Wyrok WSA w Opolu z dnia 7 kwietnia 2011 r., sygn. II SA/Op 405/10

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jerzy Krupiński Sędziowie Sędzia WSA Krzysztof Bogusz Sędzia WSA Teresa Cisyk - spr. Protokolant st. sekretarz sądowy Grażyna Stykała po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 7 kwietnia 2011 r. sprawy ze skargi S. H. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia [...], nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego oddala skargę

Uzasadnienie

Pismem z dnia 1 października 2009 r. S. H. wystąpiła o przyznanie zasiłku celowego na pokrycie długów od kwietnia do maja 2008 r. wskazując, że kryterium dochodowe dla 5 osób wynosi 1755 zł, a pomniejszając o 1 osobę tj. D. H., który w wieku atrakcyjnym nie podejmuje pracy, wynosi 1404 zł. Podała też, że jej dochód stanowią: dodatek mieszkaniowy w kwocie 232,19 zł (od miesiąca września 2009 r.) oraz zasiłek rodzinny i alimenty w wysokości 592,19 zł.

Działając z upoważnienia Burmistrza Nysy, decyzją z dnia [...], nr [...], Dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej w Nysie odmówił przyznania S. H. zasiłku celowego. Decyzja wydana została na podstawie art. 2, art. 3, art. 8 ust. 1, 3, 9, art. 11, art. 39 i art. 41 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 ze zm.) oraz art. 104 K.p.a. W uzasadnieniu organ powołał regulację art. 39 ustawy, wskazując przy tym na warunkujące przyznanie świadczenia kryterium dochodowe, ustalone w art. 8 tej ustawy. Organ określił, że dla rodziny skarżącej kryterium to wynosi 1755 zł. Odnosząc się do ustaleń dokonanych w toku postępowania wyjaśniającego, organ wskazał, że strona prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie z dziećmi. Pozostaje w związku małżeńskim z P. H., zamieszkałym pod tym samym adresem co strona, który prowadzi odrębne gospodarstwo domowe. Dalej organ podniósł, że z dniem 16 lipca 2009 r., strona utraciła status poszukującej pracy z powodu nie zgłoszenia się do urzędu pracy w wyznaczonym terminie. Na dochód rodziny strony składa się: zasiłek rodzinny w kwocie 200 zł, dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej w kwocie 80 zł, dodatek mieszkaniowy w wysokości 232,19 zł, alimenty w kwocie 80 zł oraz dochód z gospodarstwa rolnego w R. w wysokości 1945,53 zł. Ustalając dochód z gospodarstwa, organ obliczył, że dla gospodarstwa rolnego o powierzchni 6,7080 ha, którego właścicielką jest strona, przyjąć należy powierzchnię 9,3987 ha przeliczeniowego. Określił też, że zgodnie z art. 8 ust. 9 ustawy, dla 1 ha przeliczeniowego przyjmuje się dochód miesięczny w wysokości 207 zł. Organ wyjaśnił, że ustawa o pomocy społecznej nie daje podstaw do wyłączenia dochodów z hektarów przeliczeniowych w przypadku, gdy właściciel nie prowadzi działalności rolniczej osobiście. Bez względu na fakt, czy ziemia uprawiana jest bezpośrednio przez właściciela, czy też działalność rolniczą prowadzi inna osoba, dochód ustala się tak samo, biorąc pod uwagę wielkość gospodarstwa rolnego. Przy takiej interpretacji nie ma też znaczenia fakt, że gospodarstwo rolne jest dzierżawione. Dalej, w oparciu o art. 2 ustawy, organ stwierdził, że właściciel gospodarstwa rolnego może wykorzystać swoje uprawnienia i możliwości, które wynikają z faktu posiadania tytuł własności. Z tego też powodu organ uznał, że skoro strona jest osobą zdrową, nie pracuje zawodowo, jej dzieci z uwagi na wiek nie wymagają stałej opieki, a stanowiące przedmiot jej własności gospodarstwo znajduje się w odległości około 6 km od miejscowości w której mieszka, ma możliwość jego prowadzenia, zwłaszcza że na podstawie pisma z KRUS ustalono, że nie złożyła wniosku o przyznanie jej emerytury rolniczej. Organ wskazał, że strona zawarła umowę dzierżawy gospodarstwa na okres 10 lat, przy czym jego zabudowana część o powierzchni 0,2550 ha pozostała w użytkowaniu strony, a w umowie nie określono kwoty za dzierżawę. Dalej, odnosząc się do przesłanki przyznania świadczenia w postaci spełnienia kryterium dochodowego organ stwierdził, że łączny dochód strony wynosił 2537,72 zł i przekroczył ustawowe kryterium o 782,72 zł co powoduje, że strona nie kwalifikuje się do otrzymania zasiłku celowego. Wskazując na wydatki z tytułu ponoszonych opłat mieszkaniowych, wyliczone w łącznej kwocie 585,74 zł organ wyjaśnił, że rozważano także możliwość przyznania stronie specjalnego zasiłku celowego, o którym mowa w art. 41 ustawy. W trakcie postępowania wyjaśniającego ustalono jednak, że sytuacja w jakiej znajduje się rodzina wnioskodawczyni nie stanowi sytuacji szczególnie trudnej, a to z uwagi na brak wystąpienia niepełnosprawności, czy długotrwałej choroby, powodujących konieczność znacznego zwiększenia wydatków na zakup leków lub leczenie, bądź innej jeszcze przesłanki. Organ podniósł też, że stronie, jak i jej synowi D., zaproponowano podpisanie kontraktu socjalnego, w którym jako jego cel w odniesieniu do S. H. określono wystąpienie do sądu z wnioskiem o podwyższenie alimentów na trójkę uczących się dzieci, a co do D. H. zarejestrowanie się w urzędzie pracy i aktywne poszukiwanie zatrudnienia. O ile jednak D. H. kontrakt ten podpisał, wnioskodawczyni odmówiła jego podpisania. Powołując art. 11 ust. 2 i art. 4 ustawy organ stwierdził, że rezygnacja strony z podpisania kontraktu świadczy o jej biernej i roszczeniowej wobec pomocy społecznej postawie. Wyjaśnił przy tym, iż w toku postępowania ustalono, że mąż strony nabył w dniu 17 lipca 2008 r. samochód marki [...], którego cena waha się w granicach od 17 000 zł do 27 000 zł, a ponadto jest właścicielem nieruchomości położonej w K. o powierzchni 17,2600 ha. W świetle zaś tych okoliczności, obrazujących sytuację majątkową męża strony, jako niezrozumiałe organ wskazał niepodejmowanie przez nią działań zmierzających do podwyższenia alimentów. W oparciu o orzeczenie sądowe wywiódł, że osoby ubiegające się o pomoc społeczną zobowiązane są przede wszystkim do wykorzystania własnych środków, możliwości i uprawnień. Pomoc społeczna przysługuje bowiem w razie: wystąpienia trudnej sytuacji życiowej oraz niemożliwości samodzielnego jej przezwyciężenia, przy czym udzielana jest w ostateczności, po wyczerpaniu przez stronę własnych uprawnień, środków, zasobów i możliwości. Na zakończenie organ dodatkowo wskazał też, że w miesiącu wrześniu 2009 r. do organu wpłynęły 784 podania o pomoc, a w październiku (do dnia 30 października) 785. Na zasiłki celowe ośrodek miesięcznie przeznacza kwotę 70833 zł, wobec czego przeciętny zasiłek dla rodziny wynosi 110 zł, a dla osoby samotnej 60 zł.