Wyrok SN z dnia 11 maja 2021 r., sygn. I USKP 32/21

Współpracą, o której mowa w art. 8 ust. 11 ustawy systemowej jest praca świadczona stale, o istotnym wymiarze czasowym i ekonomicznym dla prowadzonej działalności. Oceniając taką pracę należy uwzględnić łącznie ciężar gatunkowy działań współpracownika, częstotliwość i systematyczność oraz zorganizowanie świadczonej przezeń pracy. Działania współpracownika powinny mieć istotny ciężar gatunkowy dla prowadzonej działalności tzn. nie mogą mieć względem tej działalności wtórnego charakteru.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Krzysztof Staryk (przewodniczący)

SSN Leszek Bielecki (sprawozdawca)

‎SSN Zbigniew Korzeniowski

w sprawie z odwołania B. G. i D. G. ‎przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S. o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 11 maja 2021 r., skargi kasacyjnej odwołujących się od wyroku Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 19 lutego 2019 r., sygn. akt III AUa (...),

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Apelacyjnemu w (...) do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Sąd Apelacyjny w (…) III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 19 lutego 2019 r. w sprawie III AUa (…) oddalił apelacje B. G. oraz D.G. od wyroku Sądu Okręgowego w C. z 4 stycznia 2018 r. w sprawie IV U (…), oddalającego ich odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z dnia 7 kwietnia 2017 r. stwierdzającej, że B. G., jako osoba współpracująca z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność u płatnika składek I. D.G. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu w okresie od 1 grudnia 2013 r. do 28 września 2015 r.

W przedmiotowej sprawie ustalono, że B.G. ukończyła studia na kierunku zarządzanie i marketing w zakresie finanse i rachunkowość przedsiębiorstwa z elementami bankowości. W dniu 14 grudnia 2009 r. rozpoczęła prowadzenie pozarolniczej działalności w zakresie wykonawstwa instalacji wodno-kanalizacyjnych, cieplnych, klimatyzacyjnych i gazowych. Prace instalacyjne wykonywał jej ówczesny małżonek D.G., który był zgłaszany do ubezpieczeń społecznych jako współpracownik wyłączne w okresach, w których trwały prace montażowe. Podstawa wymiaru składki odwołujących się była deklarowana w najniższych możliwych kwotach. W dniu 18 czerwca 2012 r. działalność została zawieszona, a następnie zamknięta z dniem 18 czerwca 2014 r. Jednocześnie z dniem 11 czerwca 2012 r. prowadzenie pozarolniczej działalności rozpoczął D.G., którego przedsiębiorstwo „przejęło” wszystkich klientów i bieżące zlecenia firmy odwołującej się. W okresie prowadzenia działalności D.G. deklarował najniższą z możliwych podstawę wymiaru składki, osiągając z tytułu prowadzenia działalności dochody w wysokości: 98.151,81 zł w 2013 r., 64.411,95 zł w 2014 r. i 70.659,28 zł w 2015 r. Od momentu zawieszenia prowadzonej działalności odwołująca się podlegała ubezpieczeniom społecznym w okresach: od lipca do sierpnia 2012 r. jako zleceniobiorca; od 4 od 31 grudnia 2012 r. jako pracownik; od 1 marca do 16 lipca 2013 r. jako pracownik (1/2 etatu); od 2 września do 30 listopada 2013 r. jako pracownik (płaca minimalna, umowa rozwiązana za porozumieniem stron na wniosek skarżącej). Z tytułu spornej w niniejszej sprawie współpracy, odwołująca się została zgłoszona do ubezpieczeń w dniu 2 grudnia 2013 r. przez męża z podstawą wymiaru składek w kwocie 8.000 zł. Na dzień 25 listopada 2013 r. na wspólnym rachunku bankowym stron znajdowała się kwota 8.338,34 zł, a na ich wspólnym rachunku oszczędnościowym kwota 8.013,77 zł. Stan rachunków na dzień 1 grudnia 2013 r. wynosił odpowiednio 1.723,90 zł i 8.025,32 zł. W grudniu 2013 r. wpłynęła zapłata za usługi w wysokości 15.904 zł. Obsługę rachunkową działalności gospodarczej prowadziło biuro rachunkowe. W grudniu 2013 r. odwołująca podpisała trzy faktury VAT. Nadto okazjonalnie udzielała innej pomocy w sprawach związanych z prowadzoną przez męża działalnością. Z dniem 2 stycznia 2014 r. odwołująca stała się niezdolna do pracy w związku z chorobą, następnie macierzyństwem i ponownie chorobą. Z tego tytułu od 2 stycznia do 20 lipca 2014 r. pobierała zasiłek chorobowy, od 24 lipca 2014 r. do 22 lipca 2015 r. zasiłek macierzyński, a następnie od 23 lipca do 28 sierpnia 2015 r. podobnie zasiłek chorobowy. Wysokość wszystkich tych świadczeń została obliczona od podstawy wymiaru składki wynoszącej 8.000 zł. Z dniem 29 września 2015 r. odwołująca została wyrejestrowana z ubezpieczeń społecznych jako osoba współpracująca. Następnie od 5 października do 23 listopada 2015 r. posiadała tytuł ubezpieczeniowy bezrobotnego, zaś od 25 listopada 2015 r. została pracownikiem z wynagrodzeniem minimalnym. Sąd ustalił również, że B. i D. G. od 2016 r. nie mieszkają razem, a w 2017 r. ich małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód.