Wyrok SN z dnia 10 sierpnia 2022 r., sygn. II CSKP 400/22

W świetle dekretu warszawskiego - istota wieczystej dzierżawy (późniejszej własności czasowej, obecnie użytkowania wieczystego) sprowadza się do zwrotu gruntów warszawskich ich byłym właścicielom, jednak bez przywrócenia im prawa własności. Ta szczególna okoliczność wyjaśnia motyw wprowadzenia czynszu symbolicznego, a zatem według wykładni językowej tego pojęcia – nieznacznego, nie odzwierciedlającego realnej wartości rzeczy lub prawa, lecz istotnie mniejszego, niższego niż ta wartość. Czynsz symboliczny nie służy zatem realizacji celu ekonomicznego w postaci osiągnięcia przez właściciela korzyści z oddania jego rzeczy osobie trzeciej do korzystania w ramach stosunku prawnorzeczowego lub obligacyjnego. Tak rozumiany czynsz symboliczny jest równy dla wszystkich i stały, ponieważ nie ma w dekrecie podstawy do różnicowania sytuacji byłych właścicieli, w tym do uzależnienia wysokości czynszu od wartości rynkowej gruntu oraz aktualizowania tej wartości.

Sąd Najwyższy w składzie: 

SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący) ‎

SSN Monika Koba ‎

SSN Agnieszka Piotrowska (sprawozdawca) 

w sprawie z powództwa H. O. i I. S.-O. ‎przeciwko m. W. ‎o ustalenie, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 10 sierpnia 2022 r., ‎skargi kasacyjnej pozwanego od wyroku Sądu Okręgowego w W. ‎z dnia 6 listopada 2019 r., sygn. akt V Ca […], 

‎uchyla zaskarżony wyrok oraz poprzedzający go wyrok Sądu Rejonowego w W. z dnia 4 października 2018 r. (VI C […]) i sprawę przekazuje temu Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego. 

Uzasadnienie

Powodowie H. O. i I. S. – O. w pozwie skierowanym przeciwko miastu W. domagali się ustalenia, że poczynając od dnia 1 stycznia 2008 r., czynsz symboliczny należny na rzecz pozwanego z tytułu użytkowania wieczystego bliżej opisanej nieruchomości o łącznej powierzchni 3310 m objętej księgą wieczystą nr […]/3, wynosi 3310 zł. rocznie. Po doręczeniu im odpowiedzi pozwanego na pozew, w piśmie z dnia 14 maja 2018 r. powodowie sformułowali żądanie ewentualne, wnosząc o zobowiązanie pozwanego na podstawie § 5 ust. 1 umowy z dnia 20 maja 2004 r. o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste, art. 7 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. W. oraz § 3 uchwały nr […]7 Rady m. W. z dnia 8 listopada 2007 r., do złożenia oświadczenia woli, zgodnie z którym od dnia 1 stycznia 2008 r., uiszczany przez nich czynsz symboliczny za prawo użytkowania wieczystego nieruchomości objętej księgą wieczystą nr […]/3, wynosi 3310 zł. rocznie.