowych (między innymi energii elektrycznej, gazu oraz praw majątkowych), rozliczając w takiej sytuacji VAT naliczony, oraz
• jako sprzedawca instrumentów giełdowych (między innymi energii elektrycznej, gazu oraz praw majątkowych), rozliczając w takiej sytuacji VAT należny.

Z podatkowego punktu widzenia, w ramach prowadzonej działalności A., uczestniczy między innymi w transakcjach obrotu energią elektryczną, gazem jak również prawami majątkowymi pomiędzy członkami C. Prawa majątkowe, będące instrumentem wsparcia energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, kogeneracji oraz efektywności energetycznej, stanowią osobną kategorię produktów energetycznych w ofercie C. Spółka dla Rynku Praw Majątkowych C., z uwagi na swoją ustawową funkcję, pełni rolę technicznej strony transakcji w taki sposób, że na podstawie złożonych zleceń i przy spełnieniu określonych warunków, dla potrzeb rozliczania podatku VAT kupuje prawa majątkowe od sprzedających, a następnie odsprzedaje je kupującym, pobierając prowizję, przy czym kwestia zasad rozliczania prowizji nie jest przedmiotem niniejszego wniosku.

Z podatkowego punktu widzenia Spółka widnieje na fakturach VAT jako nabywca lub sprzedawca, i tym samym zobowiązana jest do rozliczenia podatku VAT naliczonego oraz należnego. Podkreślenia wymaga tutaj fakt, że faktury dotyczące praw majątkowych, z których wynika podatek VAT naliczony dla Spółki wystawiane są przez A. w imieniu i na rzecz sprzedawcy w ramach zawartych umów o samofakturowanie (przy czym umowa o samofakturowanie nie jest przedmiotem niniejszego wniosku).

Dodać należy, że na dzień składania deklaracji podatkowych (JPK) dla potrzeb podatku VAT, A. każdorazowo posiada komplet faktur, tj. faktury dokumentujące nabycie praw majątkowych, co do których obowiązek podatkowy powstał w okresie rozliczeniowym, za który składana jest deklaracja VAT i które Spółka otrzymała nie później niż w terminie złożenia deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym w odniesieniu do deklarowanych transakcji zakupowych powstał obowiązek podatkowy i z których wynika podatek VAT naliczony.

Pytanie

Czy Spółka uprawniona jest do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z prawidłowo wystawionych faktur VAT dotyczących zakupu praw majątkowych, zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 i ust. 10 ustawy o VAT, tj. w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabywanych praw majątkowych powstał obowiązek podatkowy, również w sytuacji, gdy faktury dokumentujące dokonanie zakupu w danym okresie rozliczeniowym zostaną przez Spółkę otrzymane w kolejnym okresie rozliczeniowym, jednak nie później niż w terminie, w którym Spółka składa plik JPK za ten okres?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Spółki jest ona uprawniona do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z prawidłowo wystawionych faktur VAT dotyczących praw majątkowych, zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 i ust. 10 w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych towarów i usług powstał obowiązek podatkowy również w sytuacji, gdy faktury dokumentujące dokonanie zakupu w danym okresie rozliczeniowym zostaną przez Spółkę otrzymane w kolejnym okresie rozliczeniowym, jednak nie później niż w terminie, w którym Spółka złoży deklarację VAT za ten okres.

Podstawowy dla całego systemu podatku VAT przepis art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, będący wyrazem realizacji zasady neutralności podatkowej, stanowi, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Podkreślenia wymaga fakt, że prawo do odliczenia jest fundamentem wspólnego systemu podatku VAT. W orzecznictwie TSUE podkreśla się jednoznacznie i spójnie, że prawo podatników do odliczenia od podatku VAT, który zobowiązani są zapłacić, podatku VAT naliczonego lub zapłaconego z tytułu towarów i usług otrzymanych przez nich stanowi podstawową zasadę wspólnego systemy podatku VAT ustanowionego przez prawo Unii Europejskiej. Natomiast system odliczeń ma na celu całkowite uwolnienie przedsiębiorcy od ciężaru podatku VAT należnego lub zapłaconego w ramach jego działalności gospodarczej. Wspólny system podatku VAT gwarantuje w ten sposób w zakresie ciężaru podatku neutralność wszystkich rodzajów działalności gospodarczej – niezależnie od jej celu lub wyników – pod warunkiem, że co do zasady ona sama podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

W orzecznictwie podkreśla się jednolicie, że „gdy podatnik działający w takim charakterze w chwili nabycia towarów lub usług używa tych towarów lub usług na potrzeby dokonywanych przez niego opodatkowanych transakcji, jest on uprawniony do odliczenia VAT podlegającego zapłacie lub zapłaconego z tytułu tych towarów lub usług” - wyrok TSUE z 14 września 2017 r., C-132/16, Direktor na Direktsia „Obzhalvane i danachno-osiguritelna praktika” – Sofia przeciwko „Iberdrola Inmobiliaria Real Estate Investments” EOOD, EU:C:2017:683. Tezy te są powszechnie i jednolicie akcentowane w orzecznictwie - wyrok TSUE z 19 października 2017 r., C-101/16, SC Paper Consult SRL przeciwko Direcţia Regională a Finanţelor Publice Cluj-Napoca i Administraţia Judeţeană a Finanţelor Publice Bistriţa Năsăud, EU:C:2017:775, wyrok TSUE z 18 lipca 2013 r., C-124/12, AES-3C Maritza East 1 EOOD przeciwko Direktor na Direkcija „Obżałwane i uprawlenie na izpyłnenieto” pri Centralno uprawlenie na Nacionałnata agencija za prichodite, Płowdiw, EU:C:2013:488, wyrok TSUE z 14 września 2017 r.

Odnosząc się do powyższego można zauważyć, że w literaturze stawia się tezę, zgodnie z którą realizacja zasady neutralności podatku VAT wyraża się w stworzeniu takich rozwiązań legislacyjnych, w ramach których podatek naliczony przez podatnika w cenie nabytych towarów lub usług, dla celów jego działalności opodatkowanej, może zostać odliczony, nie stanowiąc tym samym ostatecznego kosztu dla podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą. Zasada neutralności stanowi podstawowy element wspólnego systemu podatku VAT, jej celem jest, aby opodatkowanie nie wywierało żadnego wpływu na proces produkcji – dzięki traktowaniu w jednakowy sposób wszystkich rodzajów działalności gospodarczej bez zmiany ich ceny. Podatkiem VAT opodatkowane są działania konsumpcyjne, stanowiące pośredni wyraz możliwości ekonomicznych jednostki, poprzez opodatkowanie transakcji przedsiębiorców lub osób zawodowo wykonujących dany rodzaj działalności, którzy za pomocą mechanizmu przerzucania podatku przenoszą ciężar podatkowy na konsumenta końcowego. Podatek staje się neutralny dla podatników – ponoszony jest przez osobę będącą ostatnim ogniwem w łańcuchu, otrzymującą towar lub korzystającą z usługi.

W tym kontekście podkreślić należy, że przytoczony przepis art. 86 wprowadza instytucję podatku naliczonego, fundamentalną dla konstrukcji podatku od towarów i usług, jako podatku od wartości dodanej. Konstrukcja zobowiązania podatkowego w podatku VAT określona jest jako wartość stanowiąca kwotę podatku należnego pomniejszoną o kwotę podatku naliczonego zapłaconego na wcześniejszych etapach obrotu. Ta „potrącalność” podatku naliczonego ma więc charakter zasadniczy.

Zobowiązanie podatkowe w podatku VAT określane jest w sposób wielostopniowy. Podatnik, w pierwszej kolejności, określa wysokość podatku należnego wynikającą z zastosowania stawki podatku do podstawy opodatkowania. Tak określona kwota stanowić będzie wysokość zobowiązania podatkowego, jeżeli u podatnika nie wystąpi w danym okresie rozliczeniowym kwota podatku naliczonego (albo jeżeli podatek naliczony wystąpi, ale podatnik nie zdecyduje się go wykorzystać w celu obniżenia podatku należnego). Jeżeli jednak u podatnika w danym okresie rozliczeniowym wystąpiła pewna kwota podatku naliczonego, a ponadto podatnik zechce ją wykorzystać, wówczas może on obniżyć wysokość zobowiązania podatkowego o tę kwotę.

Zgodnie z literaturą przedmiotu, co do zasady, podatek naliczony może podlegać odliczeniu od podatku należnego według jednego z dwóch podstawowych sposobów – odliczenia pro rata temporis (co do zasady w praktyce niestosowanego) oraz odliczenia bieżącego. To właśnie to drugie rozwiązanie przyjęte jest w polskiej ustawie i w pełni zgodne jest z przepisami Dyrektywy Rady nr 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, (Dz. U. UE L 347 z 2006 r., s. 1.) (dalej: Dyrektywa 112).

Polega ono na tym, iż podatnik odlicza podatek naliczony w rozliczeniu bieżącym, w związku z zaistnieniem konkretnego zdarzenia (jakim w przypadku polskich regulacji jest otrzymanie faktury lub dokumentu celnego). Tworzy to sytuację, w której pewna pula podatku naliczonego podlega odliczeniu od kwoty podatku należnego, także w sytuacji, w której pomiędzy tymi wartościami nie ma żadnego funkcjonalnego związku. Jeżeli więc podatnik nabył w marcu telewizory, ale zarówno w marcu, jak i w kwietniu sprzedawał jedynie kamery, a telewizory te w całości sprzedał dopiero w listopadzie, wówczas, przy zastosowaniu metody odliczenia bieżącego, podatnik ten odlicza podatek naliczony przy nabyciu telewizorów w rozliczeniu za miesiąc, w którym nabył owe telewizory (otrzymał fakturę dokumentującą ich nabycie) lub za jeden z dwóch kolejnych miesięcy. Oznacza to, iż w praktyce podatnik odlicza ten podatek od podatku należnego związanego ze sprzedażą kamer (na warunkach określonych w omawianym art. 86).

Moment, w którym podatnik dokonał sprzedaży telewizorów, nie ma z tego punktu widzenia znaczenia. Co znamienne, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikowi, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, jednak wyłącznie w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Regulacja ta oparta jest na art. 168 Dyrektywy 112, który w zdaniu wstępnym przewiduje, że: „jeżeli towary i usługi wykorzystywane są na potrzeby opodatkowanych transakcji podatnika, podatnik jest uprawniony, w państwie członkowskim, w którym dokonuje tych transakcji, do odliczenia następujących kwot od kwoty VAT, którą jest zobowiązany zapłacić [...]”. Kwestia spełnienia tego wymogu natury materialnej pozostaje poza zakresem przedmiotowym złożonego w niniejszej sprawie wniosku, lecz podkreślenia wymaga, że nie ma najmniejszych wątpliwości, iż w przypadku A. warunki materialne dotyczące dokonania odliczenia są spełnione.

Tak jak zauważano, w art. 86 ust. 10 ustawy o VAT ustawodawca odniósł się do zagadnienia w swej istocie podstawowego, a mianowicie tego, kiedy powstaje prawo do odliczenia podatku naliczonego. Zgodnie z tą regułą: „prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy”. Oznacza to, iż w tym samym momencie, w którym po stronie dostawcy towarów (usługodawcy) powstaje obowiązek podatkowy w związku z wykonaną czynnością, po stronie nabywcy tych towarów (usługobiorcy) powstaje prawo do odliczenia tego podatku.

W ocenie Spółki, spełnienie tego wymogu przy jednoczesnym spełnieniu wymogów natury materialnej, jest wystarczające do dokonania odliczenia podatku VAT. Tym samym w ocenie A. rozliczenie powinno być dokonane w taki sposób, że podatek VAT naliczony, wynikający z faktury wystawionej np. w czerwcu, dotyczącej okresu rozliczeniowego jakim jest czerwiec, powinno również nastąpić w tym okresie z uwagi na fakt, że w tym okresie rozpoznany jest obowiązek podatkowy. Uznać należy, że moment otrzymania faktury pozostaje bez znaczenia, o ile zostanie ona otrzymana nie później niż w momencie składania deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym Spółka ujmuje przedmiotowe faktury dla celów VAT. Co prawda ustawodawca wprowadził także regulacje art. 86 ust. 10b i n., których celem jest określenie szczegółowych zasad i terminów, w jakich podatnik może efektywnie skorzystać z przedmiotowego uprawnienia.

Przepis art. 86 ust. 10 określa moment powstania uprawnienia do odliczenia podatku naliczonego. Natomiast art. 86 ust. 10b przewiduje szczegółowe warunki, które muszą zostać spełnione, aby podatnik mógł dokonać odliczenia podatku naliczonego (np. otrzymanie faktur lub dokumentu celnego, uwzględnienie kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w stosownej deklaracji podatkowej etc.). Jednak oba te przepisy, na co zwraca się uwagę w literaturze (np. T. Michalik, Komentarz VAT 2019, Legalis) są sformułowane tak samo i odnoszą się do momentu powstania prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Artykuł 86 ust. 10 przewiduje bowiem, że „prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego” powstaje w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Natomiast art. 86 ust. 10b przewiduje, że „prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego” powstaje w określonych w tym przepisie okresach np. nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę. Oznacza to, że moment powstania prawa to okres, w którym powstał obowiązek podatkowy, a przepis art. 86b ust. 10 ustawy o VAT należy traktować jako dodatkowy wymóg natury formalnej, na co wskazuje również brzmienie przepisów prawa wspólnotowego.

Zgodnie bowiem z art. 167 Dyrektywy 112: „prawo do odliczenia powstaje w momencie, gdy podatek, który podlega odliczeniu, staje się wymagalny”. Przepis ten odpowiada więc art. 86 ust. 10 ustawy o VAT. Natomiast art. 178 Dyrektywy 112 określa pewne warunki dotyczące możliwości efektywnego skorzystania z tego prawa – np. w odniesieniu do transakcji krajowych, dokumentowanych fakturą przepis ten przewiduje, że: „w celu skorzystania z prawa do odliczenia, podatnik musi spełnić następujące warunki: w celu dokonania odliczenia, o którym mowa w art. 168 lit. a) Dyrektywy 112 w odniesieniu do dostaw towarów lub świadczenia usług, musi posiadać fakturę sporządzoną zgodnie z tytułem XI rozdział 3 sekcje 3–6”.

Przepis unijny nie warunkuje momentu odliczenia podatku VAT od momentu otrzymania faktury, jedynie wprowadza zasadę, zgodnie z którą dla dokonania rozliczenia podatku VAT naliczonego podatnik musi posiadać prawidłowo wystawioną fakturę. Istotą relacji pomiędzy art. 167 a art. 178 Dyrektywy 112, jak się podkreśla (T. Michalik, VAT Komentarz 2019, Legalis) jest więc to, że art. 167 określa to, kiedy podatnik nabywa prawo do odliczenia podatku naliczonego, zaś art. 178 określa jedynie dodatkowe warunki skorzystania z tego uprawnienia – innymi słowy – abstrakcyjne prawo do odliczenia podatku naliczonego powstaje z chwilą powstania obowiązku podatkowego w stosunku do danej transakcji, ale prawo to nie może być wyegzekwowane dopóki nie zostaną spełnione warunki z art. 178, jednak żaden z zapisów Dyrektywy 112 nie odnosi się do momentu otrzymania faktury, a jedynie jej posiadania.

W konsekwencji, uznać należy, że uzależnienia powstania prawa do odliczenia naliczonego podatku VAT od momentu otrzymania faktury, a nie od jej posiadania, za niezgodne z przepisami prawa wspólnotowego. Co więcej, obowiązek taki należy uznać za wymóg natury jedynie formalnej, którego spełnienie nie może powodować ograniczenia prawa do realizacji zasady neutralności podatkowej w momencie, w którym na dzień dokonania rozliczenia podatku naliczonego (tym samym na dzień złożenia deklaracji dla potrzeb podatku VAT). A. posiada wszystkie faktury zakupowe, tj. faktury dokumentujące nabycie towarów i usług, co do których obowiązek podatkowy powstał w okresie rozliczeniowym, za który składana jest deklaracja VAT i które Spółka otrzymała nie później niż w terminie złożenia deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym w odniesieniu do deklarowanych transakcji zakupowych powstał obowiązek podatkowy i z których wynika kwota podatku VAT naliczonego deklarowana za okres rozliczeniowy. Warto tu nadmienić – co znalazło potwierdzenie w orzecznictwie - że system odliczeń ma na celu całkowite uwolnienie przedsiębiorcy od ciężaru podatku VAT należnego lub zapłaconego w ramach jego całej działalności gospodarczej, a prawo do odliczenia powinno być uniezależnione od spełnienia przesłanek natury formalno-prawnej, w sytuacji, gdy spełnione zostały warunki materialno-prawne.

Do najważniejszych wyroków w tym zakresie należy zaliczyć przede wszystkim następujące orzeczenia: C-33/13, C-324/11, C-404/04, C-80/11, C-285/11, C-18/13, C-332/15, C-101/16, C-159/17, C-81/17, oraz C-101/16 (Wyrok TSUE z 6 lutego 2014 r., C-33/13, Marcin Jagiełło przeciwko Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi, EU:C:2014:184, wyrok TSUE z 6 września 2012 r., C-324/11, Gábor Tóth przeciwko Nemzeti Adó- és Vámhivatal Észak-magyarországi Regionális Adó Főigazgatósága, EU:C:2012:549, wyrok TSUE z 11 stycznia 2007 r., C-404/04, Technische Glaswerke Ilmenau GmbH przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich, EU:C:2007:6, wyrok TSUE z 25 października 2001 r., C-78/00, Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Rebublice Włoskiej, EU:C:2001:579, wyrok TSUE z 21 czerwca 2012 r., C-80/11 i C-142/11, Mahagében Kft przeciwko Nemzeti Adó- és Vámhivatal Dél-dunántúli Regionális Adó Főigazgatósága (C-80/11) i Péter Dávid przeciwko Nemzeti Adó- és Vámhivatal Észak-alföldi Regionális Adó Főigazgatósága (C-142/11), EU:C:2013:373, wyrok TSUE z 6 grudnia 2012 r., C-285/11, Bonik EOOD przeciwko Direktor na Direktsia „Obzhalvane I upravlenie na izpalnenieto” - Varna pri Tsentralno upravlenie na Natsionalnata agentsia za prihodite, EU:C:2012:774, wyrok TSUE z 13 lutego 2014 r., C-18/13, Maks Pen EOOD przeciwko Direktor na Direktsia „Obzhalvane i danachno osiguritelna praktika” Sofia, EU:C:2014:69, wyrok TSUE z 8 września 2016 r., C-332/15, Google Ireland Limited i Google Italy Srl przeciwko Autorità per le Garanzie nelle Comunicazioni, EU:C:2016:672, wyrok TSUE z 19 października 2017 r., C-101/16, SC Paper Consult SRL przeciwko Direcţia Regională a Finanţelor Publice Cluj-Napoca i Administraţia Judeţeană a Finanţelor Publice Bistriţa Năsăud, EU:C:2017:775, wyrok TSUE z 7 marca 2018 r., C-159/17, Întreprinderea Individuală Dobre M. Marius przeciwko Ministerul Finanţelor Publice – A.N.A.F. – D.G.R.F.P. Galaţi – Serviciul Soluţionare Contestaţii, A.N.A.F – D.G.R.F.P. Galaţi – A.J.F.P. Constanţa – Serviciul Inspecţie Fiscală Persoane Fizice 2 Constanţa, EU:C:2018:161, wyrok TSUE z 26 kwietnia 2018 r., C-81/17, Zabrus Siret SRL przeciwko Direcţia Generală Regională a Finanţelor Publice Iaşi – Administraţia Judeţeană a Finanţelor Publice Suceava, EU:C:2018:283, wyrok z 19 października 2017 r., C-101/16, SC Paper Consult SRL przeciwko Direcţia Regională a Finanţelor Publice Cluj-Napoca i Administraţia Judeţeană a Finanţelor Publice Bistriţa Năsăud, EU:C:2017:775).

Podkreślenia wymaga również fakt, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału prawo do odliczenia podatku naliczonego zostaje przyznane, jeżeli zostały spełnione wymogi materialne, nawet wówczas, gdy niektóre wymogi formalne zostały pominięte przez podatników. Odmowa prawa do odliczenia podatku naliczonego jest wyjątkiem od podstawowej zasady. Co więcej, jak podkreślono w wyroku w sprawie C-69/17 (wyrok TSUE z 12 września 2008 r., C-69/17, Siemens Gamesa Renewable Energy România SRL przeciwko Agenţia Naţională de Administrare Fiscală – Direcţia Generală de Soluţionare a Contestaţiilor i Agenţia Naţională de Administrare Fiscală – Direcţia Generală de Administrare a Marilor Contribuabili, EU:C:2018:703): „Utrata prawa do odliczenia VAT może mieć miejsce w dwóch różnych przypadkach. Po pierwsze, gdy naruszenie wymogów formalnych skutkowałoby uniemożliwieniem dostarczenia pewnych dowodów na spełnienie wymagań materialnych dla przyznania prawa do odliczenia VAT. Po drugie, zasadniczo można odmówić prawa do odliczenia VAT w razie ustalenia na podstawie obiektywnych okoliczności, że podmiot powołuje się na nie bezprawnie lub w celu nadużycia swoich uprawnień oraz że podatnik wiedział lub mógł wiedzieć, iż w ramach danej czynności dopuszczono się przestępstwa”.

Analogicznie w wyroku w sprawie C-159/17 (wyrok TSUE z 7 sierpnia 2018 r., C-159/17, Întreprinderea Individuală Dobre M. Marius przeciwko Ministerul Finanţelor Publice – A.N.A.F. – D.G.R.F.P. Galaţi – Serviciul Soluţionare Contestaţii i A.N.A.F – D.G.R.F.P. Galaţi – A.J.F.P. Constanţa – Serviciul Inspecţie Fiscală Persoane Fizice, EU:C:2018:161) potwierdzono, że „prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego nad należnym jest uzależnione od spełnienia przesłanek natury materialnej oraz formalnej, jednak zasada neutralności podatkowej wymaga, aby prawo to zostało przyznane podatnikom w sytuacji spełnienia przesłanek materialnych, nawet gdy te o charakterze formalnym nie zostały wypełnione”, co więcej: „prawo do odliczenia przewidziane na gruncie przepisu art. 168 Dyrektywy 112 może zostać ograniczone w przypadku niespełnienia przesłanek formalnych, jednak tylko w sytuacji, gdy brak ten ogranicza możliwość sprawdzenia, czy transakcja faktycznie miała miejsce, i czy są spełnione warunki materialnoprawne”.

Biorąc pod uwagę powyższe, oraz fakt spełnienia przesłanek o charakterze materialnym, jak również pewny charakter dokonywanych i rozliczanych transakcji, w przedstawionym stanie faktycznym zdaniem Spółki przysługuje Jej prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z prawidłowo wystawionych faktur dotyczących zakupu praw majątkowych, zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 i ust. 10 ustawy o VAT, tj. w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych towarów i usług powstał obowiązek podatkowy, przy czym uznać należy, że moment otrzymania faktury pozostaje bez znaczenia, o ile zostanie ona otrzymana nie później niż w momencie składania deklaracji podatkowej za okres rozliczeniowy, w którym Spółka ujmuje przedmiotowe faktury dla celów VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.) – zwanej dalej „ustawą”:

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

W myśl art. 19a ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.

Zatem w podatku od towarów i usług obowiązuje zasada tzw. „niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego”. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia, nie musi czekać, aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Natomiast terminy odliczenia podatku VAT naliczonego z otrzymanych faktur zostały określone w art. 86 ust. 10-13 ustawy.

Zgodnie z art. 86 ust. 10 ustawy:

Stosownie natomiast do art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy:

W myśl art. 86 ust. 10c ustawy:

Zgodnie z art. 86 ust. 11 ustawy:

Natomiast zgodnie z art. 86 ust. 13 ustawy:

Wyłączenia stosowania obniżenia podatku należnego zostały zawarte w art. 88 ustawy.

I tak, w myśl art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Stosownie do art. 88 ust. 3a pkt 5 ustawy:

Zatem, w przypadku faktur wystawianych przez nabywcę w ramach tzw. samofakturowania warunkiem obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z tych faktur jest zaakceptowanie danej faktury przez podmiot, w imieniu i na rzecz którego faktura ta została wystawiona.

Zgodnie z art. 88 ust. 4 ustawy:

Zgodnie z art. 106d ust. 1 ustawy:

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że A. prowadzi rozliczenia i rozrachunek transakcji zawieranych przez swoich członków na C. S.A., między innymi dotyczących gazu, energii elektrycznej oraz praw majątkowych, wykorzystując do tego specjalistyczne systemy informatyczne oraz model rozrachunku stosowany przez inne licencjonowane (...)

Prawa majątkowe, będące instrumentem wsparcia energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, kogeneracji oraz efektywności energetycznej, stanowią osobną kategorię produktów energetycznych w ofercie C.. Spółka dla Rynku Praw Majątkowych C., z uwagi na swoją ustawową funkcję, pełni rolę technicznej strony transakcji w taki sposób, że na podstawie złożonych zleceń i przy spełnieniu określonych warunków, dla potrzeb rozliczania podatku VAT kupuje prawa majątkowe od sprzedających, a następnie odsprzedaje je kupującym, pobierając prowizję.

Z podatkowego punktu widzenia Spółka widnieje na fakturach VAT jako nabywca lub sprzedawca, i tym samym zobowiązana jest do rozliczenia podatku VAT naliczonego oraz należnego. Faktury dotyczące praw majątkowych, z których wynika podatek VAT naliczony dla Spółki wystawiane są przez Spółkę w imieniu i na rzecz sprzedawcy w ramach zawartych umów o samofakturowanie.

Na dzień składania deklaracji podatkowych (JPK) dla potrzeb podatku VAT, Spółka każdorazowo posiada komplet faktur, tj. faktury dokumentujące nabycie praw majątkowych, co do których obowiązek podatkowy powstał w okresie rozliczeniowym, za który składana jest deklaracja VAT i które Spółka otrzymała nie później niż w terminie złożenia deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym w odniesieniu do deklarowanych transakcji zakupowych powstał obowiązek podatkowy i z których wynika podatek VAT naliczony.

Wątpliwości Spółki sprowadzają się do zagadnienia, czy Spółka uprawniona jest do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z prawidłowo wystawionych faktur VAT dotyczących zakupu praw majątkowych, zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 i ust. 10 ustawy o VAT, tj. w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabywanych praw majątkowych powstał obowiązek podatkowy, również w sytuacji, gdy faktury dokumentujące dokonanie zakupu w danym okresie rozliczeniowym zostaną przez Spółkę otrzymane w kolejnym okresie rozliczeniowym, jednak nie później niż w terminie, w którym Spółka składa plik JPK za ten okres.

Jak już wyżej wskazano prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki wstępne, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Prawo do odliczenia podatku naliczonego generalnie skorelowane jest z momentem, w którym podatek VAT staje się wymagalny, czyli z momentem powstania obowiązku podatkowego. Jednakże, aby podatnik skorzystał z tego prawa muszą zostać spełnione jeszcze dwie przesłanki, tj. transakcja faktycznie zaistniała i podatnik posiada fakturę dokumentującą tę transakcję.

Zatem, odliczenia podatku naliczonego na podstawie przepisów ustawy o VAT, w odniesieniu do nabytych towarów lub wyświadczonych usług – co do zasady – można dokonać dopiero w rozliczeniu za okres, w którym spełnione są łącznie następujące przesłanki:

• powstał obowiązek podatkowy w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług (art. 86 ust. 10),
• doszło do faktycznego nabycia tych towarów i usług (art. 86 ust. 10),
• podatnik jest w posiadaniu (otrzymał) faktury dokumentującej tę transakcję (art. 86 ust. 10b).

Powyższe rozumienie ww. przepisów, wbrew Państwa twierdzeniom, znajduje uzasadnienie zarówno w art. 168 i 178 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, s. 1, ze zm., zwana dalej Dyrektywą), jak i orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, który dokonał oceny na gruncie ówcześnie obowiązującej VI Dyrektywy i odpowiednio przepisów art. 17(2)(a) oraz 18(2) VI Dyrektywy.

Wskazać bowiem należy, że zgodnie z art. 168 lit. a) Dyrektywy:

W rozdziale nr 4 Dyrektywy – Przepisy regulujące korzystanie z prawa do odliczenia - art. 178 lit. a) wskazuje, że:

W myśl art. 179 zdanie pierwsze Dyrektywy:

Moment odliczenia podatku naliczonego był przedmiotem orzeczenia TSUE z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-152/02 Terra Baubedarf-Handel GmbH przeciw Finanzamt Osterholz-Scharmbeck.

W opisanej sprawie, sąd krajowy zwrócił się do Trybunału z następującym pytaniem: Czy w świetle art. 18 ust. 1 lit. a) VI Dyrektywy prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje podatnikowi jedynie w roku kalendarzowym, w którym otrzymuje on fakturę, czy też prawo to odnosi się zawsze do roku kalendarzowego, w którym powstało prawo do odliczenia zgodnie z art. 17 ust. 1 tej dyrektywy?

Trybunał zinterpretował pytanie sądu krajowego, wskazując, że dotyczy ono wyjaśnienia, czy art. 17 ust. 2 lit. a) VI Dyrektywy oraz art. 18 ust. 2 tej dyrektywy należy zinterpretować w taki sposób, że prawo do odliczenia przysługuje w okresie rozliczeniowym, w którym dwa warunki wymagane przez wymienione przepisy są spełnione, tj. powstaje prawo do odliczenia oraz podatnik jest w posiadaniu faktury wystawionej zgodnie z art. 22 ust. 3 VI Dyrektywy.

Po pierwsze Trybunał stwierdził, że art. 18 VI Dyrektywy odnosi się do warunków, które muszą być spełnione, aby powstało prawo do odliczenia, podczas gdy istnienie takiego prawa jest potwierdzone w art. 17 tej dyrektywy. Z art. 17 ust. 1 VI Dyrektywy wynika, iż prawo do odliczenia powstaje wtedy, gdy podatek, podlegający odliczeniu jest wymagalny. Według art. 10 ust. 2 tej dyrektywy warunki te są spełnione w momencie, gdy towary zostały dostarczone lub usługi wykonane. Z drugiej strony - podkreślił TSUE - jak wynika z art. 18 ust. 1 lit. a) rozumianego w kontekście art. 22 ust. 3 VI Dyrektywy, powstanie prawa do odliczenia, wspomnianego w art. 17 ust. 2 lit. a) tej dyrektywy, w normalnych okolicznościach jest uwarunkowane posiadaniem oryginału faktury lub dokumentu, który według kryteriów danego państwa członkowskiego jest uznawany za odpowiednik faktury.

Ostatecznie Trybunał orzekł, że art. 17 ust. 2 lit. a) i pierwszy akapit art. 18 ust. 2 VI Dyrektywy należy zinterpretować w taki sposób, że prawo do odliczenia przysługuje w okresie rozliczeniowym, w którym są spełnione dwa warunki wymagane przez te przepisy, tj. towary powinny być dostarczone lub usługi wykonane, a podatnik powinien być w posiadaniu faktury lub innego dokumentu, który według kryteriów danego państwa członkowskiego jest uznawany za odpowiednik faktury. Wprawdzie w tej sprawie TSUE orzekał na gruncie przepisów szóstej dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz.U. UE L 145 z dnia 13 czerwca 1977 r., s. 1, ze zm.), uchylonej z dniem 1 stycznia 2007 r. na mocy art. 411 ust. 1 Dyrektywy VAT, jednakże akapit pierwszy art. 18 ust. 2 VI Dyrektywy znalazł stosowne odzwierciedlenie w art. 179 Dyrektywy VAT, zgodnie z tabelą zbieżności znajdującą się w załączniku XII Dyrektywy (jak stanowi art. 411 ust. 2 Dyrektywy).

Zatem w świetle ww. przepisów Dyrektywy oraz cytowanego orzeczenia TSUE należy stwierdzić, że o ile prawo do odliczenia podatku powstaje już za okres, w którym w odniesieniu do nabytych towarów i usług powstał obowiązek podatkowy to skorzystanie z tego prawa wymaga posiadania faktury. Moment powstania prawa do odliczenia podatku naliczonego określony w art. 167 Dyrektywy modyfikowany jest w praktyce przez wymóg formalny określony w art. 178 pkt a) Dyrektywy. Przepisy ustawy dotyczące momentu realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego stanowią jak najbardziej wierną implementację powyższego mechanizmu. Jako podstawowy termin odliczenia wskazują moment otrzymania faktury, sformułowany w art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy. Zatem w przedmiotowej sprawie, Spółka może zrealizować swoje prawo do odliczenia podatku VAT w momencie otrzymania faktury.

Zatem nie można zgodzić się z Państwem, że wskazane przepisy ustawy o VAT są niezgodne z Dyrektywą, bowiem przepisy Dyrektywy, jak wskazano wyżej, jako warunek dokonania odliczenia podatku VAT z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług, wymieniają posiadanie przez nabywcę faktury sporządzonej zgodnie ze wskazanymi przepisami Dyrektywy. Przepisy ustawy o VAT są wyrazem prawidłowej implementacji wskazanych powyżej przepisów Dyrektywy.

Należy również wskazać, że wprowadzanie przedmiotowych wymogów nie skutkuje pozbawieniem podatnika prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego i nie narusza tym samym zasady neutralności podatku VAT. Skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest uzależnione od spełnienia warunków formalnych, w tym od otrzymania faktury. Spółka nie traci w żadnym przypadku prawa do odliczenia, nie jest podatkiem należnym obciążony, co nie narusza zasady neutralności podatku VAT.

Podsumowując należy stwierdzić, że w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym Spółka nie będzie mogła odliczyć podatku naliczonego z faktur VAT dotyczących zakupu praw majątkowych w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do tych praw powstał obowiązek podatkowy, w sytuacji, gdy faktury dokumentujące dokonanie zakupu w danym okresie rozliczeniowym zostaną przez Spółkę otrzymane w kolejnym okresie rozliczeniowym. Spółka będzie mogła skorzystać z prawa do odliczenia podatku VAT z ww. faktur w rozliczeniu za okres, w którym spełnione będą trzy przesłanki: powstał obowiązek podatkowy w odniesieniu do nabywanych praw majątkowych, doszło do nabycia tych praw oraz Spółka otrzyma fakturę dotyczącą tej transakcji.

Odnosząc się do powołanych przez Państwa licznych wyroków TSUE wskazać należy, że w niniejszej sprawie problem poruszony we wniosku nie dotyczy sytuacji, w której Spółka poprzez niespełnienie przesłanek formalnych pozbawiona jest prawa do odliczenia podatku VAT. W przedstawionych okolicznościach problem dotyczy momentu odliczenia podatku VAT, który zgodnie z ww. przepisami ustawy o VAT jak również przepisami Dyrektywy następuje w momencie otrzymania faktury VAT. Zatem powołane przez Państwa wyroki nie stoją w sprzeczności z wydanym rozstrzygnięciem.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA),

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).