Dyrektywa parlamentu europejskiego i rady 2009/45/we w sprawie reguł i norm bezpieczeństwa statków pasażerskich

Akt prawny obowiązujący

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej, L rok 2009 nr 163 str. 1

Wersja aktualna od 2022.07.31

DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2009/45/WE

z dnia 6 maja 2009 r.

w sprawie reguł i norm bezpieczeństwa statków pasażerskich

(Wersja przekształcona)

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

(DUUEL. z 2010 r., Nr 162, poz. 1; DUUEL. z 2016 r., Nr 141, poz. 51; DUUEL. z 2017 r., Nr 315, poz. 40; DUUEL. z 2020 r., Nr 83, poz. 1;ostatnia zmiana: DUUEL. z 2022 r., Nr 184, poz. 1)

PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 80 ust. 2,

uwzględniając wniosek Komisji,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (¹),

po konsultacji z Komitetem Regionów,

stanowiąc zgodnie z procedurą określoną w art. 251 Traktatu (²),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Dyrektywa Rady 98/18/WE z dnia 17 marca 1998 r. w sprawie reguł i norm bezpieczeństwa statków pasażerskich (³) została kilkakrotnie znacząco zmieniona (⁴). Ponieważ mają być do niej wprowadzone kolejne zmiany, należy ją przeredagować w celu zapewnienia jej przejrzystości.

(2) W ramach wspólnej polityki transportowej istnieje potrzeba przyjęcia środków w celu zwiększenia bezpieczeństwa w transporcie morskim.

(3) Wspólnota jest poważnie zaniepokojona katastrofami morskimi, w których uczestniczyły statki pasażerskie i w wyniku których wielu ludzi poniosło śmierć. Osoby korzystające we Wspólnocie z szybkich jednostek pasażerskich i ze statków pasażerskich mają prawo oczekiwać i liczyć na odpowiedni poziom bezpieczeństwa na pokładzie.

(4) Sprzęt roboczy i środki ochrony osobistej pracowników nie są przedmiotem niniejszej dyrektywy, ze względu na fakt, że przepisy dyrektywy Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (⁵) oraz odpowiednie przepisy odnoszących się do niego właściwych dyrektyw mają zastosowanie do użytkowania tego sprzętu i środków na statkach pasażerskich dokonujących podróży krajowych.

(5) Rozporządzenie Rady (EWG) nr 4055/86 z dnia 22 grudnia 1986 r. stosujące zasadę swobody świadczenia usług w transporcie morskim pomiędzy państwami członkowskimi i między państwami członkowskimi a państwami trzecimi (⁶), zliberalizowało już zasady świadczenia usług pasażerskich w transporcie morskim między państwami członkowskimi. Stosowanie zasady swobodnego świadczenia usług w transporcie morskim w państwach członkowskich (kabotaż morski), zostało przewidziane rozporządzeniem Rady (EWG) nr 3577/92 (⁷).

(6) Aby osiągnąć wysoki poziom bezpieczeństwa i znieść przeszkody w handlu, należy wyznaczyć zharmonizowane na odpowiednim poziomie normy bezpieczeństwa dla statków i jednostek pasażerskich, które dokonują podróży krajowych. Normy stosowane wobec statków odbywających rejsy międzynarodowe są obecnie opracowywane przez Międzynarodową Organizację Morską (IMO). Procedury wnioskowania o interwencję IMO w celu dostosowania norm mających zastosowanie do rejsów międzynarodowych do norm określonych niniejszą dyrektywą powinny być dostępne.

(7) W szczególności, biorąc pod uwagę znaczenie pasażerskich przewozów morskich dla rynku wewnętrznego, akcja podjęta na poziomie Wspólnoty jest jedynym możliwym środkiem określenia wspólnego poziomu bezpieczeństwa dla statków we Wspólnocie.

(8) Uwzględniając zasadę proporcjonalności, dyrektywa jest odpowiednim instrumentem prawnym, ponieważ stwarza ona ramy pozwalające obligatoryjnie i w jednolity sposób stosować przez państwa członkowskie normy bezpieczeństwa, pozostawiając każdemu państwu członkowskiemu prawo do podjęcia decyzji w sprawie jak najlepiej dostosowanych do jego wewnętrznego systemu środków wprowadzających ją w życie.

(9) W celu poprawy bezpieczeństwa i uniknięcia zaburzeń konkurencji należy stosować wspólne przepisy bezpieczeństwa przyjęte dla statków pasażerskich lub szybkich jednostek pasażerskich odbywających we Wspólnocie podróże krajowe, niezależnie od ich bandery. Należy jednakże wyłączyć niektóre kategorie statków, do których zasady określone w niniejszej dyrektywie nie są dostosowane pod względem technicznym lub są ekonomicznie nierentowne.

(10) Statki pasażerskie należy podzielić na różne klasy, w zależności od zasięgu ich żeglugi oraz warunków pogodowych akwenów, po których się poruszają. Szybkie jednostki pasażerskie należy podzielić na kategorie zgodnie z przepisami opracowanego przez IMO Kodeksu jednostek szybkich.

(11) Głównym punktem odniesienia dla norm bezpieczeństwa powinna być Międzynarodowa Konwencja z 1974 r. o bezpieczeństwie życia na morzu (Konwencja SOLAS z 1974 r.) ze zmianami, która zawiera normy przyjęte na szczeblu międzynarodowym dla statków pasażerskich i szybkich jednostek pasażerskich w żegludze międzynarodowej, jak również odpowiednie rezolucje IMO oraz inne przepisy, które uzupełniają i interpretują Konwencję SOLAS.

(12) Różne klasy zarówno nowych, jak i istniejących już statków pasażerskich wymagają różnych metod określania wymogów, które zapewnią jednolity poziom bezpieczeństwa, uwzględniających szczególne potrzeby i ograniczenia tych różnych klas. Należy również rozróżnić w zakresie przestrzegania wymogów bezpieczeństwa pomiędzy nowymi statkami a statkami już istniejącymi, gdyż stosowanie do statków istniejących zasad odnoszących się do statków nowych wymusiłoby wprowadzenie zmian konstrukcyjnych w skali nieuzasadnionej ekonomicznie.

(13) Finansowe i techniczne skutki dostosowania do norm, zgodnie z wymogami niniejszej dyrektywy, istniejących statków uzasadniają wprowadzenie pewnych okresów przejściowych.

(14) Uwzględniając znaczne różnice w projektowaniu, budowie i eksploatacji szybkich jednostek pasażerskich w stosunku do klasycznych statków pasażerskich, jednostki te muszą spełniać specjalne wymogi.

(15) Wyposażenie morskie, zgodne z przepisami dyrektywy Rady 96/98/WE z dnia 20 grudnia 1996 r. w sprawie wyposażenia statków (⁸), po zainstalowaniu na statku pasażerskim nie powinno przechodzić dodatkowych prób, gdyż podlega już normom i procedurom określonym w niniejszej dyrektywie.

(16) Dyrektywa 2003/25/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 kwietnia 2003 r. w sprawie szczególnych wymagań wytrzymałości na uszkodzenia dotyczących statków pasażerskich ro–ro (⁹) wprowadziła zaostrzone wymagania stateczności dla statków pasażerskich ro–ro wykonujących usługi międzynarodowe do i z portów Wspólnoty. Te zaostrzone wymagania powinny mieć także zastosowanie do pewnej kategorii statków wykonujących usługi krajowe w takich samych warunkach pogodowych. Niezastosowanie powyższych wymagań statecznościowych powinno stanowić podstawę do wycofania statków pasażerskich ro–ro po określonej liczbie lat ich eksploatacji. Z uwagi na zmiany konstrukcyjne, którym powinny zostać poddane istniejące statki pasażerskie ro–ro w celu spełnienia wymagań stateczności, wymagania te powinny być wprowadzane w okresie kilkuletnim w celu udostępnienia części branży, której te zmiany dotyczą, wystarczającego czasu do spełnienia tych wymogów. W tym celu, należy ustanowić przepisy dotyczące harmonogramu wprowadzania zmian dla istniejących statków. Harmonogram wprowadzania nie powinien naruszyć wykonania szczegółowych wymagań stateczności na tych obszarach morza, które są objęte załącznikami do Porozumienia sztokholmskiego z dnia 28 lutego 1996 r.

(17) Ważne jest, aby zastosować właściwe środki, aby zapewnić dostęp, w bezpiecznych warunkach dla osób o ograniczonych możliwościach poruszania się do statków pasażerskich oraz szybkich jednostek pasażerskich wykonujących usługi krajowe na obszarze państw członkowskich.

(18) Z zastrzeżeniem kontroli przeprowadzanej zgodnie z procedurą Komitetu, państwa członkowskie mogą wprowadzić dodatkowe wymogi w zakresie bezpieczeństwa, jeżeli uzasadnione jest to lokalnymi warunkami, zezwolić na stosowanie równoważnych standardów lub przyjmować odstępstwa od przepisów niniejszej dyrektywy pod pewnymi warunkami związanymi z eksploatacją lub w przypadku zaistnienia wyjątkowego niebezpieczeństwa zastosować inne środki zapobiegające bezpieczeństwu.

(19) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 2099/2002 z dnia 5 listopada 2002 r., ustanawiające Komitet ds. Bezpiecznych Mórz i Zapobiegania Zanieczyszczaniu Morza przez Statki (COSS) (¹⁰) scentralizowało zadania komitetów utworzonych na mocy stosownego prawa wspólnotowego w sprawach bezpieczeństwa na morzu, zapobiegania zanieczyszczaniu morza przez statki oraz ochrony warunków życia i pracy na statku.

(20) Środki niezbędne do wykonania niniejszej dyrektywy powinny zostać przyjęte zgodnie z decyzją Rady 1999/468/WE z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiającą warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji (¹¹).

(21) W szczególności należy przekazać Komisji uprawnienie do dostosowywania niektórych przepisów niniejszej dyrektywy, wraz z jej załącznikami, w celu uwzględnienia zmian, które następują na poziomie międzynarodowym, a konkretnie zmian wprowadzanych do konwencji międzynarodowych. Ponieważ środki te mają zasięg ogólny i mają na celu zmianę elementów innych niż istotne niniejszej dyrektywy, środki te powinny zostać przyjęte zgodnie z procedurą regulacyjną połączoną z kontrolą, określoną w art. 5a decyzji 1999/468/WE.

(22) W celu monitorowania skutecznego stosowania i przestrzegania przepisów niniejszej dyrektywy na nowych oraz istniejących statkach i jednostkach pasażerskich powinny być przeprowadzane przeglądy. Zgodność z niniejszą dyrektywą powinna zostać poświadczona przez administrację państwa bandery lub w jej imieniu.

(23) W celu zapewnienia pełnego stosowania niniejszej dyrektywy państwa członkowskie powinny wprowadzić system sankcji za naruszenie przepisów krajowych przyjętych z zastosowaniem niniejszej dyrektywy i powinny monitorować przestrzeganie niniejszej dyrektywy na podstawie przepisów wzorowanych na przepisach zawartych w dyrektywie Rady 95/21/WE z dnia 19 czerwca 1995 r. dotyczącej kontroli państwa portu w odniesieniu do żeglugi morskiej (¹²).

(24) Nowe elementy wprowadzone do niniejszej dyrektywy dotyczą wyłącznie procedury Komitetu. Nie wymagają one zatem transpozycji przez państwa członkowskie.

(25) Niniejsza dyrektywa nie powinna naruszać zobowiązań państw członkowskich odnoszących się do terminów przeniesienia do prawa krajowego i stosowania dyrektyw określonych w załączniku IV część B,

PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

Artykuł 1

Cel

Celem niniejszej dyrektywy jest wprowadzenie jednolitego poziomu reguł bezpieczeństwa życia i mienia na statkach pasażerskich i szybkich jednostkach pasażerskich, nowych i istniejących, w żegludze krajowej oraz ustanowienie procedur negocjacyjnych na poziomie międzynarodowym w celu harmonizacji reguł mających zastosowanie do statków pasażerskich w żegludze międzynarodowej.

Artykuł 2

Definicje

Do celów niniejszej dyrektywy:

a) „międzynarodowe konwencje” oznaczają następujące konwencje, włącznie z protokołami i zmianami do nich, w ich zaktualizowanych wersjach:

(i) Międzynarodowa konwencja o bezpieczeństwie życia na morzu z 1974 r. (konwencja SOLAS z 1974 r.); oraz

(ii) Międzynarodowa konwencja o liniach ładunkowych z 1966 r.;

b) „Kodeks stateczności w stanie nieuszkodzonym* oznacza „Kodeks stateczności w stanie nieuszkodzonym dla wszystkich typów statków, o których mowa w instrumentach IMO” zawarty w rezolucji Zgromadzenia Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO) A.749(18) z dnia 4 listopada 1993 r. lub „Międzynarodowy kodeks stateczności w stanie nieuszkodzonym z 2008 r.” zawarty w rezolucji IMO MSC.267(85) z dnia 4 grudnia 2008 r., w ich zaktualizowanych wersjach;

c) „kodeks jednostek szybkich” oznacza „międzynarodowy kodeks bezpieczeństwa jednostek szybkich” zawarty w rezolucji IMO MSC 36 (63) z dnia 20 maja 1994 r. lub międzynarodowy kodeks bezpieczeństwa jednostek szybkich z 2000 r. (2000 HSC Code) zawarty w rezolucji IMO MSC.97(73) z grudnia 2000 r., w ich zaktualizowanych wersjach;

d) „GMDSS” oznacza Światowy Morski System Łączności Alarmowej i Bezpieczeństwa ustanowiony w rozdziale IV Konwencji SOLAS 1974, ze zmianami;

e) „statek pasażerski” oznacza każdy statek przewożący więcej niż 12 pasażerów;

f) „statek pasażerski ro–ro” oznacza statek przewożący więcej niż 12 pasażerów, posiadający pomieszczenia ładunkowe ro–ro oraz specjalne kategorie pomieszczeń, jak określono w prawidle II-2/A/2 zawartym w załączniku I ;

g) „szybka jednostka pasażerska” oznacza szybką jednostkę pasażerską, która została zdefiniowana w prawidle X/1 Konwencji SOLAS 1974, ze zmianami, która przewozi więcej niż 12 pasażerów, za wyjątkiem statków pasażerskich, które wykonują podróże krajowe na obszarach morskich w klasie B, C lub D gdy:

(i) ich wyporność na konstrukcyjnej wodnicy projektowej jest mniejsza niż 500 m³; oraz

(ii) ich prędkość maksymalna, określona w pkt 1.4.30 Kodeksu jednostek szybkich z 1994 r. i w pkt 1.4.38 Kodeksu jednostek szybkich z 2000 r., jest mniejsza niż 20 węzłów;

h) „nowy statek” oznacza każdy statek, którego stępka została położona lub który znajdował się w podobnym stadium budowy w dniu lub po dniu 1 lipca 1998 r. Za równoważny etap budowy uważa się etap, na którym:

(i) rozpoczyna się budowa związana z konkretnym statkiem; i

(ii) rozpoczął się montaż tego statku z wykorzystaniem co najmniej 50 ton lub 1 % masy wszystkich materiałów konstrukcyjnych, w zależności od tego, która z tych wielkości jest mniejsza;

i) „statek istniejący” oznacza każdy statek, który nie jest statkiem nowym;

j) „wiek” oznacza wiek statku, wyrażony w latach od daty jego dostawy;

k) „pasażer” oznacza każdą osobę niebędącą:

(i) kapitanem lub członkiem załogi lub inną osobą zatrudnioną lub zaangażowaną w jakimkolwiek charakterze na statku dla jego potrzeb; oraz

(ii) dzieckiem w wieku poniżej jednego roku;

l) „długość statku” oznacza, o ile przepis wyraźnie nie stanowi inaczej, długość równą 96 % całkowitej długości na wodnicy znajdującej się ponad stępką w odległości równej 85 % najmniejszej wysokości konstrukcyjnej mierzonej od górnej krawędzi stępki lub długość między przednią krawędzią dziobnicy a osią trzonu sterowego na tej wodnicy, jeżeli wielkość ta jest większa. Na statkach z konstrukcyjnym pochyleniem stępki wodnicy, na której mierzy się tę długość, musi być równoległa do konstrukcyjnej wodnicy;

m) „wysokość dziobnicy” oznacza wysokość dziobnicy określoną w prawidle 39 Międzynarodowej konwencji o liniach ładunkowych z 1966 r.;

n) „statek pełnopokładowy” oznacza każdy statek wyposażony w pełny pokład, wystawiony na działanie warunków atmosferycznych i morza, który ma zamontowane na stałe zamknięcia wszystkich otworów części wystawionej na działanie warunków pogodowych i poniżej którego wszystkie otwory w burtach statku wyposażone są w zamontowane na stałe zamknięcia odporne co najmniej na działanie warunków pogodowych.

Pełny pokład może być pokładem wodoszczelnym lub o podobnej konstrukcji polegającej na tym, że pokład niewodoszczelny jest w całości osłonięty konstrukcją odporną na działania warunków pogodowych o odpowiedniej wytrzymałości, która pozwala utrzymać tę odporność i wyposażony w zamontowany na stałe system odpornych na działania warunków pogodowych zamknięć;

o) „podróż międzynarodowa” oznacza każdą podróż morzem z portu państwa członkowskiego do portu położonego poza tym państwem członkowskim lub odwrotnie;

p) „podróż krajowa” oznacza każdą podróż, która odbywa się morzem między portem państwa członkowskiego a tym samym lub innym portem tego państwa członkowskiego;

q) „obszar morski” oznacza każdy obszar morski lub szlak morski ustalony na podstawie art. 4;

Jednakże do celów stosowania przepisów dotyczących łączności radiowej definicje obszarów morskich będą definicjami określonymi w prawidle 2 rozdziału IV Konwencji SOLAS z 1974 r. ze zmianami;

r) „obszar portowy” oznacza obszar, inny niż obszar morski ustalony zgodnie z art. 4, ustanowiony przez państwo członkowskie sprawujące nad nim jurysdykcję, który rozciąga się do najbardziej oddalonych stałych urządzeń portowych będących integralną częścią systemu portowego lub do granic określonych przez naturalną strukturę geograficzną osłaniającą ujście rzeki lub inny podobny obszar osłonięty;

s) (skreślona);

t) „administracja państwa bandery” oznacza właściwe władze państwa, do którego noszenia bandery dany statek lub jednostka są upoważnione;

u) „państwo portu” oznacza państwo członkowskie, z którego lub do którego portu lub portów odbywają podróże krajowe statek lub jednostka pływające pod banderą inną niż bandera tego państwa członkowskiego;

v) „uznana organizacja” oznacza organizację uznaną zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 391/2009 (¹³);

w) „mila” oznacza 1 852 metry;

x) „znacząca wysokość fal” oznacza średnią wysokość jednej trzeciej największej wysokości fal zaobserwowanych w danym okresie;

y) „osoby o ograniczonych możliwościach poruszania się” oznaczają osoby, które mają szczególną trudność w korzystaniu z transportu publicznego, w tym osoby w podeszłym wieku, osoby niepełnosprawne, osoby z uszkodzeniem narządów zmysłów oraz osoby na wózkach inwalidzkich, kobiety ciężarne oraz osoby z małymi dziećmi;

z) „żaglowiec” oznacza statek o napędzie żaglowym, nawet jeśli jest on wyposażony w napęd mechaniczny do celów pomocniczych i do stosowania w sytuacjach awaryjnych;

za) „równoważny materiał” oznacza stop aluminium lub każdy inny niepalny materiał, który sam lub na skutek pokrycia izolacją wykazuje na końcu mającej zastosowanie ekspozycji w standardowej próbie ogniowej właściwości strukturalne i odporność równorzędne ze stalą;

zb) „standardowa próba ogniowa” oznacza badanie, w którym próbki odpowiednich grodzi lub pokładów poddawane są w piecu badawczym działaniu temperatur odpowiadających w przybliżeniu krzywej przyrostu temperatury w czasie zgodnie z metodą badania określoną w Międzynarodowym kodeksie stosowania procedur prób ogniowych z 2010 r. zawartym w rezolucji IMO MSC.307(88) z dnia 3 grudnia 2010 r., w jego zaktualizowanej wersji;

zc) „statek zabytkowy” oznacza każdy rodzaj historycznego statku pasażerskiego zaprojektowanego przed 1965 r. oraz repliki tych statków zbudowane głównie z oryginalnych materiałów, w tym również statki przeznaczone do wspierania i propagowania tradycyjnych umiejętności i praktyk żeglarskich, które służą też jako żywe pomniki użytkowane zgodnie z tradycyjnymi zasadami praktyk żeglarskich i techniki;

zd) „jacht rekreacyjny lub rekreacyjna jednostka pływająca” oznacza statek niezaangażowany w działalność gospodarczą, niezależnie od rodzaju jego napędu;

ze) „łódź typu tender” oznacza przewożoną statkiem łódź używaną do transferu więcej niż 12 pasażerów z unieruchomionego statku pasażerskiego na ląd i z powrotem;

zf) „statek obsługujący instalacje morskie” oznacza statek wykorzystywany do transportu i zakwaterowania pracowników przemysłowych, którzy nie wykonują na pokładzie pracy mającej istotne znaczenie na potrzeby statku;

zg) „jednostka obsługująca instalacje morskie” oznacza jednostkę wykorzystywaną do transportu i zakwaterowania pracowników przemysłowych, którzy nie wykonują na pokładzie pracy mającej istotne znaczenie na potrzeby jednostki;

zh) „naprawy, zmiany i przebudowy o większym zakresie” oznaczają jedno z następujących działań:

– każdą zmianę znacznie zmieniającą wymiary statku, taką jak przedłużenie poprzez wstawienie elementu śródokręcia,

– każdą zmianę znacznie zmieniającą możliwość przewożenia pasażerów na danym statku, taką jak przebudowa pokładu przeznaczonego dla pojazdów na pomieszczenie dla pasażerów,

– każdą zmianę znacznie wydłużającą długość okresu eksploatacji statku, taką jak odnowienie pomieszczeń do zakwaterowania pasażerów na całym jednym pokładzie,

– każdą przebudowę jakiegokolwiek rodzaju statku na statek pasażerski.

Artykuł 3

Zakres stosowania

1. Niniejsza dyrektywa ma zastosowanie do następujących statków i jednostek pasażerskich, niezależnie od ich bandery, gdy odbywają podróże krajowe:

a) nowych i istniejących statków pasażerskich o długości co najmniej 24 metrów;

b) szybkich jednostek pasażerskich.

Każde państwo członkowskie – jako państwo portu – zapewnia, aby statki pasażerskie i szybkie jednostki pasażerskie pływające pod banderą państwa niebędącego państwem członkowskim w pełni spełniały wymogi niniejszej dyrektywy, zanim będą mogły odbywać podróże krajowe w tym państwie członkowskim.

2. Niniejsza dyrektywa nie ma zastosowania do:

a) statków pasażerskich, które są:

(i) okrętami wojennymi lub transportowcami;

(ii) żaglowcami;

(iii) statkami o napędzie innym niż mechaniczny;

(iv) statkami zbudowanymi z materiałów innych niż stal lub materiały równoważne i nieobjętymi normami dotyczącymi jednostek szybkich (rezolucja MSC 36(63) lub MSC.97(73)) lub statków niewypornościowych (rezolucja A. 3 7 3 (X));

(v) statkami drewnianymi o prymitywnej konstrukcji;

(vi) statkami zabytkowymi;

(vii) jachtami rekreacyjnymi;

(viii) statkami, które uprawiają żeglugę wyłącznie w obrębie obszarów portowych;

(ix) statkami obsługującymi instalacje morskie; lub

(x) łodziami typu tender;

b) szybkich jednostek pasażerskich, które są:

(i) jednostkami wojennymi lub przeznaczonymi do przewozu oddziałów wojska;

(ii) rekreacyjnymi jednostkami pływającymi,

(iii) jednostkami, które uprawiają żeglugę wyłącznie w obrębie obszarów portowych; lub

(iv) jednostkami obsługującymi instalacje morskie.

3. Państwa członkowskie, które nie mają portów morskich i które nie mają statków ani jednostek pasażerskich pływających pod ich banderą, objętych zakresem stosowania niniejszej dyrektywy, mogą odstąpić od przepisów niniejszej dyrektywy z wyjątkiem obowiązku określonego w akapicie drugim.

Te państwa członkowskie, które zamierzają skorzystać z takiego odstępstwa, powiadamiają o tym Komisję najpóźniej w dniu 21 grudnia 2019 r., jeżeli warunki są spełnione, a następnie corocznie informują Komisję o wszelkich późniejszych zmianach. Takie państwa członkowskie nie mogą pozwalać statkom ani jednostkom pasażerskim, objętym zakresem stosowania niniejszej dyrektywy, aby pływały pod ich banderą do czasu dokonania przez te państwa transpozycji niniejszej dyrektywy oraz jej wdrożenia.

Artykuł 4

Kategoryzacja obszarów morskich i klasy statków pasażerskich

1. Obszary morskie dzielą się na następujące kategorie:

„obszar A”	oznacza obszar morski poza obszarami B, C, i D;
„obszar B”	oznacza obszar morski, którego współrzędne geograficzne w żadnym punkcie nie znajdują się dalej niż 20 mil od brzegu, przy średnim poziomie pływu, lecz znajdujący się poza obszarami morskimi C i D;
„obszar C”	oznacza obszar morski, którego współrzędne geograficzne w żadnym punkcie nie znajdują się dalej niż 5 mil od brzegu, przy średnim poziomie pływu, lecz znajdujący się poza obszarem morskim D, jeżeli taki istnieje. Dodatkowo prawdopodobieństwo napotkania fal o znaczącej wysokości przekraczającej 2,5 metra musi być mniejsze niż 10 % w okresie jednego roku w przypadku eksploatacji całorocznej lub w konkretnym okresie w przypadku eksploatacji sezonowej, na przykład w okresie letnim;
„obszar D”	oznacza obszar morski, którego współrzędne geograficzne w żadnym punkcie nie znajdują się dalej niż 3 mile od brzegu, przy średnim poziomie pływu. Dodatkowo prawdopodobieństwo napotkania fal o znaczącej wysokości przekraczającej 1,5 metra musi być mniejsze niż 10 % w okresie jednego roku w przypadku eksploatacji całorocznej lub w konkretnym okresie w przypadku eksploatacji sezonowej, na przykład w okresie letnim.

2. Każde państwo członkowskie:

a) ustala i uaktualnia w razie potrzeby wykaz obszarów morskich znajdujących się pod jego jurysdykcją;

b) określa wewnętrzną granicę obszaru morskiego znajdującego się najbliżej linii jego wybrzeża;

c) ogłasza wykaz w publicznej bazie danych dostępnej na stronie internetowej właściwych organów administracji morskiej;

d) powiadamia Komisję o miejscu, w którym znajdują się takie informacje, oraz o zmianach wprowadzanych do wykazu.

3. Na zasadzie odstępstwa od obowiązku ustalenia wykazu obszarów morskich, Grecja może ustalić, oraz w razie potrzeby uaktualniać, wykaz szlaków morskich obejmujący szlaki morskie w Grecji, przy wykorzystaniu odpowiednich kryteriów dla kategorii określonych w ust. 1.

4. W zależności od obszaru morskiego, na którym mogą pływać, statki pasażerskie dzielą się na następujące klasy:

„klasa A”	oznacza statek pasażerski odbywający podróże krajowe w obszarach A, B, C i D;
„klasa B”	oznacza statek pasażerski odbywający podróże krajowe w obszarach B, C i D;
„klasa C”	oznacza statek pasażerski odbywający podróże krajowe w obszarach C i D;
„klasa D”	oznacza statek pasażerski odbywający podróże krajowe w obszarze D.

5. Do szybkich jednostek pasażerskich zastosowanie mają kategorie określone w rozdziale 1 (1.4.10) i (1.4.11) Kodeksu jednostek szybkich z 1994 r. lub rozdziale 1 (1.4.12) i (1.4.13) Kodeksu jednostek szybkich z 2000 r.

Artykuł 5

Stosowanie

1. Zarówno nowe, jak i istniejące statki pasażerskie oraz szybkie jednostki pasażerskie dokonujące podróży krajowych, spełniają właściwe reguły i normy bezpieczeństwa określone w niniejszej dyrektywie.

2. Państwa członkowskie nie wstrzymują ze względów wynikających z niniejszej dyrektywy eksploatacji statków pasażerskich lub szybkich jednostek pasażerskich odbywających podróże krajowe, które spełniają wymogi niniejszej dyrektywy, włącznie z dodatkowymi wymogami, które mogą zostać wprowadzone przez państwo członkowskie zgodnie z art. 9 ust. 1.

Każde państwo członkowskie, działające jako państwo portu, uznaje certyfikat bezpieczeństwa jednostki szybkiej oraz zezwolenie na eksploatację wydane przez inne państwo członkowskie dla szybkiej jednostki pasażerskiej gdy odbywa podróże krajowe lub certyfikat bezpieczeństwa statku pasażerskiego, o którym mowa w art. 13, wydany przez inne państwo członkowskie dla statków pasażerskich gdy odbywają podróże krajowe.

3. (skreślony)

4. Wyposażenie morskie zgodne z wymogami ustanowionymi na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/90/UE (¹⁴) uznaje się za zgodne z wymogami niniejszej dyrektywy.

Artykuł 6

Wymogi bezpieczeństwa

1. Dla nowych i istniejących statków pasażerskich klasy A, B, C i D:

a) konstrukcja i konserwacja kadłuba, głównych i pomocniczych maszyn, instalacji elektrycznych i automatycznych muszą odpowiadać normom klasyfikacyjnym, zgodnie z regułami uznanej organizacji lub równoważnymi regułami stosowanymi przez administrację zgodnie z art. 11 ust. 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/15/WE (¹⁵);

b) stosuje się przepisy rozdziałów IV, włącznie z poprawkami z 1988 r. dotyczącymi GMDSS, V i VI Konwencji SOLAS z 1974 r., ze zmianami;

c) (skreślona).

2. Dla nowych statków pasażerskich:

a) wymogi ogólne:

(i) nowe statki pasażerskie klasy A w całości spełniają wymogi Konwencji SOLAS z 1974 r., ze zmianami, oraz niektóre szczególne wymogi przepisów niniejszej dyrektywy; w odniesieniu do przepisów, których interpretację Konwencja SOLAS z 1974 r. ze zmianami pozostawia do oceny administracji, administracja państwa bandery postępuje zgodnie z interpretacją ujętą w załączniku I do niniejszej dyrektywy;

(ii) nowe statki pasażerskie klasy B, C i D spełniają szczególne właściwe wymogi przepisów niniejszej dyrektywy;

b) wymogi dotyczące linii ładunkowej:

(i) wszystkie nowe statki pasażerskie o długości 24 metrów i więcej spełniają wymogi Międzynarodowej konwencji o liniach ładunkowych z 1966 r.;

(ii) (skreślony);

(iii) niezależnie od ppkt (i) nowe statki pasażerskie klasy D zwolnione są z wymogu dotyczącego minimalnej wysokości dziobnicy ustanowionego w Międzynarodowej konwencji o liniach ładunkowych z 1966 r.;

(iv) nowe statki pasażerskie klasy A, B, C i D są wyposażone w pełny pokład.

3. Dla istniejących statków pasażerskich:

a) istniejące statki pasażerskie klasy A spełniają wymogi prawideł mających zastosowanie do istniejących statków pasażerskich określonych w Konwencji SOLAS z 1974 r., ze zmianami, jak również niektóre szczególne wymogi przepisów niniejszej dyrektywy; w odniesieniu do prawideł, których interpretację Konwencja SOLAS z 1974 r. ze zmianami pozostawia do oceny administracji, administracja państwa bandery postępuje zgodnie z interpretacją ujętą w załączniku I do niniejszej dyrektywy;

b) istniejące statki pasażerskie klasy B spełniają niektóre szczególne wymogi przepisów niniejszej dyrektywy;

c) istniejące statki pasażerskie klasy C i D spełniają poszczególne właściwe wymogi przepisów niniejszej dyrektywy, a także, w zakresie nieobjętym tymi wymogami, przepisy administracji państwa bandery; przepisy te muszą zapewniać poziom bezpieczeństwa równoważny poziomowi określonemu w załączniku I w rozdziałach II-l i II-2, przy uwzględnieniu szczególnych lokalnych warunków eksploatacji w obrębie obszarów morskich, na których statki takich klas mogą pływać; przed rozpoczęciem podróży krajowych przez istniejące statki pasażerskie klasy C i D administracja państwa bandery uzyskuje zgodę państwa portu dotyczącą takich przepisów;

d) w przypadku gdy państwo członkowskie stwierdzi, że przepisy wymagane zgodnie z lit. c) przez administrację państwa portu nie są racjonalne, bezzwłocznie powiadamia o tym Komisję. Komisja przyjmuje akty wykonawcze, zawierające jej decyzję dotyczącą tego, czy przepisy te są racjonalne. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 11 ust. 2.

e) (skreślona);

f) (skreślona).

4. Dla szybkich jednostek pasażerskich:

a) szybkie jednostki pasażerskie, zbudowane lub poddane naprawom, zmianom lub przebudowom o większym zakresie w dniu 1 stycznia 1996 r. lub po tej dacie, muszą spełniać wymogi prawidła X/2 oraz X/3 konwencji SOLAS z 1974 r., chyba że:

- ich stępka została położona lub ich budowa doszła do podobnego etapu nie później niż w czerwcu 1998 r., oraz

- ich dostawa oraz oddanie do eksploatacji nastąpiły nie później niż w grudniu 1998 r., oraz

- w całości spełniają wymogi kodeksu bezpieczeństwa mającego zastosowanie do jednostek dynamicznie unoszonych zawarte w rezolucji IMO A.373(1O), w jego zaktualizowanej wersji;

b) szybkie jednostki pasażerskie zbudowane przed dniem 1 stycznia 1996 r. i spełniające wymogi wyszczególnione w międzynarodowym Kodeksie jednostek szybkich kontynuują pływanie zatwierdzone na podstawie tego Kodeksu.

Szybkie jednostki pasażerskie zbudowane przed dniem 1 stycznia 1996 r. i niespełniające wymogów wyszczególnionych w międzynarodowym Kodeksie jednostek szybkich nie mogą odbywać podróży krajowych, chyba że kursowały już w dniu 4 czerwca 1998 r. w podróżach krajowych państwa członkowskiego; w takim przypadku mogą uzyskać zezwolenie na dalsze odbywanie podróży krajowych w państwie członkowskim; jednakże jednostki te spełniają wymogi kodeksu bezpieczeństwa jednostek niewypornościowych (kodeks DSC – Dynamically Supported Craft);

c) konstrukcja i konserwacja szybkich jednostek pasażerskich i ich wyposażenia są zgodne z regułami klasyfikacji jednostek szybkich stosowanymi przez uznaną organizację lub równoważnymi regułami stosowanymi przez administrację zgodnie z art. 11 ust. 2 dyrektywy 2009/15/WE.

5. Naprawy, zmiany i przebudowy o większym zakresie dotyczące nowych i istniejących statków, jak również wynikające z nich prace dostosowawcze, muszą spełniać wymogi dla nowych statków określone w ust. 2 lit. a); zmian wprowadzonych na statku, których celem jest wyłącznie poprawa możliwości przetrwania, nie uważa się za przebudowy o większym zakresie.

6. Statki zbudowane z równoważnego materiału przed dniem 20 grudnia 2017 r. muszą spełniać wymogi niniejszej dyrektywy do dnia 22 grudnia 2025 r.

7. Na zasadzie odstępstwa od niniejszej dyrektywy państwo członkowskie z ponad 60 statkami pasażerskimi zbudowanymi ze stopu aluminium pływającymi pod jego banderą w dniu 20 grudnia 2017 r. może zwolnić z przepisów niniejszej dyrektywy następujące statki pasażerskie na następujące okresy:

a) statki pasażerskie klasy B, C i D zbudowane ze stopu aluminium po dniu 20 grudnia 2017 r., na okres 10 lat po tym dniu; oraz

b) statki pasażerskie klasy B, C i D zbudowane ze stopu aluminium przed dniem 20 grudnia 2017 r., na okres 12 lat po tym dniu,

pod warunkiem że statki te pływają wyłącznie między portami tego państwa członkowskiego.

Każde państwo członkowskie, które chce skorzystać z tego odstępstwa, powiadamia Komisję o zamiarze skorzystania z niego do dnia 21 grudnia 2019 r., a także informuje Komisję o jego treści. Powiadamia również Komisję o każdej kolejnej zmianie. Komisja informuje pozostałe państwa członkowskie zgodnie z art. 9 ust. 4.

Artykuł 7

Wymagania stateczności i wycofanie z eksploatacji statków pasażerskich ro–ro

1. Statki pasażerskie typu ro-ro klasy C, których stępki zostały położone lub które znajdowały się na podobnym etapie budowy w dniu 1 października 2004 r. lub po tym dniu, oraz wszystkie statki pasażerskie typu ro-ro klas A i B muszą spełniać wymogi art. 6, 8 oraz 9 dyrektywy 2003/25/WE.

2. (skreślony).

Artykuł 8

Wymagania bezpieczeństwa dla osób o ograniczonych możliwościach poruszania się

1. Państwa członkowskie zapewniają podjęcie właściwych środków, opartych, w przypadku możliwości ich praktycznego zastosowania, na wytycznych zawartych w załączniku III, w celu umożliwienia osobom o ograniczonych możliwościach poruszania się bezpiecznego dostępu do wszystkich statków pasażerskich klas A, B, C i D oraz do wszystkich szybkich jednostek pasażerskich, wykorzystywanych w transporcie publicznym, których stępka została położona lub które znajdowały się na podobnym etapie budowy w dniu 1 października 2004 r. lub później.

2. Państwa członkowskie współpracują oraz zasięgają opinii organizacji, które reprezentują osoby o ograniczonych możliwościach poruszania się w zakresie wdrożenia wytycznych zawartych w załączniku III.

3. Do celów modyfikacji statków pasażerskich klas A, B, C i D oraz szybkich jednostek pasażerskich, wykorzystywanych w transporcie publicznym, których stępka została położona, lub które znajdowały się na podobnym etapie budowy przed dniem 1 października 2004 r., państwa członkowskie stosują wytyczne zawarte w załączniku III o ile jest to uzasadnione i ma praktyczne zastosowanie pod względem ekonomicznym.

4. (skreślony).

Artykuł 9

Dodatkowe wymogi bezpieczeństwa, równoważne środki, zwolnienia i środki ochronne

1. Jeżeli państwo członkowskie lub grupa państw członkowskich stwierdzi, że mające zastosowanie wymogi bezpieczeństwa należy wzmocnić w pewnych sytuacjach wynikających ze szczególnych warunków lokalnych i jeżeli potwierdzono potrzebę ich wzmocnienia, mogą, postępując zgodnie z procedurą określoną w ust. 4, przyjąć środki mające na celu poprawienie wymogów dotyczących bezpieczeństwa.

2. Państwo członkowskie może, postępując zgodnie z procedurą określoną w ust. 4, przyjąć środki równoważne w odniesieniu do niektórych szczegółowych wymogów niniejszej dyrektywy, pod warunkiem że takie środki równoważne będą przynajmniej w takim samym stopniu skuteczne jak takie wymogi.

3. Jeżeli nie doprowadzi to do zmniejszenia poziomu bezpieczeństwa i postępując zgodnie z procedurą określoną w ust. 4, państwo członkowskie może przyjąć środki w celu zwolnienia statków z niektórych szczególnych wymogów niniejszej dyrektywy dla podróży krajowych dokonywanych w tym państwie, włącznie z rejsami odbywanymi na obszarach morskich, na których znajdują się archipelagi wysp osłonięte przed oddziaływaniem pełnego morza, w pewnych warunkach eksploatacyjnych, takich jak mniejsza znacząca wysokość fali, ograniczony okres roku, rejsy odbywane wyłącznie podczas dnia lub w dogodnych warunkach klimatycznych lub meteorologicznych albo ograniczony czas podróży bądź bliskość służb ratowniczych.

4. Państwo członkowskie, które korzysta z praw przyznanych w ust. 1, 2 lub 3, postępuje zgodnie z przepisami akapitów od drugiego do siódmego niniejszego ustępu.

Państwo członkowskie powiadamia Komisję o środkach, które zamierza przyjąć i dołącza do tego powiadomienia szczegółowe informacje wystarczające do potwierdzenia, że odpowiedni poziom bezpieczeństwa zostanie utrzymany.

Jeżeli w terminie sześciu miesięcy od dnia powiadomienia Komisja przyjmie akty wykonawcze zawierające jej decyzję, że zaproponowane środki nie znajdują uzasadnienia, wspomniane państwo członkowskie jest zobowiązane do zmiany zaproponowanych środków lub odstąpienia od ich przyjęcia. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 11 ust. 2.

Przyjmowane środki określa się we właściwych przepisach krajowych i powiadamia się o nich Komisję oraz pozostałe państwa członkowskie.

Wszystkie takie środki mają zastosowanie do wszystkich statków pasażerskich tej samej klasy lub do jednostek użytkowanych w tych samych określonych warunkach, bez dyskryminacji ze względu na ich banderę, przynależność państwową lub miejsce siedziby ich armatora.

Środki, o których mowa w ust. 3, stosuje się tylko tak długo, jak statek lub jednostka eksploatowane są w określonych warunkach.

Państwa członkowskie powiadamiają Komisję o środkach, o których mowa w akapicie drugim i czwartym, za pośrednictwem bazy danych utworzonej i utrzymywanej w tym celu przez Komisję, do której Komisja i państwa członkowskie maja dostęp. Komisja udostępnia przyjęte środki na publicznie dostępnej stronie internetowej.

5. Jeżeli państwo członkowskie stwierdzi, że statek pasażerski lub jednostka pasażerska kursująca na trasach krajowych tego państwa, mimo że odpowiada przepisom niniejszej dyrektywy, stwarza ryzyko poważnego zagrożenia bezpieczeństwa osób i dóbr lub środowiska, to eksploatacja tego statku lub jednostki może zostać zawieszona lub mogą zostać wprowadzone dodatkowe środki bezpieczeństwa do chwili usunięcia zagrożeń.

W powyższych okolicznościach stosuje się następującą procedurę:

a) państwo członkowskie bezzwłocznie powiadamia Komisję i pozostałe państwa członkowskie o swojej decyzji, należycie ją uzasadniając;

b) Komisja określa, czy zawieszenie lub wprowadzenie dodatkowych środków jest uzasadnione występowaniem poważnego zagrożenia dla bezpieczeństwa i środowiska;

c) Komisja przyjmuje akty wykonawcze zawierające jej decyzję dotyczącą tego, czy decyzja państwa członkowskiego o zawieszeniu eksploatacji takiego statku lub jednostki, lub wprowadzająca środki dodatkowe jest uzasadniona istnieniem poważnego zagrożenia dla bezpieczeństwa osób lub mienia, lub dla środowiska, oraz – jeżeli zawieszenie lub wprowadzenie środków nie znajduje uzasadnienia – zawierające jej decyzję wymagającą od danego państwa członkowskiego wycofania zawieszenia lub środków. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 11 ust. 2.

Artykuł 10

Dostosowania

1. Następujące elementy mogą zostać dostosowane w celu uwzględnienia zmian na szczeblu międzynarodowym, szczególnie w ramach IMO:

a) definicje w art. 2 lit. a), b), c), d) i v);

b) przepisy odnoszące się do procedur i wytycznych do przeglądów określonych w art. 12;

c) przepisy dotyczące Konwencji SOLAS z 1974 r. ze zmianami oraz kodeksu jednostek szybkich, łącznie z ich późniejszymi zmianami, zawarte w art. 4 ust. 3, art. 6 ust. 4, art. 12 ust. 3 i art. 13 ust. 3;

d) szczegółowe odniesienia do „międzynarodowych konwencji” oraz rezolucji IMO, o których mowa w art. 2 lit. g), m), q) oraz zb), art. 3 ust. 2 lit. a), art. 6 ust. 1 lit. b) oraz art. 6 ust. 2 lit. b).

2. Załączniki mogą zostać zmienione w celu:

a) stosowania do celów niniejszej dyrektywy zmian dokonanych w Międzynarodowych Konwencjach;

b) poprawienia charakterystyk technicznych zawartych w zmianach dokonanych w międzynarodowych konwencjach w odniesieniu do statków klas B, C i D i jednostek, w świetle doświadczeń;

c) uproszczenia i wyjaśnienia elementów technicznych, w świetle doświadczeń związanych z ich wdrażaniem;

d) uaktualnienia odniesień do innych unijnych instrumentów mających zastosowanie do krajowych statków pasażerskich.

3. Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 10a w celu przyjęcia zmian do niniejszej dyrektywy, o których mowa w ust. 1 i 2 niniejszego artykułu.

4. W wyjątkowych okolicznościach, w przypadku gdy jest to należycie uzasadnione odpowiednią analizą przeprowadzoną przez Komisję oraz w celu uniknięcia poważnego i niedopuszczalnego zagrożenia dla bezpieczeństwa morskiego, zdrowia, życia na pokładzie lub warunków pracy, lub dla środowiska morskiego, lub w celu uniknięcia niezgodności z unijnym prawodawstwem morskim, Komisja jest uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 10a zmieniających niniejszą dyrektywę, tak aby do celów niniejszej dyrektywy nie stosować zmiany w międzynarodowych instrumentach, o której mowa w art. 2.

Te akty delegowane przyjmuje się co najmniej trzy miesiące przed upływem terminu ustalonego na szczeblu międzynarodowym dla dorozumianego przyjęcia danej zmiany lub przed przewidzianą datą wejścia w życie tej zmiany. W okresie poprzedzającym wejście w życie takiego aktu delegowanego państwa członkowskie powstrzymują się od wszelkich inicjatyw zmierzających do włączenia zmiany do przepisów krajowych lub stosowania zmiany danego instrumentu międzynarodowego.

Artykuł 10a

Wykonywanie przekazanych uprawnień

1. Powierzenie Komisji uprawnień do przyjmowania aktów delegowanych, o których mowa w art. 10 ust. 3 i 4, podlega warunkom określonym w niniejszym artykule.

2. Uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych, o których mowa w art. 10 ust. 3 i 4, powierza się Komisji na okres siedmiu lat od dnia 20 grudnia 2017 r. Komisja sporządza sprawozdanie dotyczące przekazania uprawnień nie później niż dziewięć miesięcy przed końcem okresu siedmiu lat. Przekazanie uprawnień zostaje automatycznie przedłużone na takie same okresy, chyba że Parlament Europejski lub Rada sprzeciwią się takiemu przedłużeniu nie później niż trzy miesiące przed końcem każdego okresu.

3. Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 10 ust. 3 i 4, może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w późniejszym terminie określonym w tej decyzji. Nie wpływa ona na ważność już obowiązujących aktów delegowanych.

4. Przed przyjęciem aktu delegowanego Komisja konsultuje się z ekspertami wyznaczonymi przez każde państwo członkowskie zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa.

5. Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

6. Akt delegowany przyjęty na podstawie art. 10 ust. 3 lub 4 wchodzi w życie tylko wówczas, gdy ani Parlament Europejski, ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, lub gdy, przed upływem tego terminu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady.

Artykuł 11

Komitet

1. Komisja wspierana jest przez Komitet ds. Bezpiecznych Mórz i Zapobiegania Zanieczyszczeniu Morza przez Statki (COSS) utworzony na mocy art. 3 rozporządzenia (WE) nr 2099/2002.

2. W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (¹⁶).

Okres ustanowiony w art. 5 ust. 6 decyzji 1999/468/WE wynosi dwa miesiące.

3. (skreślony).

Artykuł 12

Przeglądy

1. Każdy statek pasażerski poddawany jest przez administrację państwa bandery przeglądom określonym w lit. a), b) i c):

a) wstępnemu przeglądowi przed rozpoczęciem eksploatacji statku;

b) okresowemu przeglądowi przeprowadzanemu raz na 12 miesięcy; oraz

c) dodatkowym przeglądom przeprowadzanym w zależności od potrzeb.

2. (skreślony).

3. Każda szybka jednostka pasażerska, która musi spełniać, zgodnie z przepisami art. 6 ust. 4 niniejszej dyrektywy, wymogi kodeksu bezpieczeństwa jednostek niewypornościowych (kodeks DSC), poddawana zostaje przewidzianym w tym kodeksie przeglądom przeprowadzanym przez administrację państwa bandery.

Szybka jednostka pasażerska, która powinna spełniać, zgodnie z przepisami art. 6 ust. 4 niniejszej dyrektywy, wymogi kodeksu DSC ze zmianami, poddawana zostaje przewidzianym w kodeksie DSC przeglądom przeprowadzanym przez administrację państwa bandery.

4. Przestrzega się właściwych procedur i wytycznych dotyczących przeglądów przeprowadzanych w celu wydania certyfikatów bezpieczeństwa statku pasażerskiego, określonych w rezolucji IMO A.997(25) „Wytyczne do przeglądów zgodnie ze Zharmonizowanym systemem nadzorów i certyfikacji (HSSC), 2007”, z późniejszymi poprawkami, lub procedur umożliwiających osiągnięcie tego samego celu.

5. Przeglądy wymienione w ust. 1, 2 i 3 przeprowadzane są wyłącznie przez inspektorów samego państwa bandery lub uznanej organizacji lub państwa członkowskiego upoważnionego przez państwo bandery do przeprowadzania przeglądów, w celu zapewnienia przestrzegania wszystkich obowiązujących wymogów niniejszej dyrektywy.

Artykuł 13

Certyfikaty

1. Wszystkie nowe i istniejące statki pasażerskie spełniające wymogi niniejszej dyrektywy muszą posiadać certyfikat bezpieczeństwa statku pasażerskiego zgodnie z niniejszą dyrektywą. Certyfikat ma format określony w załączniku II. Certyfikat ten wydawany jest przez administrację państwa bandery po przeprowadzeniu wstępnego przeglądu, zgodnie z art. 12 ust. 1 lit. a).

2. Certyfikat bezpieczeństwa statku pasażerskiego jest wydawany na okres nieprzekraczający 12 miesięcy. Okres ważności certyfikatu może zostać przedłużony przez administrację państwa bandery na okres, który nie może przekraczać jednego miesiąca od daty wpisanej w nim. Jeżeli ważność certyfikatu została przedłużona, nowy okres ważności certyfikatu biegnie od daty wygaśnięcia ważności certyfikatu sprzed jej przedłużenia.

Odnowienie certyfikatu bezpieczeństwa statku pasażerskiego następuje po przeprowadzeniu okresowego przeglądu w rozumieniu art. 12 ust. 1 lit. b) i art. 12 ust. 2 lit. b).

3. Dla szybkich jednostek pasażerskich spełniających wymogi Kodeksu jednostek szybkich certyfikat bezpieczeństwa jednostki szybkiej i zezwolenie na eksploatację jednostki szybkiej wydaje administracja państwa bandery, zgodnie z przepisami zawartymi w Kodeksie jednostek szybkich.

Dla szybkich jednostek pasażerskich spełniających wymogi kodeksu DSC, certyfikat DSC bezpieczeństwa konstrukcji i wyposażenia, jak również zezwolenie DSC na eksploatację jednostek szybkich, są wydawane przez administrację państwa bandery, zgodnie przepisami zawartymi w kodeksie DSC.

Przed wydaniem zezwolenia na eksploatację szybkiej jednostki pasażerskiej odbywającej podróże krajowe w państwie portu administracja państwa bandery uzgadnia z państwem portu wszelkie warunki eksploatacji danej jednostki w tym państwie. Administracja państwa bandery wymienia wszelkie takie warunki w zezwoleniu na eksploatację.

4. Dodatkowe środki bezpieczeństwa, środki równoważne i zwolnienia przyznane statkom lub jednostkom na podstawie oraz zgodnie z art. 9 ust. 1, 2 i 3 wymienia się w certyfikacie wydanym dla statku lub jednostki.

Artykuł 14

(uchylony).

Artykuł 15

Kary

Państwa członkowskie ustanawiają zasady dotyczące kar nakładanych za naruszenia przepisów krajowych przyjętych na podstawie niniejszej dyrektywy i przyjmują wszelkie środki niezbędne dla zapewnienia stosowania tych kar. Przewidziane sankcje muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.

Artykuł 16

Notyfikacja

Państwa członkowskie bezzwłocznie przekazują Komisji teksty podstawowych przepisów prawa krajowego, które zostały przyjęte w dziedzinie objętej niniejszą dyrektywą. Komisja powiadamia o nich pozostałe państwa członkowskie.

Artykuł 16a

Przegląd

Komisja dokona oceny wykonania niniejszej dyrektywy i przedstawi wyniki tej oceny Parlamentowi Europejskiemu i Radzie do dnia 22 grudnia 2026 r.

Artykuł 17

Uchylenie

Dyrektywa 98/18/WE, zmieniona dyrektywami wymienionymi w załączniku IV część A, traci moc, bez naruszenia zobowiązań państw członkowskich odnoszących się do terminów przeniesienia do prawa krajowego i stosowania dyrektyw określonych w załączniku IV część B.

Odesłania do uchylonej dyrektywy należy odczytywać jako odesłania do niniejszej dyrektywy, zgodnie z tabelą korelacji w załączniku V.

Artykuł 18

Wejście w życie

Niniejsza dyrektywa wchodzi w życie dwudziestego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Artykuł 19

Adresaci

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do państw członkowskich.

Sporządzono w Strasburgu, dnia 6 maja 2009 r.

(¹) Dz.U. C 151 z 17.6.2008, s. 35.

(²) Opinia Parlamentu Europejskiego z dnia 21 października 2008 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym) i decyzja Rady z dnia 23 kwietnia 2009 r.

(³) Dz.U. L 144 z 15.5.1998, s. 1.

(⁴) Zob. załącznik IV część A.

(⁵) Dz.U. L 183 z 29.6.1989, s. 1.

(⁶) Dz.U. L 378 z 31.12.1986, s. 1.

(⁷) Dz.U. L 364 z 12.12.1992, s. 7.

(⁸) Dz.U. L 46 z 17.2.1997, s. 25.

(⁹) Dz.U. L 123 z 17.5.2003, s. 22.

(¹⁰) Dz.U. L 324 z 29.11.2002, s. 1.

(¹¹) Dz.U. L 184 z 17.7.1999, s. 23.

(¹²) Dz.U. L 157 z 7.7.1995, s. 1.

(¹³) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 391/2009 z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wspólnych reguł i norm dotyczących organizacji dokonujących inspekcji i przeglądów na statkach (Dz.U. L 131 z 28.5.2009, s. 11).

(¹⁴) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/90/UE z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie wyposażenia morskiego i uchylająca dyrektywę Rady 96/98/WE (Dz.U. L 257 z 28.8.2014, s. 146).

(¹⁵) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/15/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie wspólnych reguł i norm dotyczących organizacji dokonujących inspekcji i przeglądów na statkach oraz odpowiednich działań administracji morskich (Dz.U. L 131 z 28.5.2009, s. 47).

(¹⁶) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13).

ZAŁĄCZNIK I

WYMAGANIA BEZPIECZEŃSTWA DLA NOWYCH I ISTNIEJĄCYCH STATKÓW PASAŻERSKICH UPRAWIAJĄCYCH ŻEGLUGĘ KRAJOWĄ [1]

SPIS TREŚCI

ZAŁĄCZNIKI........................................................................................................................................................................................	13
SEKCJA 1...........................................................................................................................................................................................	13
Wymagania bezpieczeństwa dla nowych i istniejących statków pasażerskich, których stępka została położona lub które znajdowały się na podobnym etapie budowy przed dniem 19 września 2021 r., prowadzących żeglugę krajową..............................	13
ROZDZIAL I ........................................................................................................................................................................................	13
PRZEPISY OGÓLNE..........................................................................................................................................................................	13
ROZDZIAŁ II-1 ...................................................................................................................................................................................	14
BUDOWA – PODZIAŁ GRODZIOWYI STATECZNOŚĆ, URZĄDZENIA MASZYNOWE I INSTALACJE ELEKTRYCZNE…………..	14
CZĘŚĆ A ............................................................................................................................................................................................	14
WYMOGI OGÓLNE.............................................................................................................................................................................	14
1. Prawidło II-1/A/1: Definicje odnoszące się do części B (R 2)..........................................................................................................	14
2. Prawidło II-1/A/2: Definicje odnoszące się do części C, D i E (R 3) ................................................................................................	15
CZĘŚĆ A-1 .........................................................................................................................................................................................	16
KONSTRUKCJA STATKÓW...............................................................................................................................................................	16
1. Prawidło II-1/A-1/1: Stosowanie w nowych konstrukcjach materiałów zawierających azbest (R 3-5)..............................................	16
2. Prawidło II-1/A-1/2: Rysunki konstrukcyjne przechowywane na statku i w biurze na lądzie (R 3-7)................................................	16
3. Prawidło II-1/A-1/3: Urządzenia do holowania i cumowania (R 3-8)................................................................................................	16
4. Prawidło II-1/A-1/4: Ochrona przed hałasem (R 3-12) ....................................................................................................................	17
5. Prawidło II-1/A-1/5: Procedury awaryjnego holowania (R 3-4)........................................................................................................	17
CZĘŚĆ B.............................................................................................................................................................................................	17
STATECZNOŚĆ W STANIE NIEUSZKODZONYM, PODZIAŁ GRODZIOWY I STATECZNOŚĆ W STANIE USZKODZONYM.........	17
CZĘŚĆ B-1..........................................................................................................................................................................................	17
Statki zbudowane dnia 1 stycznia 2009 r. lub po tej dacie - możliwość stosowania rezolucji MSC.216(82) .......................................	17
CZĘŚĆ B-2 .........................................................................................................................................................................................	17
Statki zbudowane przed dniem 1 stycznia 2009 r...............................................................................................................................	17
1. Prawidło II-1/B-2/1: Rezolucja A.749(18) dotycząca stateczności w stanie nieuszkodzonym, z późniejszymi poprawkami wprowadzonymi rezolucją MSC.75(69) ..............................................................................................................................................	17
2. Prawidło II-1/B-2/2: Podział na przedziały wodoszczelne................................................................................................................	18
3. Prawidło II-1/B-2/3: Długość zatapialna (R 4) .................................................................................................................................	18
4. Prawidło II-1/B-2/4: Dopuszczalna długość przedziałów (R 6)........................................................................................................	19
5. Prawidło II-1/B-2/5: Stopień zatapialności (R 5)..............................................................................................................................	19
6. Prawidło II-1/B-2/6: Wskaźnik podziału grodziowego .....................................................................................................................	19
7. Prawidło II-1/B-2/7: Szczególne wymagania dotyczące podziału grodziowego (R 7)......................................................................	19
8. Prawidło II-1/B-2/8: Stateczność w stanie uszkodzonym (R 8) .......................................................................................................	20
8-1 Prawidło II-1/B-2/8-1: Stateczność statków pasażerskich ro-ro w stanie uszkodzonym (R 8-1)....................................................	24
8-2 Prawidło II-1/B-2/8-2: Szczególne wymagania dotyczące statków pasażerskich ro-ro przewożących 400 lub więcej osób (R 8-2) ........................................................................................................................................................................................................	24
8-3 Prawidło II-1/B-2/8-3: Szczególne wymagania dotyczące statków pasażerskich innych niż statki pasażerskie ro-ro, przeznaczonych do przewozu 400 lub więcej osób ............................................................................................................................	25
9. Prawidło II-1/B-2/9: Grodzie skrajników i przedziału maszynowego (RIO)......................................................................................	25
10. Prawidło II-1/B-2/10: Dno podwójne (R 12) ..................................................................................................................................	26
11. Prawidło II-1 /B-2/11: Wyznaczanie, cechowanie i wpisywanie podziałowych wodnic ładunkowych (R 13)..................................	27
12. Prawidło II-1/B-2/12: Konstrukcja i wstępne próby grodzi wodoszczelnych itp. (R 14)..................................................................	27
13. Prawidło II-1/B-2/13: Otwory w grodziach wodoszczelnych (R 15)................................................................................................	28
14. Prawidło II-1/B-2/14: Statki przewożące pojazdy ciężarowe wraz z towarzyszącym im personelem (R 16) .................................	33
15. Prawidło II-1/B-2/15: Otwory w poszyciu statku poniżej linii granicznej (R 17)..............................................................................	33
16. Prawidło II-1/B-2/16: Integralność szczelności statków pasażerskich ponad linią graniczną (R 20)..............................................	35
17. Prawidło II-1/B-2/17: Zamykanie drzwi ładunkowych (R 20-1)......................................................................................................	35
17-1 Prawidło II-1/B-2/17-1: Integralność szczelności z pokładu ro-ro (pokładu grodziowego) do pomieszczeń poniżej (R 20-2)…..	36
17-2 Prawidło II-1/B-2/17-2: Dostęp na pokłady ro-ro (R 20-3)...........................................................................................................	36
17-3 Prawidło II-1/B-2/17-3: Zamknięcia w grodziach na pokładzie ro-ro (R 20-4)..............................................................................	36
18. Prawidło II-1/B-2/18: Informacja o stateczności (R 22)..................................................................................................................	37
19. Prawidło II-1/B-2/19: Plany zabezpieczenia niezatapialności (R 23).............................................................................................	37
20. Prawidło II-1/B-2/20: Integralność kadłuba i nadbudówki, zapobieganie awariom i kontrola (R 23-2) ..........................................	37
21. Prawidło II-1/B-2/21: Cechowanie, okresowe uruchamianie i inspekcja drzwi wodoszczelnych itp. (R 24)...................................	38
22. Prawidło II-1/B-2/22: Zapisy w dzienniku okrętowym (R 2 5).........................................................................................................	38
23. Prawidło II-1/B-2/2 3: Podnoszone platformy i rampy dla pojazdów..............................................................................................	38
24. Prawidło II-1/B-2/24: Poręcze .......................................................................................................................................................	38
CZĘŚĆ C ............................................................................................................................................................................................	38
URZĄDZENIA MASZYNOWE.............................................................................................................................................................	38
1. Prawidło II-1/C/1: Wymogi ogólne (R 26)........................................................................................................................................	38
2. Prawidło II-1/C/2: Silniki spalinowe (R 27).......................................................................................................................................	39
3. Prawidło II-1/C/3: Pompowe instalacje zęzowe (R 21) ...................................................................................................................	39
4. Prawidło II-1/C/4: Liczba i typy pomp zęzowych (R 21) ..................................................................................................................	41
5. Prawidło II-1/C/5: Bieg wsteczny (R 28)..........................................................................................................................................	42
6. Prawidło II-1/C/6: Urządzenia sterowe (R 29).................................................................................................................................	42
7. Prawidło II-1/C/7: Dodatkowe wymagania mające zastosowanie do elektrycznych i elektrohydraulicznych urządzeń sterowych (R 30)..................................................................................................................................................................................................	44
8. Prawidło II-1/C/8: Systemy wentylacji pomieszczeń maszynowych (R 35)......................................................................................	45
9. Prawidło II-1/C/9: Łączność między mostkiem nawigacyjnym a pomieszczeniem maszynowym (R 37) ........................................	45
10. Prawidło II-1/C/10: Alarm dla mechaników (R 38).........................................................................................................................	45
11. Prawidło II-1/C/11: Usytuowanie urządzeń awaryjnych (R 39) .....................................................................................................	45
12. Prawidło II-1/C/12: Sterowanie mechanizmami (R 31)..................................................................................................................	46
13. Prawidło II-1/C/13: Instalacje rurociągów parowych (R 33)..........................................................................................................	48
14. Prawidło II-1/C/14: Powietrzne instalacje ciśnieniowe (R 34) .......................................................................................................	48
15. Prawidło II-1/C/15: Ochrona przed hałasem (R 36).......................................................................................................................	48
16. Prawidło II-1/C/16: Windy..............................................................................................................................................................	48
CZĘŚĆD .............................................................................................................................................................................................	49
INSTALACJE ELEKTRYCZNE............................................................................................................................................................	49
1. Prawidło II-1/D/1: Wymogi ogólne (R 40)........................................................................................................................................	49
2. Prawidło II-1/D/2: Główne źródło energii elektrycznej i instalacje oświetleniowe (R 41)..................................................................	49
3. Prawidło II-1/D/3: Awaryjne źródło energii elektrycznej (R 42) .......................................................................................................	50
4. Prawidło II-1/D/4: Dodatkowe oświetlenie awaryjne na statkach ro-ro (R 42-1) .............................................................................	51
5. Prawidło II-1/D/5: Środki ostrożności przeciwko porażeniu, pożarom i innym zagrożeniom spowodowanym elektrycznością (R 45) ......................................................................................................................................................................................................	51
CZĘŚĆ E............................................................................................................................................................................................	53
WYMAGANIA DODATKOWE DLA STATKÓW WYPOSAŻONYCH W POMIESZCZENIA MASZYNOWE OKRESOWO BEZWACHTOWE...............................................................................................................................................................................	53
Szczególne traktowanie (R 54) ..........................................................................................................................................................	53
1. Prawidło II-1/E/1: Wymogi ogólne (R 46) .......................................................................................................................................	53
2. Prawidło II-1 /E/2: Środki zapobiegania pożarom (R 47)................................................................................................................	53
3. Prawidło II-1/E/3: Ochrona przed zalaniem (R 48) .........................................................................................................................	53
4. Prawidło II-1/E/4: Sterowanie mechanizmami napędowymi z mostka nawigacyjnego (R 49).........................................................	54
5. Prawidło II-1/E/5: Łączność (R 50).................................................................................................................................................	54
6. Prawidło II-1/E/6: System alarmowy (R 51)......................................................................................................................................	54
7. Prawidło II-1/E/7: Systemy bezpieczeństwa (R 52) .........................................................................................................................	55
8. Prawidło II-1/E/8: Szczególne wymagania dotyczące urządzeń maszynowych, kotłów i instalacji elektrycznych (R53)...................	55
9. Prawidło II-1/E/9: Sterowanie automatyczne i system alarmowy (R 53.4)........................................................................................	55
CZĘŚĆ G .............................................................................................................................................................................................	56
Statki wykorzystujące paliwa o niskiej temperaturze zapłonu...............................................................................................................	56
1. Prawidło II-1/G/1: Wymagania dotyczące statków wykorzystujących paliwa o niskiej temperaturze zapłonu (R 5 7)……………….	56
ROZDZIAŁ II-2 .....................................................................................................................................................................................	56
OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA, WYKRYWANIE I GASZENIE POŻARÓW..................................................................................	56
CZĘŚĆ A .............................................................................................................................................................................................	56
WYMOGI OGÓLNE..............................................................................................................................................................................	56
1. Prawidło 11-2/A/1: Zasady podstawowe (R 2) .................................................................................................................................	56
2. Prawidło II-2/A/2: Definicje (R 3) ......................................................................................................................................................	57
3. Prawidło 11-2/A/3: Pompy pożarowe, instalacje gaśnicze wodnohydrantowe, hydranty, węże i prądownice (R 4) …………………	62
4. Prawidło II-2/A/4: Stałe instalacje gaśnicze (R 5 + 8 + 9 + 10).........................................................................................................	64
5. Prawidło 11-2/A/5: Gaśnice przenośne (R 6)....................................................................................................................................	68
6. Prawidło II-2/A/6: Wyposażenie przeciwpożarowe pomieszczeń maszynowych (R 7) ....................................................................	69
7. Prawidło 11-2/A/7: Specjalne instalacje w pomieszczeniach maszynowych (R 11) .........................................................................	71
8. Prawidło 11-2/A/8: Automatyczna instalacja tryskaczowa z wykrywaniem i sygnalizacją pożaru (R 12)..........................................	71
9. Prawidło 11-2/A/9: Stałe instalacje wykrywania i sygnalizacji pożaru (R 13) ...................................................................................	73
10. Prawidło 11-2/A/10: Instalacje paliwa ciekłego, oleju smarowego i innych olejów łatwopalnych (R 15)..........................................	76
11. Prawidło 11-2/A/11: Zestawy strażackie (R 17) .............................................................................................................................	80
12. Prawidło 11-2/A/12: Wymagania różne (R 18)................................................................................................................................	81
13. Prawidło 11-2/A/13: Plan ochrony przeciwpożarowej (R 20)..........................................................................................................	84
14. Prawidło 11-2/A/14: Gotowość eksploatacyjna i konserwacja urządzeń gaśniczych......................................................................	84
15. Prawidło 11-2/A/15: Instrukcje, szkolenia i ćwiczenia na statku .....................................................................................................	85
16. Prawidło 11-2/A/16: Operacje.........................................................................................................................................................	86
CZĘŚĆ B .............................................................................................................................................................................................	86
ZABEZPIECZENIE PRZECIWPOŻAROWE.........................................................................................................................................	86
1. Prawidło II-2/B/1: Konstrukcja (R 23)................................................................................................................................................	86
2. Prawidło II-2/B/2: Główne strefy pionowe i strefy poziome (R 24) ...................................................................................................	87
3. Prawidło II-2/B/3: Grodzie w obrębie głównych stref pionowych (R 25)...........................................................................................	88
4. Prawidło II-2/B/4: Odporność ogniowa grodzi i pokładów na nowych statkach przewożących więcej niż 36 pasażerów (R 26).......	88
5. Prawidło II-2/B/5: Odporność ogniowa grodzi i pokładów na nowych statkach przewożących nie więcej niż 36 pasażerów oraz na istniejących statkach klasy B przewożących więcej niż 36 pasażerów (R 27).................................................................................	94
6. Prawidło II-2/B/6: Drogi ewakuacji (R 28) ........................................................................................................................................	99
6-1 Prawidło II-2/B/6-1: Trasy ewakuacji na statkach pasażerskich ro-ro (R 28-1)...............................................................................	103
7. Prawidło II-2/B/7: Przejścia i otwory w przegrodach klasy „A” i „B” (R 30, 31) .................................................................................	104
8. Prawidło II-2/B/8: Zabezpieczenie klatek schodowych i wind w pomieszczeniach mieszkalnych i służbowych (R29)......................	107
9. Prawidło II-2/B/9: System wentylacji na statkach zbudowanych przed dniem 1 stycznia 2018 r. (R 32)..........................................	108
9a Prawidło II-2/B/9a: System wentylacji na statkach ..........................................................................................................................	112
10. Prawidło II-2/B/10: Okna i iluminatory (R 3 3).................................................................................................................................	115
11. Prawidło II-2/B/11: Ograniczone stosowanie materiałów palnych (R 34)........................................................................................	116
12. Prawidło II-2/B/12: Elementy konstrukcji statku (R 35)...................................................................................................................	117
13. Prawidło II-2/B/13: Stałe instalacje wykrywania i sygnalizacji pożaru oraz automatyczna instalacja tryskaczowa z wykrywaniem i sygnalizacją pożaru (R 14) (R 3 6) .....................................................................................................................................................	118
14. Prawidło II-2/B/14: Zabezpieczenie pomieszczeń kategorii specjalnej (R 37)................................................................................	119
15. Prawidło II-2/B/15: Patrole pożarowe, wykrywanie pożaru, systemy alarmowe i głośnikowe systemy powiadamiania (R 40)........	122
16. Prawidło II-2/B/16: Modernizacja istniejących statków klasy B przewożących więcej niż 36 pasażerów (R 41-1)..........................	123
17. Prawidło II-2/B/17: Szczególne wymagania dla statków przewożących towary niebezpieczne (R 41)...........................................	125
18. Prawidło II-2/B/18: Szczególne wymagania dotyczące instalacji dla śmigłowców .........................................................................	125
ROZDZIAŁ III........................................................................................................................................................................................	125
URZĄDZENIA RATUNKOWE ..............................................................................................................................................................	125
1. Prawidło III/1: Definicje (R 3)............................................................................................................................................................	125
2. Prawidło III/2: Łączność, jednostki ratunkowe i łodzie ratownicze oraz osobiste urządzenia ratunkowe (R 6 + 7 + 18 + 21+ 22)…	125
3. Prawidło III/3: System alarmu ogólnego, głośnikowy system powiadamiania, rozkład alarmowy i instrukcje postępowania w sytuacjach awaryjnych, personel prowadzący łączność radiową, instrukcje obsługi, podręcznik szkoleniowy i instrukcje konserwacji (R6 + 8 + 9 + 19 + 20) .........................................................................................................................................................................	127
4. Prawidło III/4: Obsada jednostki ratunkowej i nadzór nad nią (R 10) ...............................................................................................	129
5. Prawidło III/5: Miejsca zbiórki i miejsca wsiadania do jednostek ratunkowych (R 11 + 23 + 25).......................................................	129
5-1 Prawidło III/5-1: Wymagania dotyczące statków pasażerskich ro-ro (R 26) ..................................................................................	130
5-2 Prawidło III/5-2: Lądowiska dla śmigłowców (R 28)........................................................................................................................	132
5-3 Prawidło III/5-3: System wspomagania decyzji kapitana (R 29) ....................................................................................................	132
6. Prawidło III/6: Stanowiska wodowania (R 12) ..................................................................................................................................	133
7. Prawidło III/7: Ustawienie jednostki ratunkowej (R 13 + 24).............................................................................................................	133
8. Prawidło III/8: Ustawienie łodzi ratowniczych (R 14).........................................................................................................................	134
8a Prawidło III/8a: Przechowywanie morskich systemów ewakuacji (R 15)..........................................................................................	134
9. Prawidło III/9: Urządzenia do wodowania i podnoszenia z wody jednostki ratunkowej (R 16)..........................................................	134
10. Prawidło III/10: Urządzenia umożliwiające wsiadanie do łodzi ratowniczej, urządzenia do wodowania i podnoszenia z wody łodzi ratowniczej (R 17)........................................................................................................................................................................	135
10a Prawidło III/10a: Podejmowanie osób z wody................................................................................................................................	136
11. Prawidło III/11: Instrukcje na wypadek awarii (R 19).......................................................................................................................	136
12. Prawidło III/12: Gotowość eksploatacyjna, konserwacja i przeglądy (R 20) ...................................................................................	136
13. Prawidło III/13: Szkolenie i ćwiczenia opuszczania statku (R 19 + R 30).......................................................................................	136
14. Prawidło III/14: Dokumentacja (R 19.5)..........................................................................................................................................	137
1. ROZDZIAŁ IV....................................................................................................................................................................................	138
2. RADIOKOMUNIKACJA ....................................................................................................................................................................	138
1. Prawidło IV/1: Wyposażenie radiowe................................................................................................................................................	138
SEKCJA 2.............................................................................................................................................................................................	138
Wymagania bezpieczeństwa dla nowych statków pasażerskich, których stępka została położona lub które znajdowały się na podobnym etapie budowy w dniu 19 września 2021 r. lub po tej dacie, prowadzących żeglugę krajową.............................................	138
ROZDZIAŁ I .........................................................................................................................................................................................	138
PRZEPISY OGÓLNE............................................................................................................................................................................	138
ROZDZIAŁ II-1 .....................................................................................................................................................................................	139
BUDOWA – KONSTRUKCJA, PODZIAŁ GRODZIOWYI STATECZNOŚĆ, URZĄDZENIA MASZYNOWE I INSTALACJE ELEKTRYCZNE....................................................................................................................................................................................	139
CZĘŚĆ A .............................................................................................................................................................................................	139
WYMOGI OGÓLNE..............................................................................................................................................................................	139
Prawidło II-1/A/3: Definicje odnoszące się do części A-1, C, D i E.......................................................................................................	139
CZĘŚĆ A-1 ..........................................................................................................................................................................................	140
KONSTRUKCJA STATKÓW................................................................................................................................................................	140
Prawidło II-1/A-1/3-2: Powłoki ochronne dedykowanych zbiorników balastowych wody morskiej........................................................	140
Prawidło II-1/A-1/3-4: Procedury awaryjnego holowania.......................................................................................................................	140
Prawidło II-1/A-1/3-5: Stosowanie w nowych konstrukcjach materiałów zawierających azbest ...........................................................	140
Prawidło II-1/A-1/3-7: Rysunki konstrukcyjne przechowywane na statku i w biurze na lądzie..............................................................	141
Prawidło II-1/A-1/3-8: Urządzenia do holowania i cumowania..............................................................................................................	141
Prawidło II-1/A-1/3-9: Środki umożliwiające wchodzenie na statek i schodzenie ze statku..................................................................	141
Prawidło II-1/A-1/3-12: Ochrona przed hałasem ..................................................................................................................................	141
CZĘŚĆ B..................................................................................................................	142
STATECZNOŚĆ W STANIE NIEUSZKODZONYM, PODZIAŁ GRODZIOWYI STATECZNOŚĆ W STANIE USZKODZONYM..........	142
CZĘŚĆ C .............................................................................................................................................................................................	142
URZĄDZENIA MASZYNOWE..............................................................................................................................................................	142
Prawidło II-1/C/26: Wymogi ogólne ......................................................................................................................................................	142
Prawidło II-1/C/27: Silniki spalinowe ....................................................................................................................................................	142
Prawidło II-1/C/28: Bieg wsteczny .......................................................................................................................................................	142
Prawidło II-1/C/29: Urządzenia sterowe................................................................................................................................................	142
Prawidło II-1/C/30: Dodatkowe wymagania mające zastosowanie do elektrycznych i elektrohydraulicznych urządzeń sterowych......	145
Prawidło II-1/C/31: Sterowanie mechanizmami....................................................................................................................................	145
Prawidło II-1/C/33: Instalacje rurociągów parowych.............................................................................................................................	146
Prawidło II-1/C/34: Powietrzne instalacje ciśnieniowe .........................................................................................................................	147
Prawidło II-1/C/35: Systemy wentylacji pomieszczeń maszynowych ...................................................................................................	147
Prawidło II-1/C/35-1: Pompowe instalacje zęzowe...............................................................................................................................	147
Prawidło II-1/C/37: Łączność między mostkiem nawigacyjnym a pomieszczeniem maszynowym.......................................................	150
Prawidło II-1/C/38: Alarm dla mechaników...........................................................................................................................................	150
Prawidło II-1/C/39: Usytuowanie urządzeń awaryjnych........................................................................................................................	150
CZĘŚĆ D .............................................................................................................................................................................................	151
INSTALACJE ELEKTRYCZNE.............................................................................................................................................................	151
Prawidło II-1/D/40: Wymogi ogólne.......................................................................................................................................................	151
Prawidło II-1/D/41: Główne źródło energii elektrycznej i instalacje oświetleniowe................................................................................	151
Prawidło II-1/D/42: Awaryjne źródło energii elektrycznej .....................................................................................................................	151
Prawidło II-1/D/42-1: Dodatkowe oświetlenie awaryjne na statkach ro-ro............................................................................................	153
Prawidło II-1/D/44: Urządzenia rozruchowe dla awaryjnych zespołów prądotwórczych.......................................................................	153
Prawidło II-1/D/45: Środki ostrożności przeciwko porażeniu, pożarom i innym zagrożeniom spowodowanym elektrycznością...........	154
CZĘŚĆ E..............................................................................................................................................................................................	155
WYMAGANIA DODATKOWE DLA STATKÓW WYPOSAŻONYCH W POMIESZCZENIA MASZYNOWE OKRESOWO BEZWACHTOWE.................................................................................................................................................................................	155
Prawidło II-1/E/46: Wymogi ogólne.......................................................................................................................................................	155
Prawidło II-1/E/47: Środki zapobiegania pożarom................................................................................................................................	155
Prawidło II-1/E/48: Ochrona przed zalaniem.........................................................................................................................................	155
Prawidło II-1/E/49: Sterowanie mechanizmami napędowymi z mostka nawigacyjnego .......................................................................	156
Prawidło II-1/E/50: Łączność................................................................................................................................................................	156
Prawidło II-1/E/51: System alarmowy...................................................................................................................................................	156
Prawidło II-1/E/52: Systemy bezpieczeństwa.......................................................................................................................................	157
Prawidło II-1/E/53: Szczególne wymagania dotyczące urządzeń maszynowych, kotłów i instalacji elektrycznych...............................	157
Prawidło II-1/E/54: Szczególne traktowanie..........................................................................................................................................	157
CZĘŚĆ G .............................................................................................................................................................................................	158
Statki wykorzystujące paliwa o niskiej temperaturze zapłonu...............................................................................................................	158
Prawidło II-1/G/57: Wymagania dotyczące statków wykorzystujących paliwa o niskiej temperaturze zapłonu.....................................	158
CZĘŚĆ Z .............................................................................................................................................................................................	158
SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA DYREKTYWY 2009/45/WE..............................................................................................................	158
Prawidło II-1/Z/100: Podnoszone platformy i rampy dla pojazdów........................................................................................................	158
Prawidło II-1/Z/101: Poręcze.................................................................................................................................................................	158
Prawidło II-1/Z/102: Windy....................................................................................................................................................................	158
ROZDZIAŁ II-2 .....................................................................................................................................................................................	158
OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA, WYKRYWANIE I GASZENIE POŻARÓW..................................................................................	158
CZĘŚĆ A .............................................................................................................................................................................................	158
WYMOGI OGÓLNE..............................................................................................................................................................................	158
Prawidło II-2/A/1 Zastosowanie............................................................................................................................................................	158
Prawidło II-2/A/2: Zadania bezpieczeństwa pożarowego i wymagania funkcjonalne............................................................................	159
Prawidło II-2/A/3: Definicje....................................................................................................................................................................	159
CZĘŚĆ B..............................................................................................................................................................................................	163
ZAPOBIEGANIE POŻAROM I WYBUCHOM.......................................................................................................................................	163
Prawidło II-2/B/4: Prawdopodobieństwo zapłonu..................................................................................................................................	163
Prawidło II-2/B/5: Potencjał rozwoju pożaru..........................................................................................................................................	168
Prawidło II-2/B/6: Potencjał wytwarzania dymu i toksyczność..............................................................................................................	169
CZĘŚĆC ..............................................................................................................................................................................................	170
TŁUMIENIE POŻARÓW ......................................................................................................................................................................	170
Prawidło II-2/C/7: Wykrywanie pożaru i alarmowanie...........................................................................................................................	170
Prawidło II-2/C/8: Opanowanie rozprzestrzeniania się dymu................................................................................................................	172
Prawidło II-2/C/9: Powstrzymywanie pożaru ........................................................................................................................................	173
Prawidło II-2/C/10: Gaszenie pożarów..................................................................................................................................................	195
Prawidło II-2/C/11: Integralność konstrukcji..........................................................................................................................................	203
CZĘSCD ..............................................................................................................................................................................................	204
EWAKUACJA........................................................................................................................................................................................	204
Prawidło II-2/D/12: Powiadamianie załogi i pasażerów.........................................................................................................................	204
Prawidło II-2/D/13: Drogi ewakuacji......................................................................................................................................................	205
CZĘŚĆ E..............................................................................................................................................................................................	210
WYMAGANIA EKSPLOATACYJNE......................................................................................................................................................	210
Prawidło II-2/E/14: Gotowość eksploatacyjna i konserwacja urządzeń gaśniczych..............................................................................	210
Prawidło II-2/E/15: Instrukcje, szkolenia i ćwiczenia na statku..............................................................................................................	211
Prawidło II-2/E/16: Operacje.................................................................................................................................................................	212
CZĘŚĆ G .............................................................................................................................................................................................	213
WYMAGANIA SZCZEGÓLNE .............................................................................................................................................................	213
Prawidło II-2/G/18: Szczególne wymagania dotyczące instalacji dla śmigłowców ...............................................................................	213
Prawidło II-2/G/19: Szczególne wymagania dla statków przewożących towary niebezpieczne............................................................	213
Prawidło II-2/G/20: Zabezpieczenie pomieszczeń kategorii specjalnej i pomieszczeń ładunkowych ro-ro ..........................................	213
ROZDZIAŁ III........................................................................................................................................................................................	217
URZĄDZENIA RATUNKOWE ..............................................................................................................................................................	217
Prawidło III/1: Definicje (R 3) ...............................................................................................................................................................	217
Prawidło III/2: Łączność, jednostki ratunkowe i łodzie ratownicze oraz osobiste urządzenia ratunkowe (R 6 + 7 + 18 + 21+22) ........	217
Prawidło III/3: System alarmu ogólnego, głośnikowy system powiadamiania, rozkład alarmowy i instrukcje postępowania w sytuacjach awaryjnych, personel prowadzący łączność radiową, instrukcje obsługi, podręcznik szkoleniowy i instrukcje konserwacji (R 6 + 8 + 9 + 19+20) ..........................................................................................................................................................................	219
Prawidło III/4: Obsada jednostki ratunkowej i nadzór nad nią (R 10)....................................................................................................	221
Prawidło III/5: Miejsca zbiórki i miejsca wsiadania do jednostek ratunkowych (R 11 +23 + 25) ...........................................................	221
Prawidło III/5-1: Wymagania dotyczące statków pasażerskich ro-ro (R 26)..........................................................................................	222
Prawidło III/5-2: Lądowiska dla śmigłowców (R 28) .............................................................................................................................	223
Prawidło III/5-3: System wspomagania decyzji kapitana (R 29) ...........................................................................................................	223
Prawidło III/ 6: Stanowiska wodowania (R 12)......................................................................................................................................	224
Prawidło III/7: Ustawienie jednostki ratunkowej (R 13 + 24).................................................................................................................	224
Prawidło III/ 8: Ustawienie łodzi ratowniczych (R 14) ...........................................................................................................................	225
Prawidło III/8a: Przechowywanie morskich systemów ewakuacji (R 15) ..............................................................................................	225
Prawidło III/9: Urządzenia do wodowania i podnoszenia z wody jednostki ratunkowej (R 16) .............................................................	225
Prawidło III/10: Urządzenia umożliwiające wsiadanie do łodzi ratowniczej, urządzenia do wodowania i podnoszenia z wody łodzi ratowniczej (R 17) ................................................................................................................................................................................	226
Prawidło III/10a: Podejmowanie osób z wody.......................................................................................................................................	226
Prawidło III/11: Instrukcje na wypadek awarii (R 19) ............................................................................................................................	226
Prawidło III/12: Gotowość eksploatacyjna, konserwacja i przeglądy (R 20)..........................................................................................	227
Prawidło III/13: Szkolenie i ćwiczenia opuszczania statku (R 19 + R 30) ............................................................................................	227
Prawidło III/14: Dokumentacja (R 19.5)................................................................................................................................................	228
ROZDZIAŁ IV........................................................................................................................................................................................	228
RADIOKOMUNIKACJA.........................................................................................................................................................................	228
Prawidło IV/1: Wyposażenie radiowe ...................................................................................................................................................	228

Treść załącznika w formacie PDF do pobrania tutaj

ZAŁĄCZNIK II

WZÓR CERTYFIKATU BEZPIECZEŃSTWA STATKU PASAŻERSKIEGO

Treść załącznik w formacie PDF do pobrania tutaj

ZAŁĄCZNIK III

WYTYCZNE W ZAKRESIE WYMAGAŃ BEZPIECZEŃSTWA DOTYCZĄCYCH STATKÓW PASAŻERSKICH I SZYBKICH JEDNOSTEK PASAŻERSKICH W ODNIESIENIU DO OSÓB O OGRANICZONYCH MOŻLIWOŚCIACH PORUSZANIA SIĘ

(o których mowa w art. 8)

Treść załącznik w formacie PDF do pobrania tutaj

ZAŁĄCZNIK IV

CZĘŚĆ A

Uchylona dyrektywa oraz jej akty zmieniające

(o których mowa w art. 17)

Dyrektywa Rady 98/18/WE (Dz.U. L 144 z 15.5.1998, s. 1)
	Dyrektywa Komisji 2002/25/WE (Dz.U. L 98 z 15.4.2002, s. 1)
	Dyrektywa 2002/84/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 324 z 29.11.2002, s. 53)	jedynie art. 7
	Dyrektywa 2003/24/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 123 z 17.5.2003, s. 18)
	Dyrektywa Komisji 2003/75/WE (Dz.U. L 190 z 30.7.2003, s. 6)

CZĘŚĆ B

Wykaz terminów transpozycji do prawa krajowego i dat stosowania

(o których mowa w art. 17)

Dyrektywa	Termin transpozycji	Data stosowania
Dyrektywa 98/18/WE	1 lipca 1998 r.
Dyrektywa 2002/25/WE	15 października 2002 r.	1 stycznia 2003 r., chyba że ustalono inaczej w załączniku do dyrektywy.
Dyrektywa 2002/84/WE	23 listopada 2003 r.
Dyrektywa 2003/24/WE	16 listopada 2004 r.
Dyrektywa 2003/75/WE	31 stycznia 2004 r.

ZAŁĄCZNIK V

TABELA KORELACJI

Dyrektywa 98/18/WE	Niniejsza dyrektywa
Artykuł 1	Artykuł 1
Artykuł 2 wyrażenie wprowadzające	Artykuł 2 wyrażenie wprowadzające
Artykuł 2 lit. a)	Artykuł 2 lit. a)
Artykuł 2 lit. b)	Artykuł 2 lit. b)
Artykuł 2 lit. c)	Artykuł 2 lit. c)
Artykuł 2 lit. d)	Artykuł 2 lit. d)
Artykuł 2 lit. e)	Artykuł 2 lit. e)
Artykuł 2 lit. e)a	Artykuł 2 lit. f)
Artykuł 2 lit. f) wyrażenie wprowadzające	Artykuł 2 lit. g) wyrażenie wprowadzające
Artykuł 2 lit. f) tiret pierwsze	Artykuł 2 lit. g) ppkt (i)
Artykuł 2 lit. f) tiret drugie	Artykuł 2 lit. g) ppkt (ii)
Artykuł 2 lit. g)	Artykuł 2 lit. h)
Artykuł 2 lit. h)	Artykuł 2 lit. i)
Artykuł 2 lit. h)a	Artykuł 2 lit. j)
Artykuł 2 lit. i)	Artykuł 2 lit. k)
Artykuł 2 lit. j)	Artykuł 2 lit. l)
Artykuł 2 lit. k)	Artykuł 2 lit. m)
Artykuł 2 lit. l)	Artykuł 2 lit. n)
Artykuł 2 lit. m)	Artykuł 2 lit. o)
Artykuł 2 lit. n)	Artykuł 2 lit. p)
Artykuł 2 lit. o)	Artykuł 2 lit. q)
Artykuł 2 lit. p)	Artykuł 2 lit. r)
Artykuł 2 lit. q)	Artykuł 2 lit. s)
Artykuł 2 lit. r)	Artykuł 2 lit. t)
Artykuł 2 lit. s)	Artykuł 2 lit. u)
Artykuł 2 lit. t)	Artykuł 2 lit. v)
Artykuł 2 lit. u)	Artykuł 2 lit. w)
Artykuł 2 lit. v)	Artykuł 2 lit. x)
Artykuł 2 lit. w)	Artykuł 2 lit. y)
Artykuł 3 ust. 1	Artykuł 3 ust. 1
Artykuł 3 ust. 2 wyrażenie wprowadzające	Artykuł 3 ust. 2 wyrażenie wprowadzające
Artykuł 3 ust. 2 lit. a) wyrażenie wprowadzające	Artykuł 3 ust. 2 lit. a) wyrażenie wprowadzające
Artykuł 3 ust. 2 lit. a) tiret pierwsze	Artykuł 3 ust. 2 lit. a) ppkt (i)
Artykuł 3 ust. 2 lit. a) tiret drugie	Artykuł 3 ust. 2 lit. a) ppkt (ii)
Artykuł 3 ust. 2 lit. a) tiret trzecie	Artykuł 3 ust. 2 lit. a) ppkt (iii)
Artykuł 3 ust. 2 lit. a) tiret czwarte	Artykuł 3 ust. 2 lit. a) ppkt (iv)
Artykuł 3 ust. 2 lit. a) tiret piąte	Artykuł 3 ust. 2 lit. a) ppkt (v)
Artykuł 3 ust. 2 lit. a) tiret szóste	Artykuł 3 ust. 2 lit. a) ppkt (vi)
Artykuł 3 ust. 2 lit. a) tiret siódme	Artykuł 3 ust. 2 lit. a) ppkt (vii)
Artykuł 3 ust. 2 lit. b) wyrażenie wprowadzające	Artykuł 3 ust. 2 lit. b) wyrażenie wprowadzające
Artykuł 3 ust. 2 lit. b) tiret pierwsze	Artykuł 3 ust. 2 lit. b) ppkt (i)
Artykuł 3 ust. 2 lit. b) tiret drugie	Artykuł 3 ust. 2 lit. b) ppkt (ii)
Artykuł 3 ust. 2 lit. b) tiret trzecie	Artykuł 3 ust. 2 lit. b) ppkt (iii)
Artykuł 4	Artykuł 4
Artykuł 5	Artykuł 5
Artykuł 6	Artykuł 6
Artykuł 6a	Artykuł 7
Artykuł 6b	Artykuł 8
Artykuł 7	Artykuł 9
Artykuł 8 akapit 1 wyrażenie wprowadzające	Artykuł 10 ust. 1 wyrażenie wprowadzające
Artykuł 8 akapit pierwszy lit. a) ppkt (i)	Artykuł 10 ust. 1 lit. a)
Artykuł 8 akapit pierwszy lit. a) ppkt (ii)	Artykuł 10 ust. 1 lit. b)
Artykuł 8 akapit pierwszy lit. a) ppkt (iii)	Artykuł 10 ust. 1 lit. c)
Artykuł 8 akapit pierwszy lit. a) ppkt (iv)	Artykuł 10 ust. 1 lit. d)
Artykuł 8 akapit 1 wyrażenie końcowe	Artykuł 10 ust. 1 wyrażenie wprowadzające
Artykuł 8 akapit pierwszy lit. b) wyrażenie wprowadzające	Artykuł 10 ust. 2 wyrażenie wprowadzające
Artykuł 8 akapit pierwszy lit. b) ppkt (i)	Artykuł 10 ust. 2 lit. a)
Artykuł 8 akapit pierwszy lit. b) ppkt (ii)	Artykuł 10 ust. 2 lit. b)
Artykuł 8 akapit drugi	Artykuł 10 ust. 3
Artykuł 9	Artykuł 11
Artykuł 10	Artykuł 12
Artykuł 11	Artykuł 13
Artykuł 12	Artykuł 14
Artykuł 13	Artykuł 15
Artykuł 14	Artykuł 16
-	Artykuł 17
Artykuł 15	Artykuł 18
Artykuł 16	Artykuł 19
Załącznik I	Załącznik I
Załącznik II	Załącznik II
Załącznik III	Załącznik III
-	Załącznik IV

[1] Załącznik I w brzmieniu ustalonym przez art. 1 rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2022/1180 z dnia 11 stycznia 2022 r. w sprawie sprostowania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/45/WE w sprawie reguł i norm bezpieczeństwa statków pasażerskich (Dz.Urz.UE L 184 z 11.07.2022, str. 1). Zmiana weszła w życie 31 lipca 2022 r.

* Autentyczne są wyłącznie dokumenty UE opublikowane w formacie PDF w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Powiązane z aktem prawnym

Chcesz uzyskać dostęp? Skorzystaj z bezpłatnego abonamentu

TESTUJ INFORLEX przez 5 dni za darmo!

Jeśli już masz abonament Inforlex Zaloguj się

Powiązane z artykułem:

Chcesz uzyskać dostęp? Skorzystaj z bezpłatnego abonamentu

TESTUJ INFORLEX przez 5 dni za darmo!

Jeśli już masz abonament Inforlex Zaloguj się