Wyrok WSA w Opolu z dnia 25 października 2018 r., sygn. II SA/Op 312/18

Budowlane prawo

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Krzysztof Bogusz Sędziowie Sędzia WSA Ewa Janowska (spr.) Sędzia NSA Jerzy Krupiński Protokolant Referent stażysta Katarzyna Działek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 października 2018 r. sprawy ze skargi E. B. na decyzję Opolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Opolu z dnia 17 maja 2018 r., nr [...] w przedmiocie odstąpienia do nałożenia obowiązków w zakresie wykonanych robót budowlanych 1) uchyla zaskarżoną decyzję, 2) zasądza od Opolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Opolu na rzecz skarżącej E. B. kwotę 500 (pięćset) złotych, tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

Przedmiot zaskarżenia w niniejszej sprawie stanowi decyzja Opolskiego Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Opolu (dalej OWINB) z dnia 17 maja 2018 r., nr [...], którą utrzymano w mocy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Opolu (dalej PINB) z dnia 23 czerwca 2017 r., nr [...], odstępującą od nałożenia na R. D. obowiązków, o których mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 Prawa budowlanego w przedmiocie wykonanych robót budowlanych związanych z wykonaniem instalacji gazowej w piwnicy budynku przy ul. [...] w [...], obsługującej lokale nr [...].

Wydanie zaskarżonej decyzji poprzedziło postępowanie administracyjne o następującym przebiegu.

Decyzją z dnia 23 czerwca 2017 r., nr [...], PINB w Opolu orzekł o odstąpieniu od nałożenia na R. D. obowiązków, o których mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2016 r. poz. 290, z późn. zm.). Organ wskazał, że roboty budowlane, polegające na rozbudowie wewnętrznej instalacji gazowej i przeniesieniu gazomierza z gabinetu na korytarz w piwnicy, wykonano w oparciu o dokumentację projektową zatwierdzoną decyzją Prezydenta Miasta Opola z dnia 15 kwietnia 2002 r., nr [...]. Inwestor wywiązał się z obowiązku i zawiadomił organ o zakończeniu prac w dniu 11 czerwca 2002 r. Organ stwierdził, że porównanie wykonanych robót budowlanych - według stanu na dzień oględzin - z zatwierdzonym projektem budowlanym wykazało następujące różnice w zakresie wykonanych robót: wysokość pomieszczenia [...] zgodnie z projektem winna wynosić co najmniej 220 cm, a kubatura 8 m3, natomiast wysokość stwierdzona w trakcie oględzin wynosiła 179 cm, a kubatura 6,7 + wnęka 0,45 = 7,15 m3; gazomierz [...] miał być zamontowany w wentylowanej szafce w korytarzu piwnicy, podczas gdy stwierdzony stan: pomieszczenie niewentylowane, licznik nie jest w szafce (wisi na ścianie); wyprowadzenie rury spalinowej do przewodu spalinowego powinno być wykonane w blaszanej rozecie - stwierdzono zaś bezpośrednie podłączenie do przewodu kominowego. Organ wskazał, że w trakcie oględzin przedłożono kserokopie protokołów z okresowej kontroli instalacji gazowej, w tym z dnia 26 kwietnia 2016 r., w którym nie odnotowano uwag i zaleceń oraz stwierdzono, że instalacja jest sprawna i szczelna. Dalej, organ odniósł się do przedłożonej ekspertyzy technicznej i podał, że jej autorzy dokonali szczegółowych ustaleń stanu faktycznego, przeanalizowali przepisy i normy obowiązujące w dacie wykonania robot budowlanych, jak i obecnie oraz zaprezentowali wnioski końcowe wraz z uzasadnieniem. Wskazał, że wątpliwości, co do zapewnienia skutecznej wentylacji w pomieszczeniu z gazomierzem zostały usunięte w opinii mistrza kominiarskiego z dnia 31 maja 2017 r., który stwierdził, że wentylacja w pomieszczeniu piwnicy, gdzie usytuowany jest licznik gazowy, spełnia wymagania przepisów i zapewnia wymaganą przepisami wymianę powietrza. Ustalenia i wnioski tejże opinii potwierdzone zostały w przedłożonej przez inwestorkę opinii mistrza kominiarskiego z dnia 8 czerwca 2017 r. Następnie organ dokonał porównania stanu faktycznego stwierdzonego podczas oględzin ze stanem stanowiącym podstawę ekspertyzy z dnia 15 lutego 2017 r. oraz opinii z dnia 31 maja 2017 r. i z dnia 8 czerwca 2017 r. Na tej podstawie przyjął, że inwestorka z własnej inicjatywy - nie czekając na zakończenie postępowania - przedsięwzięła szereg działań mających na celu doprowadzenie przedmiotowej instalacji gazowej do stanu zgodnego z prawem. Podstawowe prace naprawcze obejmowały: montaż szafki metalowej w pomieszczeniu piwnicznym i umieszczenie w niej licznika gazu; wykonanie wentylacji w pomieszczeniu piwnicznym, w którym znajduje się licznik gazu; usunięcie warstwy docieplenia z sufitu i płytek ceramicznych z podłogi w pomieszczeniu piwnicznym z kotłem gazowym, w celu zwiększenia wysokości i kubatury tego pomieszczenia; usunięcie z pomieszczenia z kotłem nieczynnego podgrzewacza wody; ułożenie podtynkowo przewodów instalacji elektrycznej; pomalowanie instalacji gazowej na kolor żółty; zamurowanie otworu do przewodu kominowego nr [...]; zamontowanie nowej kratki wentylacyjnej do przewodu kominowego nr [...]. Rozpoznając sprawę organ stwierdził, że w tak ustalonym stanie faktycznym objęte oceną przeniesienie gazomierza i związane z nim wykonanie odcinka instalacji gazowej należy zaliczyć do przebudowy, gdyż niewątpliwie nastąpiły zmiany parametrów użytkowych i technicznych istniejącego obiektu budowlanego (np. w zakresie wymagań związanych z zapewnieniem szczelności wykonanej instalacji gazowej, warunków podłączenia gazomierza, wentylacji pomieszczeń). Roboty te w dacie ich wykonania, zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy Prawo budowlane, w jego brzmieniu obowiązującym w połowie 2002 r. (Dz. U. z 2000 r. nr 106, poz. 1126), wymagały uzyskania pozwolenia na budowę, gdyż nie były objęte zwolnieniem na podstawie art. 29 i art. 30 tej ustawy. Organ odnotował, że inwestorka uzyskała decyzję Prezydenta Miasta Opola z dnia 15 kwietnia 2002 r. o zatwierdzeniu projektu budowlanego i udzieleniu pozwolenia na budowę dla inwestycji polegającej na rozbudowie wewnętrznej instalacji gazowej i przeniesieniu gazomierza z gabinetu na korytarz w piwnicy. Znajdujący się w zatwierdzonym projekcie budowlanym rysunek "rzut piwnic" nie pozostawia wątpliwości, że miejsca zainstalowania gazomierza i kotła gazowego są zgodne z zatwierdzonym projektem budowlanym. Organ uznał, iż na podstawie tego rysunku oraz rysunku "rozwinięcie instalacji gazowej", można stwierdzić, że inwestycja z 2002 r. obejmowała przebudowę instalacji gazowej w zakresie przeniesienia gazomierza z lokalu (gabinetu) na korytarz w piwnicy. Projekt nie przewidywał zmian w pozostałej części istniejącej wówczas instalacji gazowej, w tym zmiany miejsca zainstalowania kotła gazowego. Kocioł ten pozostał w pomieszczeniu piwnicznym na dotychczasowych podłączeniach do instalacji gazowej. Oceniając zgodność z prawem wykonania instalacji gazowej organ zaznaczył, iż poza zakresem tego postępowania znajduje się kwestia doprowadzenia gazu do budynku i wykonania instalacji gazowej w budynku - co według współwłaścicieli miało miejsce kilkadziesiąt lat temu - podobnie jak kwestia wykonania gazowych instalacji w poszczególnych lokalach w latach 1989-1991. Zdaniem organu, ze względu na ustaloną datę wykonanych robót, wyznacznikiem stanu zgodnego z prawem są natomiast przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 14 grudnia 1994 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. z 1999 r. nr 2, poz. 25), powoływanego dalej jako rozporządzenie. Powołując zapisy § 166 ust. 3 w zw. z § 6 tego rozporządzenia organ stwierdził, że przedmiotowa instalacja gazomierza nie odpowiada powyższym wymogom. W § 166 ust. 4 rozporządzenia przewidziane było jednak rozwiązanie szczególne. W badanym przypadku gazomierz został zainstalowany w części korytarza piwnicznego, w którym zapewniono skuteczną wentylację (co potwierdzają aktualne pomiary i opinie mistrza kominiarskiego). Organ podał, że spełnienie przez pomieszczenie z gazomierzem wymogu posiadania otworu okiennego może budzić wątpliwości, jednak autorzy ekspertyzy wskazali, że do korytarza piwnicznego przylegają pomieszczenia piwniczne z drzwiami ażurowymi, które to pomieszczenia wyposażone są w otwory okienne z uchylnymi oknami PCV. W tych okolicznościach nie można więc zarzucić inwestorowi zainstalowania gazomierza w miejscu niezgodnym z przepisami, zwłaszcza że jest ono zgodne z zatwierdzonym projektem budowlanym sporządzonym przez uprawnioną osobę. Organ wywiódł, że z uwagi na zasadę powagi rzeczy ostatecznie rozstrzygniętej, nie jest też obecnie możliwe rozstrzyganie co do zgodności miejsca zainstalowania gazomierza z przepisami prawa obowiązującymi w dacie wykonania robót budowlanych. W badanym przypadku cele regulacji zawartej w § 166 ust. 4 rozporządzenia mogą być zatem spełnione pomimo tego, że pomieszczenie z gazomierzem bezpośrednio nie jest wyposażone w otwór okienny, bo otwory okienne znajdują się w pomieszczeniach piwnicznych oddzielonych drzwiami ażurowymi. Według organu, badający sprawę zespół wysoko wykwalifikowanych ekspertów stwierdził, iż pomieszczenie korytarza piwnicy, jak i sam montaż gazomierza, spełniają wymogi przepisów prawa, mogą być bezpiecznie użytkowane, nie stwarzają zagrożenia dla zdrowia i życia mieszkańców. Dalej organ wyjaśnił, że przebudowa instalacji gazowej wykonana w 2002 r. nie obejmowała instalacji kotła gazowego i dlatego brak jest przesłanek do twierdzenia, że instalacja kotła nastąpiła w drodze samowoli budowlanej. Wskazując na regulacje § 170 ust. 1, § 172 ust. 1 i ust. 3 rozporządzenia organ ustalił jednak, że pomieszczenie z kotłem ma wysokość 1,9 m, a jego kubatura wynosi 7,8 m3 przy mocy zainstalowanego kotła 24000 W, co oznacza, że wysokość jest równa przepisanej wartości minimalnej, a kubatura spełnia wymóg z nawiązką. Podsumowując dokonaną ocenę organ stwierdził, że przy wykonaniu instalacji gazowej w piwnicy budynku doszło do naruszenia przepisów prawa, które polegały na odstąpieniu od zabezpieczenia gazomierza przed osobami postronnymi (gazomierz zainstalowany w ogólnodostępnym korytarzu piwnicznym), poprzez zainstalowanie go w szafce metalowej oraz niezapewnieniu wentylacji wywiewnej w pomieszczeniu z gazomierzem. Natomiast pozostałe stwierdzone nieprawidłowości, takie jak zmniejszenie wysokości pomieszczenia poprzez docieplenie sufitu i ułożenie kafli podłogowych, zbliżenie instalacji elektrycznej natynkowej do instalacji gazowej, brak wyróżnienia instalacji gazowej kolorem żółtym, zamontowanie gazowego podgrzewacza wody, zdaniem organu, miały najprawdopodobniej charakter wtórny i powstały po zakończeniu przebudowy instalacji gazowej. Zostały jednak usunięte staraniem inwestorki w toku prowadzonego postępowania. Stwierdzając, że przedmiotowa instalacja gazowa została wykonana w warunkach art. 50 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo budowlane, organ wyjaśnił, że dla tak wykonanych robót budowlanych ustawa przewiduje dwa wzajemnie wykluczające się tryby postępowania naprawczego, określone w pkt 1 i 2 tego przepisu. W analizowanej sprawie ustalono, że w toku postępowania inwestorka z własnej inicjatywy i własnym staraniem usunęła nieprawidłowości pierwotne, istniejące od zakończenia przebudowy w czerwcu 2002 r., jak i wtórne, których dopuszczono się już w trakcie użytkowania przebudowanej instalacji gazowej. Prawidłowe usunięcie nieprawidłowości i tym samym doprowadzenie przedmiotowej instalacji gazowej do stanu zgodnego z prawem, umożliwiające jej dalszą bezpieczną eksploatację, zostało potwierdzone przez zespół wysoko wykwalifikowanych ekspertów oraz przez powołanego biegłego mistrza kominiarskiego. W tej sytuacji - w stanie z dnia orzekania - nie stwierdzono konieczności wykonania czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonanej przebudowy do stanu zgodnego z prawem. Odnosząc się do zarzutów podnoszonych przez uczestnika postępowania organ podał, że wysokość oraz kubatura pomieszczenia z kotłem odpowiadają wymogom rozporządzenia, a nie stwierdzono aby w pomieszczeniu były realizowane jakieś inne funkcje. Ponadto miejsce zainstalowania gazomierza jest zgodne z ostateczną decyzją o zatwierdzeniu projektu budowlanego, a sposób i miejsce jego zainstalowania nie stwarzają obecnie zagrożenia dla zdrowia i życia ludzi, bądź bezpieczeństwa mienia. Należało uwzględnić efekty prac naprawczych wykonanych przez inwestorkę, a takie prace jak usunięcie okładziny podłogi i sufitu, zamontowaniu szafki metalowej na gazomierz, podłączenie kratki wentylacyjnej do istniejącego przewodu kominowego, pomalowanie rur gazowych, przełożenie pod tynk instalacji elektrycznej, zdemontowanie nieczynnego podgrzewacza wody, nie stanowią robót budowlanych i należy je zaliczyć do prac naprawczych, konserwacyjnych i aranżacji wnętrz. Usunięcie płytek z podłogi i styropianu z sufitu nie może być uznane za przebudowę skoro przebudowa z 2002 r. zakończyła się faktycznie i formalnie (zawiadomienie o zakończeniu przebudowy) w czerwcu 2002 r., to wykonanie prac naprawczych w 2017 r. nie może być traktowane, jako dokończenie robót budowlanych. Poza tym organ wyjaśnił, że w budynku przy ul. [...] przeważają powierzchnie mieszkalne, wobec czego cały budynek zaliczyć należy do budynków mieszkalnych, a nie do budynków użyteczności publicznej. W tym stanie rzeczy nie było przeciwwskazań do instalacji kotła gazowego w pomieszczeniu technicznym o wysokości 1,9 m.