Wyrok SN z dnia 25 stycznia 2023 r., sygn. I USKP 12/22

Chęć uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie powinna być negatywnie oceniana, jednakże przystąpienie do ubezpieczenia społecznego wymaga faktycznego zatrudnienia i opłacania składek, a umowa o pracę nie jest samą w sobie wystarczającym dowodem na faktyczne istnienie stosunku pracy.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Dawid Miąsik (przewodniczący) ‎

SSN Józef Iwulski (sprawozdawca) ‎

SSN Maciej Pacuda

w sprawie z odwołania B. P. i S. D. ‎przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych […] Oddziałowi w Łodzi ‎o ustalenie podlegania ubezpieczeniom, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń ‎Społecznych w dniu 25 stycznia 2023 r., ‎skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi ‎z dnia 9 listopada 2020 r., sygn. akt III AUa 1180/20,

1. oddala skargę kasacyjną;

2. zasądza od organu rentowego na rzecz odwołujących się B. P. i S. D. zwrot kosztów postępowania kasacyjnego w kwotach po 240 (dwieście czterdzieści) zł.

Uzasadnienie

Decyzją nr […] z dnia 25 kwietnia 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Łodzi stwierdził, że B. P. (ubezpieczony) jako pracownik u płatnika składek "G." S. D. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 12 listopada 2018 r.

Odwołania od powyższej decyzji złożyli ubezpieczony i płatnik składek. Postanowieniem z dnia 1 lipca 2019 r. Sąd Okręgowy w Łodzi na podstawie art. 219 k.p.c. połączył sprawy do wspólnego rozstrzygnięcia.

Wyrokiem z dnia 25 lutego 2020 r. Sąd Okręgowy w Łodzi zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że ubezpieczony podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu, wypadkowemu od dnia 12 listopada 2018 r. jako pracownik u płatnika składek.

Sąd Okręgowy ustalił, że ubezpieczony urodził się 3 lutego 1952 r. Posiada wykształcenie zawodowe, ukończył Zasadniczą Szkołę. Posiada także dyplom "Stolarza Meblowego" Izby Rzemieślniczej w Ł. Od 1977 r. do 2018 r. z przerwami prowadził działalność gospodarczą, zajmując się renowacją i naprawą mebli a w czerwcu 2018 r. miał wypadek samochodowy, w którym doznał urazu barku i kręgosłupa. W dniu 12 lipca 2018 r. lekarz podstawowej opieki zdrowotnej stwierdził u ubezpieczonego przepuklinę pachwinową lewostronną, która pojawiła się kilka dni po wypadku. Odwołujący się zlikwidował prowadzoną działalność gospodarczą w październiku 2018 r. ze względów finansowych, spowodowanych mniejszą liczbą zleceń. Pobierał wówczas emeryturę, ale nie była ona zbyt wysoka. W tym samym okresie S. D. zaproponował mu pracę, gdyż chciał rozszerzyć działalność o prace konserwatorsko-stolarskie. Latem 2018 r. S. D. kupił lokal magazynowo-biurowy, gdyż postanowił wówczas rozszerzyć działalność gospodarczą. Rozszerzenie działalności gospodarczej związane było z sezonowym charakterem jednej z prowadzonych przez płatnika działalności - hodowli liliowców. Zatrudniał on ogrodników, dla których od jesieni do wiosny nie miał żadnej pracy. Zdecydował się zatrudnić odwołującego się, z uwagi na wieloletnią znajomość i wysoką ocenę jego umiejętności. Jeden z zatrudnianych ogrodników miał inklinacje do drewna i S. D. chciał, by B. P. przyuczył go do zawodu. W dniu 12 listopada 2018 r. odwołujący się zawarł z S. D. prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą "G." umowę o pracę na czas określony od dnia 12 listopada 2018 r. do dnia 30 listopada 2020 r. w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem 3.000 zł miesięcznie brutto. Jako rodzaj umówionej pracy ustalono renowator mebli artystycznych. W dniu 16 listopada płatnik składek zgłosił odwołującego się do ubezpieczeń społecznych a orzeczeniem lekarskim z dnia 12 listopada 2018 r. lekarz medycyny pracy stwierdził brak przeciwwskazań do wykonywania przez niego pracy na stanowisku renowatora mebli artystycznych. Pierwszym wyznaczonym mu zadaniem była renowacja starych drzwi z kamienicy przy ul. […], a koniec prac związanych z ich renowacją miał miejsce w październiku 2019 r. B. P. pracował przy ul. […] od poniedziałku do piątku w godzinach 7.30-15.30, codziennie rano pobierał klucze i podpisywał listy obecności a S. D. prawie każdego dnia nadzorował jego pracę. Dnia 13 grudnia 2018 r. odwołujący się źle się poczuł, doskwierały mu silne bóle, pojawiła się przepuklina. Tego samego dnia o godzinie 13:30 został w trybie nagłym przyjęty do Szpitala w Ł. na podstawie skierowania lekarza rodzinnego z dnia 6 grudnia 2018 r. na oddział chirurgiczny ogólny z rozpoznaniem przepukliny pachwinowej, gdzie przeszedł operację plastyki nawrotowej przepukliny pachwinowej lewostronnej. W dniach 13-16 grudnia 2018 r. przebywał w szpitalu. S. D. nie zatrudnił nikogo na miejsce odwołującego się. Ze względu na jego umiejętności wolał wstrzymać się z renowacją mebli do czasu jego powrotu ze zwolnienia lekarskiego. Orzeczeniem lekarskim z dnia 7 maja 2019 r. lekarz medycyny pracy stwierdził brak przeciwwskazań do wykonywania pracy przez ubezpieczonego na dotychczasowym stanowisku. Po zakończeniu zwolnienia lekarskiego wrócił on do pracy i nadal wykonuje prace u S. D.. Obecnie odwołujący się przebywa na zwolnieniu lekarskim po operacji przepukliny prawej. W związku z wykonywanymi przez niego pracami stolarsko-renowacyjnymi S. D. wystawił następujące faktury: w dniu 22 lipca 2019 r. - renowacja mebli, w dniu 23 października 2019 r. - wykonanie zabudowy w pomieszczeniu socjalnym; w dniu 31 sierpnia 2019 r. - naprawa i renowacja biurka; w dniu 31 sierpnia 2019 r. - naprawa i renowacja mebli; w dniu 3 lipca 2019 r. - renowacja drzwi wewnętrznych. Sąd podkreślił, że odwołujący się nie ma powiązań rodzinnych z S. D.. Oprócz renowacji drzwi ubezpieczony wykonuje różne prace konserwatorskie w budynku należącym do płatnika składek, jest wzywany, gdy trzeba coś naprawić. Robił także blaty i meble do pokoju socjalnego. S. D. w ramach prowadzonej działalności G. od stycznia 2018 r. zatrudniał 13 osób i w okresie od stycznia do grudnia 2018 r. osiągnął przychód w łącznej kwocie 3.122.805,86 zł oraz poniósł wydatki w łącznej kwocie 828.932,97 zł. W okresie od stycznia 2019 r. do maja 2019 r. osiągnął przychód w kwocie 1.675.610,75 zł i poniósł wydatki w łącznej kwocie 398.826,75 zł. Ubezpieczony był niezdolny do pracy w okresach od 5 czerwca do 16 września 2018 r., od 13 grudnia do 7 maja 2019 r. i od 8 stycznia do 8 marca 2020 r. S. D. dokonał zmian w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności gospodarczej przez dodanie rodzaju wykonywanej działalności gospodarczej: naprawa i konserwacja mebli w lipcu 2019 r.