Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 13 grudnia 2012 r., sygn. IV SA/Gl 319/12

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym : Przewodniczący Sędzia NSA Tadeusz Michalik Sędziowie Sędzia WSA Beata Kalaga - Gajewska Sędzia WSA Stanisław Nitecki (spr.) Protokolant Paulina Nowak po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 grudnia 2012 r. sprawy ze skargi Prokuratora Okręgowego w Gliwicach na uchwałę Rady Miasta Piekary Śląskie z dnia 26 maja 2011 r. nr VII/101/11 w przedmiocie szkół i placówek oświatowo - wychowawczych 1) stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w części określonej w części § 1 ust. 1 i 3 oraz § 4 ust. 1 pkt 1 i 2; 2) określa, że zaskarżona uchwała określona w punkcie 1 nie może być wykonana.

Uzasadnienie

Rada Miasta Piekary Śląskie uchwałą z dnia 26 maja 2011 r. Nr VII/01/11 w sprawie ustalenia wysokości opłat za pobyt dziecka w Żłobku Miejskim w Piekarach Śląskich podjętą na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15, art. 40 ust. 2 pkt 2, art. 41 ust. 1 i art. 42 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) w związku z art. 58 ust. 1, art. 59 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi do lat 3 (Dz. U. Nr 45, poz. 235) ustaliła stałą opłatę miesięczną za pobyt dziecka w Żłobku Miejskim w wysokości 200 zł, jak również zamieszczono w niej unormowania dotyczące ustalenia sprawowania opieki nad dzieckiem przekraczającą 10 godzin dziennie a także określono wysokość opłaty za wyżywienie. Nadto wprowadzono rozwiązanie premiujące rodziny w przypadku korzystania ze żłobka przez większą liczbę dzieci z rodziny.

Skargę na powyższą uchwałę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach wniósł Prokurator Okręgowy w Gliwicach. W skardze tej wystąpił o stwierdzenie nieważności tej uchwały w zakresie § 1 ust. 1 i 3 oraz § 4 ust. 1 pkt 1 i 2 i zarzucił jej wydanie z naruszeniem treści art. 58 ustawy o opiece nad dziećmi do lat 3 w związku z art. 8 ust. 2 ustawy z 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy i organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 34, poz. 198 ze zm.) poprzez ustalenie opłaty za pobyt dziecka w żłobku według stawki miesięcznej w sytuacji, gdy w kompetencji rady miejskiej leży ustalenie tej opłaty z uwzględnieniem zakresu i kosztów usług świadczonych na rzecz dziecka w czasie jego pobytu w żłobku. W motywach skargi przybliżono treść uchwały, a następnie zarzucono jej niezgodność z prawem. Podkreślono, że uchwała ta jest aktem prawa miejscowego, a gmina swoje prawotwórcze kompetencje może oprzeć tylko na wyraźnie sformułowanej przez ustawę delegacji, co oznacza, że gminie wolno tylko to co wynika z przepisu prawa i w żaden sposób nie może ona własnych kompetencji domniemywać ani też dowolnie rozszerzać. Takie ujęcie wynika z zasady praworządności sformułowanej w art. 7 Konstytucji RP. W dalszej części skargi podkreślono, że zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw, zakładanie i utrzymanie żłobków należy do zadań własnych gminy. Z takiego unormowania wynika, że koszty ufundowania żłobka oraz jego bieżące funkcjonowanie obciążają gminę. Jakkolwiek art. 23 ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, stanowi, że zobowiązani do ponoszenia opłat za pobyt i wyżywienie dzieci w żłobku są rodzice, to jednak w żadnej mierze kosztem utrzymania, założonej przez gminę placówki nie mogą być obciążani rodzice względnie opiekunowie prawni dzieci. Po przytoczeniu treści art. 58 ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, zamieszczono stwierdzenie, iż określona w ustawie opłata za pobyt w żłobku małoletniego do lat 3 została tak skonstruowana, że jej wysokość musi mieć związek z realnymi kosztami faktycznego pobytu dziecka, a zatem osoba zobowiązana do uiszczenia opłaty powinna zapłacić za świadczenia rzeczywiście udzielone w żłobku, przy jednoczesnym uwzględnieniu kosztu świadczenia. Unormowanie to odwołuje się do zasady ekwiwalentności, która oznacza, że opłaty wnosi się za konkretne i ekonomicznie równoważne świadczenie. Zdaniem skarżącego prokuratora w przedmiotowej uchwale nastąpiło przekroczenie delegacji ustawowej poprzez swoiste zryczałtowanie należności za pobyt dziecka w żłobku, polegające na wprowadzeniu miesięcznej sztywnej opłaty w wymiarze 200 zł, która to opłata nie jest powiązana z wartością usług świadczonych przez żłobek w czasie pobytu małoletniego. Podniesiony zarzut, według prokuratora doznaje wzmocnienia w treści uchwalonego przez Radę Miasta Piekary Śląskie statutu Żłobka Miejskiego w Piekarach Śląskich. Z tego statutu wynika, że w przypadku nieobecności dziecka w żłobku rodzice ponoszą opłatę miesięczną w pełnej wysokości, co oznacza, że nie przewidziano zredukowania ciążącej na rodzicach, względnie opiekunie prawnym, miesięcznej opłaty stosownie do zakresu rzeczywistości wykorzystywanych przez małoletniego świadczeń i ich wartości. W końcowej części skargi zauważono, że w uzasadnieniu kwestionowanej uchwały zamieszczono stwierdzenie, iż ustanowienie opłaty stałej za pobyt dziecka w żłobku jest częściowe pokrycie kosztów utrzymania żłobka, a na mocy przywoływanych powyżej unormowań koszty utrzymania żłobka spoczywają na gminie, a tym samym przeniesienie ich na mieszkańców miasta nie jest ze względów ustrojowych dopuszczalne. Za wadliwe rozwiązanie uznano również wprowadzenie w § 4 ust. 1 pkt 2 kwestionowanej uchwały pięćdziesięcioprocentowej ulgi, ponieważ posiada ono zakotwiczenie w przyjętej opłacie stałej. W podsumowaniu skargi przywołano szereg orzeczeń sądów administracyjnych potwierdzających stanowisko zaprezentowane we wniesionej skardze.