Zmiany w urlopach i zasiłkach związanych z rodzicielstwem, umowach o pracę i elastycznym czasie pracy ostatecznie zatwierdzone

Sejm przyjął 9 marca część poprawek Senatu do nowelizacji Kodeksu pracy. Ustawa wdraża dwie unijne dyrektywy – dotyczącą work-life balance i tzw. rodzicielską. Nowela trafi teraz do prezydenta.

Senat na początku marca wprowadził 45 poprawek do ustawy. Sejm poparł w czwartek część z nich. Przyjęto m.in. zmiany o charakterze redakcyjnym i doprecyzowującym.

Jedna przyjętych poprawek określa zasady udzielania urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Zgodnie z poprawką jest on przyznawany na wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej, składany przez pracownika w terminie siedmiu dni od przyjęcia dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza albo przyjęcia dziecka na wychowanie i wystąpienia do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka. Urlop rozpoczyna się w terminie określonym we wniosku pracownika, jednak nie później niż 21 dni od przyjęcia dziecka.

Wdrożenie dyrektyw UE - work-life balance i rodzicielskiej

Nowelizacja wdraża dwie unijne dyrektywy dotyczące tzw. work-life balance – w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej i tzw. dyrektywę rodzicielską. Chodzi m.in. o urlopy i czas pracy, w tym o urlop rodzicielski, do którego pracownicy będą mieli indywidualne prawo.

Urlop rodzicielski

Prawo ojca do urlopu rodzicielskiego nie będzie uzależnione od pozostawania matki dziecka w zatrudnieniu (ubezpieczeniu) w dniu porodu. W ramach urlopu rodzicielskiego zostanie wprowadzona nieprzenoszalna jego część, w wymiarze do 9 tygodni, dla każdego z rodziców, a także 70-procentowy zasiłek macierzyński za cały okres urlopu rodzicielskiego dla obojga rodziców.

Zasiłek macierzyński

Obecnie zasiłek macierzyński wypłacany jest w wysokości 100 proc. podstawy zasiłku za pierwsze 6 tygodni urlopu rodzicielskiego i 60 proc. podstawy wymiaru zasiłku za pozostałą część tego urlopu. Oznacza to, że obecnie zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego wynosi średnio 67,5 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

Bezpłatny urlop opiekuńczy

Pracownik będzie mógł ponadto skorzystać z bezpłatnego urlopu opiekuńczego w wymiarze pięciu dni w roku kalendarzowym, aby zapewnić osobistą opiekę lub wsparcie krewnemu (syn, córka, matka, ojciec lub małżonek) albo osobie pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym, wymagającej opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.

Zwolnienie od pracy "z powodu działania siły wyższej"

Nowelizacja wprowadza także możliwość skorzystania ze zwolnienia od pracy "z powodu działania siły wyższej" do wykorzystania w pilnych sprawach rodzinnych w wymiarze 2 dni albo 16 godzin w roku kalendarzowym z zachowaniem prawa do połowy wynagrodzenia.

Nowe przerwy w pracy

Do czasu pracy będą wliczane ponadto nowe dwie dodatkowe przerwy. Pracownik będzie mógł skorzystać z drugiej przerwy trwającej co najmniej 15 minut, jeżeli jego dobowy wymiar pracy jest dłuższy niż 9 godzin pracy, a także z trzeciej, co najmniej 15-minutowej przerwy – przy ponad 16-godzinnym wymiarze czasu pracy.

Elastyczna organizacja pracy

Nowelizacja umożliwi szersze stosowanie elastycznej organizacji pracy, w tym pracę zdalną, elastyczne rozkłady czasu pracy (ruchomy czas pracy, indywidualny rozkład czasu pracy, weekendowy system czasu pracy, system skróconego tygodnia pracy i przerywany czas pracy) i pracę w niepełnym wymiarze czasu.

Zmiana umowy na czas nieokreślony

Zgodnie ze zmianami umów o pracę pracownik, który wykonywał pracę co najmniej 6 miesięcy, będzie miał prawo wystąpić, raz w roku, o zmianę rodzaju umowy na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy.

Informacja o warunkach zatrudnienia pracownika

Nowelizacja rozszerza też zakres informacji o warunkach zatrudnienia pracownika – w tym wysyłanego do pracy do państw UE lub trzecich i delegowanego – np. o informację o prawie do szkoleń czy długości płatnego urlopu. Funkcjonować będą także zakazy zabraniania pracownikowi jednoczesnego pozostawania w stosunku pracy z innym pracodawcą, a także jego niekorzystnego traktowania z tego tytułu.

Prawo do nieodpłatnego i wliczanego do czasu pracy szkolenia

Pracownik będzie miał również prawo do nieodpłatnego i wliczanego do czasu pracy szkolenia niezbędnego do wykonywania określonego rodzaju pracy lub na określonym stanowisku, jeżeli prawo do takiego szkolenia wynika z postanowień układu zbiorowego pracy lub z innego porozumienia zbiorowego lub z regulaminu albo z przepisów prawa pracy.

Aleksandra Kiełczykowska, Magdalena Gronek

Polska Agencja Prasowa