Wyrok SN z dnia 28 kwietnia 2022 r., sygn. II USKP 163/21

1. Pracą zarobkową, o której mowa w art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej, jest każda aktywność ludzka, niezależnie od stosunku prawnego, w ramach której jest realizowana, której skutkiem jest uzyskanie dochodu. Nie ma natomiast znaczenia, czy konkretna praca jest podejmowana w celu zarobkowym, a więc czy osiągnięcie dochodu było głównym motywem jej podjęcia.

2. Art. 17 ust. 1 ustawy zasiłkowej uzależnia prawo do zasiłku od tego, czy ubezpieczony pozostający na zwolnieniu lekarskim nie wykonuje pracy zarobkowej, a więc czy nie pozyskuje samodzielnie środków finansowych przeznaczonych na swoje utrzymanie. Stwierdzenie tego faktu prowadzi do wniosku, że zasiłek – w danych okolicznościach – nie może być utożsamiany z rekompensatą za utracony zarobek. Ubezpieczony sam bowiem taki zarobek uzyskuje, wykonując pracę. Zasiłek chorobowy staje się wtedy dodatkiem do przychodów z innej pracy. Z tego względu ubezpieczony traci prawo do świadczenia, które w swej istocie ma być przez pewien czas zastępczym źródłem dochodu, nie zaś wynagrodzeniem dodatkowym (w stosunku do zasiłku).

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jolanta Frańczak (przewodniczący)

‎SSN Maciej Pacuda

‎SSN Krzysztof Staryk (sprawozdawca)

w sprawie z wniosku I. W. ‎przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w O. ‎o zasiłek chorobowy i zwrot nienależnie pobranego zasiłku chorobowego, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 28 kwietnia 2022 r., ‎skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Okręgowego w O. ‎z dnia 14 lutego 2020 r., sygn. akt IV Ua (…),

uchyla zaskarżony wyrok w punkcie II i w tym zakresie przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w O. do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia 1 kwietnia 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. (dalej jako: ZUS lub organ rentowy) – na podstawie art. 66 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, art. 84 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. art. 17 i art. 68 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – odmówił I. W. prawa do zasiłku chorobowego za okres od 20 stycznia 2017 r. do 27 kwietnia 2017 r. i od 27 maja 2017 r. do 11 lipca 2017 r. oraz zobowiązał ją do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku chorobowego wraz z odsetkami w łącznej kwocie 16.347,88 zł. Na należność główną składały się: kwota 14.394,84 zł z funduszu chorobowego za okres od 20 stycznia 2017 r. do 27 lipca 2017 r. i od 27 maja 2017 r. do 11 lipca 2017 r. oraz odsetki w kwocie 1.953,04 zł z funduszu chorobowego. Decyzją z dnia 8 maja 2019 r. ZUS zmienił decyzję z dnia 1 kwietnia 2019 r. w ten sposób, że zobowiązał I. W. do zwrotu odsetek od nienależnie pobranego zasiłku chorobowego od 5 kwietnia 2019 r., czyli od doręczenia decyzji z 1 kwietnia 2019 r., natomiast w pozostałym zakresie uznał, że decyzja pozostaje bez zmian.