Wyrok WSA w Lublinie z dnia 22 stycznia 2013 r., sygn. II SA/Lu 890/12

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Grażyna Pawlos-Janusz, Sędziowie Sędzia NSA Witold Falczyński,, Sędzia WSA Bogusław Wiśniewski (sprawozdawca), Protokolant Starszy referent Agnieszka Wojtas, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 22 stycznia 2013 r. sprawy ze skargi J. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie specjalnego zasiłku celowego i zasiłku celowego I. oddala skargę; II. przyznaje [...] E. O.-M. od Skarbu Państwa (Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie) kwotę 295,20 złotych (dwieście dziewięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, w tym 55,20 złotych (pięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy) tytułem należnego podatku od towarów i usług.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej odmówił przyznania J. S. specjalnego zasiłku celowego na zakup żywności oraz zasiłku celowego pod warunkiem zwrotu części lub całości kwoty zasiłku. Organ nie dał wiary wyjaśnieniom strony, która domagała się uznania jej za osobę samotnie gospodarującą i stwierdził, że prowadzi wspólne gospodarstwo domowe wraz z matką H. P. W jego ocenie takie okoliczności jak rezygnacja z opieki nad matką, która ma orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności i wymaga wsparcia osób drugich, umowy i aneksy dotyczące ponoszonych opłat, pożyczek, użytkowania mieszkania, czy umowa o alimenty zawarta z matką nie są wystarczające do podzielenia stanowiska o odrębnym gospodarstwie domowym wnioskodawczyni. Za takim wnioskiem nie może przemawiać podzielenie regałem zajmowanego przez nie pokoju, jest to bowiem działanie zbędne, a na skutek jego zaciemnienia zwiększone zostaną koszty energii elektrycznej. Wnioskodawczyni legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności z możliwością podjęcia pracy w warunkach chronionych. Od 27 stycznia 2011r. zarejestrowana jest Powiatowym Urzędzie Pracy jako bezrobotna. Zamieszkują razem w lokalu mieszkalnym dwuizbowym, o powierzchni 36,16m2. Utrzymują się z emerytury matki w kwocie 886,92 zł, dodatku mieszkaniowego w wysokości 171,05 zł oraz świadczenia na dożywianie w kwocie 100 złotych udzielonego na podstawie ustawy z dnia 29 grudnia 2005r. o ustanowieniu programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" (Dz. U. Nr 267, poz. 2259 ze zm.). Ich dochód miesięczny wynosi 1157.97 złotych, co daje miesięcznie na każdą z nich dochód w wysokości 578,98 złotych, a więc nie spełniają kryterium dochodowego określonego w art. 8 ust.1 pkt.2 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej ( tekst jedn. Dz. U z 2009r. Nr 175, poz. 1362 ze zmianami ), według którego prawo do świadczeń pieniężnych z zastrzeżeniem art. 40, 41, 78 i 91 ustawy przysługuje osobie w rodzinie, której dochód nie przekracza kwoty 351 złotych. Organ stwierdził, że po odliczeniu miesięcznych wydatków na żywność i energię elektryczną rodzinie pozostaje 933,08 złotych, co pozwala na sfinansowanie bieżących wydatków oraz zakup leków. Jego zdaniem nie ma w tej sytuacji podstaw do przyznania zasiłku celowego specjalnego, niezależnego od uzyskiwanych dochodów, ani zasiłku celowego podlegającego zwrotowi. Powołując się na orzecznictwo organ wyjaśnił, że skoro specjalny zasiłek celowy może być przyznany niezależnie od dochodu, może to mieć miejsce jedynie w wyjątkowych sytuacjach. Jego przyznanie nie jest obowiązkiem, tak jak czyni się to w stosunku do osób spełniających kryterium ustawowe. Zwrócono uwagę, że rodzina od wielu lat systematycznie korzysta z pomocy finansowej na zakup żywności w ramach wspomnianej ustawy z dnia 29 grudnia 2005r. o ustanowieniu programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" , a kwoty pomocy są wyższe w stosunku do innych osób. Zachowana jest również ciągłość w udzielaniu tej formy pomocy, co sprawia, że rodzina ma zapewnioną stabilność i może dysponować większymi środkami. W ocenie organu udzielenie wsparcia na zakup żywności na podstawie wspomnianej ustawy z 29 grudnia 2005r. przyczyniło się do lepszego funkcjonowania rodziny, częściowo odciążąjąc jej budżet, obrazuje także rozmiar i troskę Ośrodka Pomocy Społecznej. Po rozpoznaniu odwołania J. S. Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. Także organ odwoławczy podzielił stanowisko dotyczące prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego przez odwołującą się i jej matkę, na co jego zdaniem wskazuje obiektywne rozważenie ich sytuacji życiowej. Przeciwnego stanowiska nie uzasadnia zawarcie w dniu 16 kwietnia 2012r. ugody sądowej, na mocy której matka odwołującej się zobowiązała się płacić jej alimenty w kwocie po 100 złotych miesięcznie, ani zawarta w dniu 1 marca 2006r. umowa użyczenia J. S. przez matkę wspólnie zajmowanego mieszkania. Nadal bowiem mieszkają razem w mieszkaniu składającym się z jednego pokoju i kuchni, a odwołująca się pozostaje na utrzymaniu matki. Za niewadliwe uznano także ustalenie braku przesłanek do udzielenia skarżącej specjalnego zasiłku celowego. Powołując się na orzecznictwo Kolegium stwierdziło, że jego udzielenie może nastąpić w przypadkach szczególnie uzasadnionych, co oznacza sytuacje w sposób wyrazisty odbiegające od sytuacji osób kwalifikujących się do otrzymania pomocy przy spełnieniu ustawowego kryterium dochodowego. W wywiadzie środowiskowym nie wskazano okoliczności, które można byłoby uznać za szczególnie uzasadnione, aby przyznać specjalny zasiłek celowy lub zasiłek celowy pod warunkiem zwrotu całości lub jego części.