finanse publiczne

Koalicja klei budżet. Kto postawi na swoim?

Wczoraj premier Donald Tusk spotkał się w sprawie budżetu z marszałkiem Sejmu Szymonem Hołownią z Polski 2050

Główne kwestie sporne to składka zdrowotna, programy mieszkaniowe i podwyżki dla budżetówki

Negocjacje dotyczące kształtu przyszłorocznej ustawy budżetowej toczą się od kilku tygodni. Liderzy Koalicji 15 października dyskutowali o niej w zeszły czwartek. Wczoraj na godz. 18 zaplanowane było robocze spotkanie rządu z udziałem szefów ugrupowań (chodziło głównie o pozostających poza rządem marszałka Sejmu Szymona Hołownię i wicemarszałka Włodzimierza Czarzastego), które miało dopiąć sporne kwestie przed środowym posiedzeniem rządu w sprawie budżetu na 2025 r. Wczorajsze rozmowy zakończyły się już po zamknięciu tego wydania DGP.

– Czeka nas kilka spotkań rządu, oficjalnych i nieoficjalnych, rozstrzygnięć dotyczących finansowania pewnych kwestii, ale również tych merytorycznych sporów czy różnic zdań, które są w koalicji – mówił wczoraj na antenie TVN24 szef kancelarii premiera Jan Grabiec.

Zdrowie i mieszkania

A na czym zależy koalicjantom? – Nasze główne założenie jest takie: nie obcinamy wydatków i nie podwyższamy podatków – podkreśla w rozmowie z DGP wicepremier Krzysztof Gawkowski (Lewica). I dodaje, że w przyszłym roku rząd musi znaleźć środki na sfinansowanie renty wdowiej oraz budowę tanich mieszkań na wynajem. To dwa flagowe projekty Lewicy. Gawkowski nie chce jednak mówić o konkretnych kwotach. – Chcemy na razie wskazać nasze priorytety – zaznacza.

Sporną kwestią, jak przyznaje Gawkowski, jest składka zdrowotna, bo o ile wszystkie ugrupowania koalicyjne są zgodne, iż należy zmienić wysokość i zasady jej naliczania, to nie ma zgody co do tego, których grup płatników miałaby dotyczyć. Polska 2050 chce, by reforma objęła nie tylko przedsiębiorców, lecz także pracowników; Lewica z kolei proponuje wprowadzenie nowego rodzaju daniny – 9-proc. podatku zdrowotnego, który byłby obowiązkowy i dla płatników PIT, i CIT.

Minister finansów Andrzej Domański zadeklarował w niedzielę podczas Campusu Polska Przyszłości w Olsztynie, że jest gotów zrezygnować z pobierania składki zdrowotnej od sprzedaży aktywów trwałych. To zasada wprowadzona w 2022 r. przez Polski Ład komplikująca funkcjonowanie przedsiębiorcom, którzy skarżyli się na kłopoty przy określaniu właściwej podstawy wymiaru składki zdrowotnej.

Deklaracja szefa MF wychodzi naprzeciw oczekiwaniom PSL, które postuluje stopniową obniżkę składki zdrowotnej, choć tylko dla przedsiębiorców. Według Miłosza Motyki, rzecznika ludowców, likwidacja składki pobieranej od sprzedaży aktywów trwałych mogłaby stanowić pierwszy etap zmian. – Dla nas priorytetowe jest, by to rozwiązanie było wprowadzane etapami w zakresie ulgi dla przedsiębiorców po tym fatalnym podatkowym bajzlu, jakim był wprowadzony przez PiS Polski Ład – podkreśla wiceminister klimatu i środowiska.

Mniej konkretny w tej sprawie jest wicepremier Gawkowski. – Możemy zgodzić się na jakieś transformacyjne ruchy ze składką zdrowotną, ale tak, by nie wykoleić systemu, żeby nie zabrakło pieniędzy w NFZ – mówi wiceszef Nowej Lewicy. Przyznaje, że ta kwestia będzie jeszcze omawiana w najbliższych dniach.

Marszałek Hołownia zapewniał w piątek, że rozmowy na temat zmian w składce zdrowotnej są „bardzo dobre i obiecujące”.

Więcej problemów koalicja może mieć z uzgodnieniem programów mieszkaniowych. Dofinansowanie samorządom budowy tanich mieszkań na wynajem nie budzi kontrowersji. Inna sprawa z jednym z flagowych projektów Koalicji Obywatelskiej – Mieszkania na start, które zakłada wprowadzenie nieoprocentowanych kredytów na zakup własnego lokum.

Rozwiązania tego nie chce poprzeć Polska 2050. Wskazuje, że już poprzedni tego typu program PiS (Bezpieczny kredyt 2 proc.) spowodował lawinowy wzrost cen nieruchomości w Polsce. – To jedna z kwestii do rozstrzygnięcia – przyznaje Miłosz Motyka. Według niego problem ten będzie starał się załatwić minister rozwoju Krzysztof Paszyk z PSL. – Będzie rozmawiał z ministrami na ten temat. Wierzę, że przedstawi taki całościowy program, który będzie do przyjęcia dla naszych partnerów koalicyjnych – mówi Motyka.

Bez konieczności cięć

Wciąż nie wiadomo, na jak duże podwyżki będą mogli liczyć pracownicy tzw. sfery budżetowej. Wstępne propozycje rządowe zakładały wzrost o 4,1 proc. Po protestach związków zawodowych, domagających się podwyżki o przynajmniej 15 proc., pojawiły się sugestie, że będzie to ok. 7 proc.

Pewny jest wzrost wydatków na obronność. Szef MON Władysław Kosiniak-Kamysz zapowiadał na początku lipca, że może być to ok. 10 proc. więcej niż w tym roku. – Przyszłoroczny budżet będzie najwyższy w historii. Będzie wyższy zarówno nominalnie, jak i w stosunku do PKB, i to będzie absolutny rekord rekordów – mówi nam wiceminister obrony Cezary Tomczyk. Jak dodaje, z pieniędzy tych sfinansowane zostaną tworzenie obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej, a także zakup samolotów F-35, amunicji i czołgów.

Nasi rozmówcy z rządu nie wykluczają, że projekt budżetu zostanie przyjęty już w środę. Do końca miesiąca powinien trafić do Rady Dialogu Społecznego. Termin na przesłanie dokumentu do Sejmu rząd ma do 30 września.

– Jestem przekonany, że to będzie dobry budżet – mówił minister Domański w niedzielę na Campusie Polska Przyszłości. – Według założeń wzrost gospodarczy miałby osiągnąć w przyszłym roku 3,7 proc. PKB, więc to oznacza potencjalnie znaczący wzrost dochodów, a pamiętajmy też o środkach europejskich, których do tej pory nie mieliśmy, a które powinny zaowocować wzrostem inwestycji – podkreśla szef sejmowej Komisji Finansów Publicznych Janusz Cichoń (KO). Jak zapewnia, nie będzie konieczności cięcia wydatków. ©℗