Wyrok WSA w Warszawie z dnia 6 września 2023 r., sygn. I SA/Wa 2824/22

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Jolanta Dargas, sędzia WSA Bożena Marciniak, asesor WSA Anna Milicka-Stojek (spr.), Protokolant specjalista Monika Bodzan, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 września 2023 r. sprawy ze skargi [...] S.A. w [...] na decyzję Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej z dnia 25 sierpnia 2022 r. nr KKU 245/20 w przedmiocie stwierdzenia nabycia z mocy prawa z dniem 27 maja 1990 r. prawa własności nieruchomości oddala skargę.

Uzasadnienie

Krajowa Komisja Uwłaszczeniowa (dalej jako "KKU" lub "organ") decyzją z 25 sierpnia 2022 r. nr KKU-245/20, po rozpatrzeniu odwołania [...] S.A. w [...] (dalej jako "skarżąca" lub "[...]"), utrzymała w mocy decyzję Wojewody [...] (dalej jako "Wojewoda") z 25 września 2020 r. znak [...] stwierdzającą nieodpłatne nabycie przez Gminę [...] (dalej jako "gmina"), z mocy prawa z dniem 27 maja 1990 r., prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa, położonej w jednostce ewidencyjnej [...], obręb nr [...], oznaczonej w ewidencji gruntów na ark. [...] jako dz. nr [...] pow. 0,0785 ha.

Decyzja wydana została w następującym stanie faktycznym i prawnym:

Burmistrz Miasta [...] (dalej jako "Burmistrz") wnioskiem z 24 lutego 2011 r. wystąpił do Wojewody o wydanie, na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 32 poz. 191 ze zm.), powoływanej dalej jako "ustawa komunalizacyjna", decyzji w sprawie komunalizacji z mocy prawa przedmiotowej nieruchomości zajętej pod drogę publiczną.

Wojewoda decyzją z 25 września 2020 r. stwierdził nieodpłatne nabycie z mocy prawa z dniem 27 maja 1990 r. przez gminę prawa własności ww. działki i wskazał, że ujawniona jest ona jako własność Skarbu Państwa w księdze wieczystej nr [...], który nabył nieruchomość przed 27 maja 1990 r., na co wskazuje zaświadczenie Starosty [...] z [...] maja 2017 r. wydane w oparciu o art. 256 Traktatu Wersalskiego z dnia 28 czerwca 1919 r. i art. 1 ustawy z dnia 14 lipca 1920 r. o przelaniu praw skarbowych państw niemieckich oraz praw członków niemieckich domów panujących na Skarb Państwa Polskiego (Dz.U. Nr 62, poz. 400) oraz art. 2 pkt 8 ustawy z dnia 16 czerwca 1922 r. o rozciągnięciu na ziemie górnośląskie województwa śląskiego konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i niektórych innych ustaw w przedmiocie zmian na tych ziemiach obowiązującem (Dz.U. Nr 46 poz. 388) oraz na podstawie art. 32 ustawy z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej (Dz.U. Nr 14, poz. 130 ze zm.). Z treści pisma Burmistrza z 4 października 2017 r. wynika, że zgodnie z zapisami obowiązującego w dniu 27 maja 1990 r. miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego zatwierdzonego uchwałą Nr [...] z 10 czerwca 1979 r., działka położona była na obszarze oznaczonym w planie symbolem B4P - tereny przemysłu. Wojewoda zaznaczył dalej, że wypis z rejestru gruntów sporządzony przez Starostę [...] (dalej jako "Starosta") wskazuje, że w dniu 27 maja 1990 r. w ewidencji gruntów figurowała dz. nr [...], która wpisana była w jednostce rej. [...], przypisaną miała pow. 0,0785 ha, opisana była użytkiem "Tr" - tereny różne, a jako jej właściciel figurował Skarb Państwa. Zgodnie z wypisem z rejestru gruntów sporządzonym przez Starostę według stanu na 16 lutego 2011 r. powierzchnia i właściciel ww. działki pozostały niezmienione, natomiast zmieniony został użytek z "Tr" na "Tk" - tereny zamknięte i dopisany został trwały zarząd nieruchomości - [...] S.A. Centrala Zakład Gospodarowania Nieruchomościami Nr 1 w [...]. Aktualność tego wypisu potwierdził Starosta pismem z 20 sierpnia 2020 r. informując również, że został wpisany numer nowo założonej w 2017 r. księgi wieczystej dla nieruchomości. Wojewoda zaznaczył, że jak wynika z wyjaśnień Starosty (pismo z 19 stycznia 2018 r.), wpisu zarządu w ewidencji gruntów na rzecz [...] dokonano bez podstawy prawnej. Zdaniem Wojewody, w związku z powyższymi zapisami w ewidencji gruntów w sprawie należało ustalić, czy istniejącemu w dniu 27 maja 1990 r. przedsiębiorstwu państwowemu [...] przysługiwał tytuł prawny do nieruchomości w postaci prawa zarządu bądź też nieruchomość ta nie pozostawała w zarządzie innej, niż Skarb Państwa, państwowej osoby prawnej. Jak wynika z treści wniosku podpisanego przez Zastępcę Dyrektora ds. eksploatacyjnych i Zastępcę Dyrektora ds. technicznych Oddziału Gospodarowania Nieruchomościami w [...] z 25 października 2005 r. [...] zgłosiły roszczenie o uwłaszczenie przedmiotowej nieruchomości, w trybie art. 34 ustawy z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe" (Dz.U. z 2020 r. poz. 292 ze zm.) wskazując, że nieruchomość ta, w 1990 r. była w posiadaniu [...]. Niemniej zgodnie z wyjaśnieniem Zastępcy Dyrektora ds. Eksploatacji Oddziału Gospodarowania Nieruchomościami w [...] zawartym w piśmie z 6 sierpnia 2020 r. brak jest dokumentu o ustanowieniu prawa zarządu ww. działką. Powyższe potwierdził Starosta pismem z 9 listopada 2017 r. informując, że nieruchomość na dzień 27 maja 1990 r. nie była obciążona prawem zarządu lub użytkowania na rzecz przedsiębiorstwa państwowego lub zakładu, zgodnie z obowiązującymi w tamtym czasie przepisami. Tymczasem, jak wskazał Wojewoda, ustawa z dnia 14 lipca 1961 r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (Dz.U. z 1969 r. Nr 22, poz. 159 ze zm.) przewidywała, że przekazanie terenów państwowych jednostkom państwowym w użytkowanie, następuje w drodze decyzji właściwego do spraw gospodarki komunalnej i mieszkaniowej organu prezydium powiatowej (miejskiej - miasta stanowiącego powiat lub wyłączonego z województwa) rady narodowej, wydanej na wniosek jednostki ubiegającej się o przekazanie terenu. Również ustawa z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz.U. z 1989 r. Nr 14, poz. 74) stanowiła, że prawo zarządu powstaje na podstawie: decyzji terenowego organu administracji państwowej, na podstawie zawartej za zezwoleniem tego organu, umowy o przekazaniu między państwowymi jednostkami organizacyjnymi lub też na drodze umowy o nabyciu nieruchomości. W trakcie prowadzonego postępowania nie przedłożono żadnego z ww. dokumentów potwierdzających obciążenie nieruchomości prawem użytkowania lub zarządu przed 27 maja 1990 r. Co więcej, z treści pism Burmistrza z 10 lutego 2017 r., z 6 lipca 2017 r. i z 16 października 2017 r. wynika, że działka zajęta jest pasem drogi gminnej ul. [...], a zgodnie z zapisami metryki drogi z 18 czerwca 1985 r. na działce tej znajdował się pas drogowy ww. ulicy w tym: jezdnia o nawierzchni szlakowo-żużlowej i pobocze. Z kolei przeprowadzone postępowanie wykazało, że ul. [...] zaliczona została do kategorii dróg publicznych Uchwałą Nr [...] Wojewódzkiej Rady Narodowej w [...] z 31 marca 1987 r. w sprawie zaliczenia dróg do kategorii dróg gminnych oraz lokalnych miejskich (pod nr [...]). Skoro więc w niniejszym postępowaniu nie stwierdzono dokumentów potwierdzających, by przedmiotowa nieruchomość Skarbu Państwa w dniu 27 maja 1990 r. obciążona była prawem zarządu na rzecz innych niż Państwo państwowych osób prawnych oraz aby podlegała wyłączeniu z komunalizacji stosownie do art. 11 i art. 12 ustawy komunalizacyjnej, uznać należy, że należała ona do podmiotów wyszczególnionych w jej art. 5 ust. 1 pkt 1. Co więcej, nieruchomość jako grunt zajęty przed 27 maja 1990 r. pod drogę lokalną miejską, była również zarządzana przez terenowy organ administracji państwowej stopnia podstawowego.