Wyrok WSA w Opolu z dnia 1 grudnia 2020 r., sygn. II SA/Op 290/20

Prawo miejscowe; Samorząd terytorialny

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Daria Sachanbińska Sędziowie Sędzia WSA Beata Kozicka Sędzia WSA Krzysztof Sobieralski (spr.) po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 1 grudnia 2020 r. sprawy ze skargi Wojewody Opolskiego na uchwałę Rady Gminy Radłów z dnia 27 marca 2019 r., Nr 36/VI/2019 w przedmiocie diet oraz zwrotu kosztów podróży przysługujących sołtysom stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały.

Uzasadnienie

Przedmiotem skargi wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu przez Wojewodę Opolskiego (dalej: "skarżący", "organ nadzoru") jest uchwała Rady Gminy Radłów (dalej: "organ", "Rada") z dnia 27 marca 2019 r., Nr 36/VI/2019, w sprawie diet oraz zwrotu kosztów podróży przysługujących sołtysom sołectw utworzonych na terenie Gminy Radłów. Organ nadzoru, powołując się na przepis art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2020 r. poz. 713 ze zm.), zwanej dalej "u.s.g.", wniósł o stwierdzenie nieważności uchwały w całości oraz o zasądzenie kosztów postępowania sądowego.

W motywach skargi Wojewoda zarzucił, że zaskarżona uchwała została wydana na podstawie art. 37b ust. 1 u.s.g. i jako akt prawa miejscowego, zgodnie z art. 13 pkt 2 ustawy z dnia z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1461), podlegała ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Opolskiego. Stosownie do art. 4 ust. 1 tej ustawy akty normatywne, zawierające przepisy powszechnie obowiązujące, ogłaszane w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie czternastu dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że dany akt normatywny określi termin dłuższy. Tymczasem w § 5 uchwały Rada postanowiła, że akt ten wchodzi w życie z dniem jej podjęcia, co stanowi istotne naruszenie prawa. W dalszej kolejności Wojewoda podał, że do istotnego naruszenia prawa zalicza się naruszenie przez organ gminy podejmujący uchwałę lub zarządzenie przepisów o właściwości, podjęcie takiego aktu bez podstawy prawnej, wadliwe zastosowanie normy prawnej będącej podstawą prawną podjęcia aktu, jak również naruszenie przepisów regulujących procedurę podejmowania uchwały. Za "istotne" naruszenie prawa uznaje się, zatem uchybienie prowadzące do skutków, które nie mogą być tolerowane w demokratycznym państwie prawnym, zwłaszcza gdy podjęty akt pozostaje w wyraźnej sprzeczności z określonym przepisem prawnym, co jest oczywiste i bezpośrednie oraz wynika wprost z treści tego przepisu. Wojewoda zakwestionował również zapisy § 1.1 pkt 2 uchwały, w którym Rada ustaliła dla każdego z sołtysów limit kilometrów, w ramach którego możliwe jest ubieganie się o zwrot kosztów podróży związanych z udziałem w sesjach oraz posiedzeniach komisji. Według Wojewody, taka regulacja wykracza poza delegację ustawową z art. 37b ust. 1 u.s.g. Odwołując się do orzecznictwa sądowoadministracyjnego wskazał, że z zasady samodzielności organów gminy nie wynika dowolność ustaleń co do przyznawania diet oraz kosztów podróży. Zasady zwrotu kosztów podróży służbowych powinny respektować zapis art. 7 Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego, w myśl którego status przedstawicieli wybieranych do władz lokalnych powinien im zapewniać wyrównanie finansowe odpowiednio do kosztów poniesionych w związku z wykonywaniem mandatu. Wobec powyższego, zapis uchwały, w którym określono ilość kilometrów, do którego sołtysom przysługuje zwrot kosztów podróży, stanowi nie tylko przekroczenie delegacji ustawowej określonej w art. 37b ust. 1 u.s.g., ale również stoi w sprzeczności z przepisami wyższego rzędu.