Wyrok WSA w Warszawie z dnia 10 października 2018 r., sygn. III SA/Wa 125/18

Podatek dochodowy od osób prawnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Maciej Kurasz (sprawozdawca), Sędziowie sędzia del. SO Agnieszka Baran, sędzia WSA Beata Sobocha, Protokolant referent stażysta Paulina Plichtowicz, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 października 2018 r. sprawy ze skargi D. S.A. z siedzibą w W. na interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 31 października 2017 r. nr 0114-KDIP2-3.4010.242.2017.1.JBB w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych oddala skargę.

Uzasadnienie

1. D. [...] S.A. w W. (zwany dalej: "Bankiem", "Skarżącą") we wniosku o udzielenie indywidualnej interpretacji z dnia 5 września 2017 r. opisał stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów w podatku dochodowym od osób prawnych odsetek naliczonych, a nie zapłaconych od zbywanego pakietu wierzytelności. Bank wskazał, że prowadzi działalność w zakresie świadczenia za wynagrodzeniem usług finansowych obejmujących udzielanie kredytów lub pożyczek. W skład wierzytelności przysługujących Bankowi z tytułu udzielenia kredytu lub pożyczki (dalej "Wierzytelności") wchodzą kwota główna kredytu (pożyczki), odsetki naliczone oraz inne opłaty poniesione lub naliczone przez Bank w związku z dochodzeniem kredytu (pożyczki). W praktyce występują sytuacje, gdy kredytobiorca/ pożyczkodawca nie wywiązuje się z warunków zawartych umów. w tym spłaca swojego zobowiązania z tytułu zawartej umowy kredytowej (pożyczkowej) lub istnieje ryzyko niewypłacalności klienta w niedalekiej przyszłości, czego konsekwencją może być wszczynanie przez Bank procesów windykacyjnych. W sytuacji gdy Bank rozpocznie proces windykacyjny, gdy np. dalsze jego kontynuowanie może okazać się bezskuteczne lub nieefektywne ekonomicznie (np. przewidywane koszty windykacji mogą przekroczyć wartość ewentualnych odzysków). Bank może podjąć decyzję o zbyciu Wierzytelności (pojedynczej lub całego pakietu). W ocenie Banku dokonywane przez niego transakcje zbywania wierzytelności zmierzają, przede wszystkim, do jak najefektywniejszego gospodarowania środkami pieniężnymi i ich odzyskiwania (sprzedaż w ocenie Banku nieściągalnych udzielonych kredytów/pożyczek, zarówno pojedynczych Wierzytelności jak również całych pakietów Wierzytelności). Zbycie może nastąpić bądź to do funduszu sekurytyzacyjnego, bądź do innego podmiotu - Bank starając się ograniczać straty na sprzedaży wierzytelności szuka nabywców oferujących najwyższą cenę. Nabywcą może być zarówno podmiot krajowy jak i zagraniczny, a ponadto zdarzają się sytuacje przeprowadzenia licytacji wierzytelności, gdzie wygrywa oferent dający najwyższą cenę. W przypadku zbycia wierzytelności, co do zasady, przedmiotem umowy zbycia są wszystkie elementy składające się na Wierzytelności, tj. kwota główna (kapitał kredytu/pożyczki), naliczone a niezapłacone odsetki, prowizje i inne opłaty poniesione (koszty dochodzenia Wierzytelności przez podmioty trzecie) lub naliczone (np. wynikające z tabeli opłat i prowizji Banku opłaty za monity, za pisma wzywające do zapłaty) przez Bank w związku z dochodzeniem Wierzytelności. Zdarzają się sytuacje, gdzie Bank dążąc do uzyskania jak najwyższej ceny sprzedaje oddzielnie poszczególne składniki Wierzytelności lub sprzedaż jest realizowana w częściach (np. sprzedażą objęte będą jedynie odsetki umowne i/lub kapitał, a pozostałe elementy Wierzytelności pozostaną we własności Banku lub będą sprzedawane innemu nabywcy). W praktyce Bank często decyduje się sprzedawać Wierzytelności za cenę niższą od wartości nominalnej kapitału kredytu I pożyczki. Wnioskodawca pragnie jednak podkreślić, że cena ta pozwala Bankowi na zminimalizowanie straty poprzez odzyskanie co najmniej części zainwestowanego kapitału (alternatywnie, mogłoby dojść do sytuacji, w której na skutek niewypłacalności dłużnika Bank nigdy nie odzyskałby nawet fragmentu Wierzytelności). Z chwilą odpłatnego zbycia Wierzytelności Bank wykazuje przychód podatkowy z tytułu ceny należnej z tytułu zbycia Wierzytelności, zarówno w części dotyczącej kapitału jak i odsetek. W ten sposób, każdemu elementowi Wierzytelności przypisana zostaje część ceny zbycia, która stanowi przychód podatkowy Banku z chwilą zbycia poszczególnych elementów Wierzytelności. Innymi słowy Bank rozpoznaje przychód podatkowy z tytułu zbycia odpowiednio kwoty głównej kredytu (pożyczki), odsetek naliczonych a niezapłaconych, prowizji oraz innych opłat stanowiących element Wierzytelności. Z chwilą odpłatnego zbycia Wierzytelności dochodzi do przeniesienia (cesji) poszczególnych elementów Wierzytelności na jej nabywcę. W konsekwencji Bank traci m.in. aktywo (prawo majątkowe) w postaci tak kapitału, jak i naliczonych a niezapłaconych odsetek. Końcowo podkreślił, że Wierzytelności na moment ich zbycia nie będą wierzytelnościami przedawnionymi oraz są to wierzytelności z rozpoznaną utratą wartości.