Projekt ustawy o certyfikacji wykonawców zamówień publicznych umożliwi zastąpienie wielu dokumentów lub oświadczeń certyfikatem

Rządowe Centrum Legislacji opublikowało projekt ustawy o certyfikacji wykonawców zamówień publicznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, który ma umożliwić wykonawcom zastąpienie wielu dokumentów lub oświadczeń potwierdzających brak podstaw wykluczenia z udziału w postępowaniu oraz spełniania warunków udziału w postępowaniu, certyfikatem wydanym przez uprawnioną akredytowaną jednostkę certyfikującą po przeprowadzeniu procesu weryfikacji wykonawcy.

Autorzy projektu wskazali w uzasadnieniu:

• wprowadzenie do polskiego systemu zamówień publicznych certyfikacji wykonawców zapewni im możliwość uzyskania certyfikatu potwierdzającego, że wobec danego wykonawcy nie zachodzą objęte zakresem certyfikacji podstawy wykluczenia z postępowania o udzielenie zamówienia, lub że posiada on zdolności i zasoby na poziomie wskazanym w certyfikacie, które będzie wykorzystywał do potwierdzania spełniania warunków udziału w postępowaniu;
• wykonawca będzie mógł posługiwać się certyfikatem na potrzeby wielu różnych postępowań o udzielenie zamówienia, bez potrzeby każdorazowego gromadzenia i składania dowodów w zakresie sprecyzowanych przez zamawiającego podstaw wykluczenia oraz warunków udziału w postępowaniu;
• pozytywne przejście certyfikacji przez wykonawcę będzie oznaczało dla niego istotne ograniczenie możliwości kwestionowania jego sytuacji podmiotowej oraz posiadanych zdolności i zasobów w toku przyszłych postępowań o udzielenie zamówienia, a w konsekwencji stabilizację jego sytuacji;
• głównym założeniem certyfikacji jest ograniczenie obowiązków formalnych, zarówno po stronie wykonawców, jak i zamawiających;
• certyfikacja to ułatwienia dla wykonawców, szczególnie z sektora MŚP w dostępie do rynku zamówień publicznych, a w konsekwencji podniesienie konkurencyjności postępowań, dzięki większej liczbie składanych ofert;
• certyfikacja to również ułatwienia dla zamawiających, usprawni proces weryfikacji podmiotowej wykonawców przez możliwość dokonania jej bezpośrednio w oparciu o informacje wynikające z przedłożonego certyfikatu, co ograniczy czas trwania postępowań;
• wykonawcy nie będą zobowiązani do uzyskiwania i posługiwania się certyfikatem, to będzie ich uprawnienie, z którym skorelowany będzie obowiązek zamawiających uznawania ważnych certyfikatów w prowadzonych postępowaniach o udzielenie zamówienia;
• w przypadku odmowy respektowania informacji wynikających z wydanego certyfikatu, również w sytuacji gdy jednostka certyfikująca odmówiła zawieszenia certyfikatu na skutek informacji otrzymanych od zamawiającego, wykonawca będzie uprawniony do skorzystania ze środków ochrony prawnej, o których mowa w ustawie Pzp;
• w pierwszym okresie obowiązywania certyfikacji dotyczącej warunków udziału w postępowaniu będzie ona obejmowała swym zakresem wyłącznie zamówienia na roboty budowlane;
• zdefiniowane zostaną poziomy zdolności z przypisanymi do nich wymaganiami do spełnienia przez wykonawcę na etapie certyfikacji, przykład poziomy zdolności dotyczące doświadczenia w zakresie drogowych robót budowlanych:
  • poziom D1: realizacja co najmniej X robót budowlanych polegających na Y,
  • poziom D2: realizacja X robót budowlanych polegających na Z,
  • poziom D3: realizacja X robót budowalnych polegających na W,
  • poziomy zdolności z wymaganiami zostaną zdefiniowane w rozporządzeniu właściwego ministra (jednakowe dla wszystkich jednostek certyfikujących), będą one wskazywane przez wykonawcę we wniosku o certyfikację w celu określenia jej zakresu,
  • wykonawca będzie przedstawiał podmiotowe środki dowodowe w celu wykazania spełniania wymagań przypisanych do wskazanych przez niego poziomów zdolności,
  • poziomy zdolności będą też wykorzystywane przez zamawiających do opisywania spełniania warunku udziału w postępowaniu;
• certyfikacja podstaw wykluczenia w każdym przypadku będzie dotyczyła obligatoryjnych podstaw wykluczenia, w przypadku fakultatywnych podstaw wykluczenia to wykonawca będzie uprawniony do wskazania we wniosku, które z nich mają być przedmiotem certyfikacji, w ramach tego rodzaju certyfikacji dopuszczalne będzie przeprowadzenie procedury tzw. self-cleaningu, której pozytywny wynik będzie wiążący dla wszystkich zamawiających;
• proces certyfikacji:
• rozpoczyna go wykonawca składając wniosek o wydanie certyfikatu do jednostki certyfikującej, wykonawca przedkłada podmiotowe środki dowodowe niezbędne do wykazania, że nie zachodzą wobec niego podstawy wykluczenia lub że spełnia wymagania właściwe dla poziomu zdolności wskazanego we wniosku;
• projekt zakłada zapewnienie jednostkom certyfikującym możliwości samodzielnego pobierania wybranych podmiotowych środków dowodowych (np. zaświadczenie z KRK);
• jednostka certyfikująca będzie uprawniona do wzywania wykonawców do uzupełnienia dokumentów i oświadczeń lub złożenia dodatkowych wyjaśnień;
• warunkiem uzyskania certyfikatu będzie wykazanie braku podstaw wykluczenia oraz spełniania wymogów przypisanych dla poziomów zdolności wskazanych we wniosku o wydanie certyfikatu;
• odmowa wydania certyfikatu nie będzie pozbawiała wykonawców możliwości ubiegania się o zamówienia publiczne;
• jednostka certyfikująca będzie zobowiązana do wydania certyfikatu w terminie 30 dni od dnia otrzymania od wykonawcy dokumentów niezbędnych do jej przeprowadzenia, w tym podmiotowych środków dowodowych oraz wniesienia opłaty;
• środkiem ochrony prawnej będzie wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy kierowany do tej samej jednostki certyfikującej;
• certyfikaty będą wydawane na okres 3 lat, przed upływem ważności certyfikatu wykonawca będzie uprawniony do złożenia wniosku o wydanie nowego certyfikatu;
• wydane certyfikaty będą zamieszczane w ogólnodostępnej i bezpłatnej Bazie Danych o Certyfikatach Wykonawców Zamówień Publicznych;
• wykonawcy będą uprawnieni do kwestionowania prawdziwości informacji wynikających certyfikatu w toku poszczególnych postępowań o udzielenie zamówienia, przez złożenie odwołania do Krajowej Izby Odwoławczej, a w dalszej kolejności skargi do sądu zamówień publicznych;
• Krajowa Izba Odwoławcza oraz sąd zamówień publicznych zostaną zobowiązane do informowania właściwej jednostki certyfikującej o wydaniu orzeczenia stwierdzającego, że informacje zawarte w certyfikacie są nieprawdziwe;
• projekt nie przewiduje różnicowania warunków uzyskania certyfikatu dla przedsiębiorców ze względu na ich wielkość lub charakter prowadzonej działalności;
• certyfikaty będą wydawane przez akredytowane jednostki certyfikujące spełniające wymagania wynikające z właściwych norm europejskich;
• akredytacji jednostek certyfikujących będzie dokonywało Polskie Centrum Akredytacji;
• szczegółowe zasady i procesy akredytacji jednostek certyfikujących, zostaną sprecyzowane w programie akredytacji przygotowanym po uchwaleniu ustawy, w okresie jej vacatio legis;
• jednym z kluczowych wymagań dla jednostek certyfikujących, będzie dysponowanie personelem posiadającym wykształcenie, wiedzę i doświadczenie niezbędne do rzetelnej weryfikacji wykonawców ubiegających się o certyfikat;
• koniecznym warunkiem akredytacji będzie też zapewnienie bezstronności i niezależności, również finansowej, jednostki certyfikującej, w tym jej kierownictwa i pracowników odpowiedzialnych za realizację poszczególnych czynności merytorycznych w procesie certyfikacji;
• jednostka certyfikująca będzie zobowiązana do zapewnienia przestrzegania przez jej kierownictwo i pracowników tajemnicy zawodowej;
• w programie akredytacji zostanie potwierdzony obowiązek spełniania wszystkich niezbędnych warunków przez cały okres, na który dana jednostka certyfikująca otrzymała akredytację;
• opłaty za czynności związane z akredytacją jednostek certyfikujących wykonawców zamówień publicznych zostaną ustalone z uwzględnieniem ostatecznego charakteru i zakresu szczegółowych warunków akredytacji jednostek certyfikujących, które zostaną przyjęte w programie akredytacji;
• w przypadku naruszenia warunków akredytacji ustalonych w programie akredytacji Polskie Centrum Akredytacji będzie mogło zawiesić akredytację, ograniczyć jej zakres lub cofnąć akredytację;
• projekt nie przewiduje odpowiedzialności odszkodowawczej jednostki certyfikującej za nienależyte wykonanie lub niewykonanie umowy w sprawie zamówienia publicznego, zawartej przez wykonawcę posługującego się certyfikatem wydanym przez daną jednostkę;
• wprowadzenie systemu certyfikacji wykonawców nie będzie miało wpływu na dotychczasowe ogólne zasady odpowiedzialności odszkodowawczej wykonawców za naruszenie zobowiązań wynikających z zawartych umów.

Link do przebiegu procesu legislacyjnego – projekt/uzasadnienie/ocena skutków regulacji

Redakcja INFORLEX