Wyrok SN z dnia 19 stycznia 2022 r., sygn. III USKP 101/21

Zarejestrowanie działalności gospodarczej i towarzyszące temu zadeklarowanie nieznajdującej pokrycia w przewidywanych zyskach wysokiej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne, a przy tym ze świadomością istnienia przeszkód do prowadzenia tej działalności (np. spodziewane w nieodległym czasie urodzenie dziecka i związana z tym planowana przerwa w prowadzeniu działalności) może wskazywać na intencję (element subiektywny) nie tyle podjęcia i wykonywania zarobkowej działalności gospodarczej o charakterze ciągłym, ile włączenia się do systemu ubezpieczeń społecznych w celu uzyskania wysokich świadczeń. W konsekwencji tego uznaje się, że ktoś, kto twierdzi, iż prowadzi działalność gospodarczą tylko po to, aby uzyskać świadczenia z ubezpieczenia społecznego, w istocie stwarza pozory tej działalności, bowiem nie zmierza do pozyskania zarobku z działalności, co wypacza sens ustawowy tej instytucji prawa.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Halina Kiryło (przewodniczący, sprawozdawca) ‎

SSN Krzysztof Rączka

‎SSN Krzysztof Staryk

w sprawie z odwołania A. K. ‎od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. ‎o podleganie obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 19 stycznia 2022 r., ‎skargi kasacyjnej odwołującej się od wyroku Sądu Apelacyjnego w […] ‎z dnia 23 grudnia 2019 r., sygn. akt III AUa […],

1. oddala skargę kasacyjną,

2. zasądza od odwołującej się na rzecz organu rentowego kwotę 240 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.

Uzasadnienie

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. decyzją z 20 lutego 2018 r. stwierdził, że A. K., jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 1 sierpnia 2013 r.

W uzasadnieniu organ rentowy podniósł, że wnioskodawczyni świadomie zarejestrowała działalność gospodarczą, deklarując wysoką podstawę wymiaru składek, ze z góry ustalonym i przewidywalnym założeniem, iż z chwilą skorzystania ze zwolnień lekarskich w związku z ciążą uzyska wysokie świadczenia z ubezpieczenia, ustalone w oparciu o zadeklarowaną podstawę wymiaru składek z tytułu tej działalności. Zadeklarowana podstawa wymiaru składek za sierpień 2013 r. została sztucznie zawyżona, zupełnie nieadekwatnie do możliwości finansowych, jakie wnioskodawczyni posiadała w momencie rozpoczynania własnej działalność gospodarczej, jak i osiąganych przez nią przychodów. Zdaniem organu rentowego, ubezpieczona nie wykonywała pozarolniczej działalności gospodarczej. W okresie od sierpnia 2013 r. do grudnia 2017 r. zapłaciła składki na ubezpieczenia społeczne w kwocie 8.616,13 zł, natomiast uzyskała świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w wysokości 241.490,67 zł brutto.