Projekt specustawy o elektrowniach szczytowo-pompowych przeszedł bez poprawek do drugiego czytania w Sejmie

Posłowie sejmowej komisji do spraw energii, klimatu i aktywów państwowych przyjęli rządowy projekt ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych oraz inwestycji towarzyszących. Komisja nie wniosła do projektu żadnych poprawek.

Podczas posiedzenia komisji, Wiceminister Klimatu i Środowiska Anna Łukaszewska-Trzeciakowska wskazała, że ten projekt jest kluczowy dla Krajowego Systemu Elektroenergetycznego oraz dla sprawnej transformacji energetycznej kraju. Elektrownie szczytowo-pompowych są stabilizatorem dla odnawialnych źródeł energii.

Dodała, że nowe przepisy usprawnią budowę elektrowni szczytowo-pompowych, gdyż obecnie jest to proces długotrwały i wymaga uzyskania wielu pozwoleń i zgód, które w trakcie inwestycji mogą wygasnąć. Mimo projektów nowych elektrowni szczytowo-pompowych, one nie powstały, teraz specustawa skróci postępowania administracyjne dla takich inwestycji oraz dla inwestycji im towarzyszących.

Wskazała, że strategia zakłada modernizację trzech istniejących elektrowni szczytowo-pompowych oraz budowę trzech nowych. Wytypowano ponadto lokalizacje dla siedmiu kolejnych elektrowni szczytowo-pompowych.

Podczas posiedzenia komisji kontrowersje wzbudziły dwa artykuły projektu specustawy - 40 i 42. 

Paulina Grądzik z Konfederacji Lewiatan zwróciła uwagę, że te przepisy wyłączają obowiązek przekazywania odpisów na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny w przypadku wytwórców wytwarzających energię elektryczną w instalacjach OZE będących w zarządzie lub w użytkowaniu państwowej osoby prawnej. Z projektu wynika też, że w przypadku przekazania takiego odpisu na Fundusz, byłby on zwrócony.

W jej ocenie, takie przepisy mogą spowodować narażenie na zarzut stosowania niedozwolonej pomocy publicznej w stosunku do państwowych osób prawnych. Mogą też pośrednio dyskryminować prywatnych przedsiębiorców. Te dwa artykuły mogą też naruszać prawo europejskie oraz przepisy polskiej konstytucji, a ponadto służyć obchodzeniu obowiązków jakie zostały nałożone na producentów energii.

Wiceminister Klimatu i Środowiska tłumaczyła, że te dwa artykuły upraszczają system i zmniejszają ilość pracy administracyjnej, ponieważ ograniczają przekładanie środków z jednej kieszeni Skarbu Państwa do drugiej. Państwowe osoby prawne z definicji nie generują zysku, a nadmiar z przychodów jest przekazywany na zadania celu publicznego, dlatego kwestia pomocy publicznej, nie ma tutaj zastosowania.

Wskazała, że takie podmioty nie są też objęte maksymalną ceną energii, żeby nie generować gry o sumie zerowej, czyli przekładania pieniędzy z budżetu państwa do budżetu państwa, wypłacania rekompensat z budżetu jednostkom, które są finansowane z budżetu. Te regulacje nie mają też wpływu na podmioty prywatne.

Projekt ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych oraz inwestycji towarzyszących zakłada:

• budowa lub przebudowa elektrowni szczytowo-pompowych będzie dopisana do listy inwestycji celu publicznego;
• ustawa będzie nadrzędna w stosunku do przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji elektrowni szczytowo-pompowych wydawane będą bez względu na istnienie lub nie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i będą wiązały właściwe organy przy sporządzaniu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowego planu zagospodarowania;
• z dniem, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji elektrowni szczytowo-pompowej stanie się ostateczna, nieruchomości w niej określone przechodzą na własność Skarbu Państwa za odszkodowaniem, a następnie będą oddawane w użytkowanie wieczyste inwestorowi, przyspieszy to proces budowy elektrowni szczytowo-pompowych;
• decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji elektrowni szczytowo-pompowej będzie wydawał wojewoda w ciągu miesiąca od złożenia wniosku przez inwestora, wniosek będzie zawierał szczegółowe informacje i dane oraz załączone opinie związane z określeniem granic terenu objętego wnioskiem, ostateczna decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji elektrowni szczytowo-pompowej będzie stanowiła podstawę do dokonywania wpisów w księdze wieczystej i w ewidencji gruntów i budynków;
• inwestorami budującymi elektrownie szczytowo-pompowe będą mogły być wyłącznie spółki Skarbu Państwa, spółki z ich grup kapitałowych, spółki samorządowe lub Wody Polskie, to rozwiązanie uzasadnia szereg ustawowych włączeń oraz możliwość ewentualnego wywłaszczenia czy ograniczenia prawa rzeczowego.

Obecnie w Polsce funkcjonuje sześć głównych ESP: Elektrownia Żarnowiec o mocy 716 MW, Elektrownia Porąbka-Żar o mocy 500 MW, Zespół Elektrowni Wodnych Solina-Myczkowce o mocy 200 MW, Elektrownia Żydowo o mocy 167 MW, Elektrownia Niedzica o mocy 92 MW oraz Elektrownia Dychów o mocy 90 MW.

Redakcja INFORLEX (na podstawie komunikatu PAP)