Wyrok WSA w Krakowie z dnia 24 maja 2011 r., sygn. II SA/Kr 384/11

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Andrzej Niecikowski Sędziowie: WSA Kazimierz Bandarzewski WSA Mirosław Bator (spr.) Protokolant: Katarzyna Paszko-Fajfer po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 maja 2011 r. sprawy ze skargi J.K. na postanowienie Wojewody [....] z dnia 7 stycznia 2011 r. nr [....] w przedmiocie zawieszenia postępowania I. uchyla zaskarżone postanowienie jak i poprzedzające je postanowienie organu I instancji; II. zasądza od Wojewody [....] na rzecz skarżącej J.K. kwotę 100 zł (sto złotych), tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 9 listopada 2010 r. znak: [...] Starosta [...] działając na podstawie art. 97 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2000 r. nr 98 poz. 1071 z późn. zm.), w związku z art. 136 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.) - zawiesił z urzędu postępowanie wszczęte na wniosek J. K., w sprawie zwrotu części działek: nr "1" o pow. 2,9870 ha i nr "2" o pow. 0,3825 ha (poprzednie oznaczenie nr "3"), obręb M. gm. [...], w granicach wywłaszczonej parceli gruntowej l. kat. "4" o pow. 0,5755 ha w b. gm. kat. M. - do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego polegającego na ustaleniu przez sąd powszechny ważności umowy sprzedaży Rep. A. Nr [...] zawartej w dniu 9 kwietnia 2001 r. pomiędzy Agencją Mienia Wojskowego z siedzibą w W. a spółką pod firmą [...] Giełda S. A. z siedzibą w K., oraz na podstawie art. 100 § 1 k.p.a., wezwał J. K., do wystąpienia w terminie do 14 stycznia 2011 r. do właściwego sądu powszechnego z pozwem o ustalenie ważności w/w umowy. W uzasadnieniu organ wskazał, że parcela l. kat. "4", której właścicielem Skarb Państwa stał się na mocy decyzji Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w K. z dnia 3 listopada 1970 r. wydanej na podstawie przepisów ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości - stanowiła w dacie wywłaszczenia własność J. S., później K.. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że parcela l. kat. "4" była niezbędna Skarbowi Państwa na cele budownictwa specjalnego. Przeprowadzone przez organ postępowanie dowodowe wykazało następnie, że opisana wyżej parcela "4", stała się zbędna dla celu uzasadniającego jej wywłaszczenie, a przeszkodą do jej zwrotu na rzecz poprzedniego właściciela jest stan prawny tej nieruchomości. Jak wskazał organ I instancji, przeprowadzona analiza dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej wykazała, że w wyniku założenia nowej ewidencji gruntów położone w b. gm. kat. M. parcele katastralne, w tym również parcela l. kat. "4", utworzyły działkę ewidencyjną nr "5", położoną w obrębie M., stanowiącą własność Skarbu Państwa, którą na wniosek Wojskowego Rejonowego Zarządu Kwaterunkowo-Budowlanego, w ramach regulacji stanu prawnego, decyzją Wójta Gminy [...] z dnia 16 lutego 1987 r. przekazano w zarząd i użytkowanie Ministerstwa Obrony Narodowej. Po rozpatrzeniu wniosku Szefa Rejonowego Zarządu Infrastruktury w K. z dnia 7 kwietnia 2000 r. Starosta [...] decyzją z dnia 19 czerwca 2000 r. (sprostowaną postanowieniem z dnia 25 lipca 2000 r.), orzekł o wygaśnięciu z dniem 20 grudnia 1999 r. prawa zarządu Ministerstwa Obrony Narodowej w stosunku do nieruchomości oznaczonej jako działki: nr "6" i nr "7". Ostateczna decyzja w tej sprawie wydana na podstawie art. 19 ust. 3 ustawy z dnia 30 maja 1996 r. o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia Skarbu Państwa oraz o Agencji Mienia Wojskowego wraz z protokołem zdawczo-odbiorczym stanowiła podstawę do wykreślenia w księgach wieczystych prawa trwałego zarządu Ministerstwa Obrony Narodowej - Rejonowego Zarządu Infrastruktury oraz ujawnienia Agencji Mienia Wojskowego, jako osoby prawnej, której powierzono wykonywanie praw Skarbu Państwa. Z treści powołanej decyzji wynika, iż z dniem 20 grudnia 1999 r. wszelkie prawa i obowiązki związane z opisaną wyżej nieruchomością przejmuje Agencja Mienia Wojskowego, w tym również sprawy związane z roszczeniami byłych właścicieli lub ich spadkobierców dotyczące zwrotu nieruchomości wywłaszczonych na rzecz Skarbu Państwa, prowadzone w trybie art. 136 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Następnie organ wskazał, że w dniu 9 kwietnia 2001 r. umową przeniesienia własności zawartą w formie aktu notarialnego Agencja Mienia Wojskowego z siedzibą w W. przeniosła własność niezabudowanej nieruchomości składającej się z działek: nr "6´ , nr "3" (która następnie podzieliła się na działki: nr "8", nr "9", nr "10" i nr "11"), nr "12" i nr "13´ na rzecz Spółki pod firmą [...] Giełda S. A. z siedzibą w K.. Z dniem 18 października 2005 r. [...] Giełda S.A. z siedzibą w K. została rozwiązana na skutek połączenia się ze spółką pod firmą S. Ltd. Sp. z o.o., która przejęła cały majątek należący do rozwiązanej spółki. Wobec zaistniałej sytuacji nie jest możliwe dalsze prowadzenie postępowania w sprawie zwrotu części działek ewidencyjnych: nr "1" i nr "2" w granicach wywłaszczonej parceli l. kat. "4" i wydanie decyzji. W sytuacji bowiem gdy podmiotowi publicznoprawnemu (tj. Skarbowi Państwa lub jednostce samorządu terytorialnego) nie przysługuje prawo własności do nieruchomości, nieruchomość ta nie może być zwrócona na rzecz poprzedniego właściciela lub na rzecz jego spadkobierców. Roszczenie o zwrot wywłaszczonej nieruchomości może być skutecznie zgłoszone tylko wobec podmiotów publicznoprawnych. Kwestię ustalenia przez sąd powszechny ważności wskazanej wyżej umowy sprzedaży z dnia 9 kwietnia 2001 r. organ zakwalifikował zatem jako zagadnienie wstępne uzasadniające obligatoryjne zawieszenie postępowania o zwrot w/w nieruchomości. Jednocześnie wskazano, że Starosta [...] nie posiada legitymacji, aby skutecznie wystąpić do sądu powszechnego z powództwem o ustalenie ważności umów przenoszących własność nieruchomości będącej przedmiotem postępowania o zwrot wywłaszczonej nieruchomości. Interes taki posiada jedynie poprzedni właściciel lub jego spadkobierca. W tym miejscu organ wskazał na regulację art. 100 § 1 k.p.a.