Wyrok WSA w Opolu z dnia 21 czerwca 2011 r., sygn. II SA/Op 132/11

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Janowska Sędziowie Sędzia WSA Teresa Cisyk Sędzia WSA Grażyna Jeżewska - spr. Protokolant st. sekretarz sądowy Grażyna Stykała po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 21 czerwca 2011 r. sprawy ze skargi S. H. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia [...], nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego oddala skargę.

Uzasadnienie

Przedmiot zaskarżenia w niniejszej sprawie sądowoadministracyjnej stanowi decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia [...], nr [...], utrzymująca w mocy decyzję Dyrektora Ośrodka Pomocy Społecznej w Nysie, działającego z upoważnienia Burmistrza Nysy, w sprawie odmowy przyznania pomocy w formie zasiłku celowego.

Wydanie zaskarżonej decyzji nastąpiło w następującym stanie faktycznym. Wnioskiem z dnia 2 lipca 2010 r. S. H. wystąpiła o przyznanie zasiłku celowego "na pokrycie wydatków zaległych i bieżących".

Działając z upoważnienia Burmistrza Nysy, decyzją z dnia [...], nr [...], Dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej w Nysie odmówił przyznania S. H. zasiłku celowego. Decyzja wydana została na podstawie art. 2, art. 3, art. 8 ust. 1, 3, 9, art. 11, art. 39 i art. 41 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.) oraz art. 104 K.p.a. W uzasadnieniu organ powołał regulację art. 39 ustawy, wskazując przy tym na warunkujące przyznanie świadczenia kryterium dochodowe, ustalone w art. 8 tej ustawy. Organ określił, że dla rodziny skarżącej kryterium wynosi 1404 zł. Powołując się na ustalenia wywiadu środowiskowego oraz oświadczenie strony i pozostały zgromadzony materiał dowodowy, organ stwierdził, że strona prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie z trójką dzieci, a jej mąż prowadzi odrębne gospodarstwo domowe. Organ podał też, że na skutek niestawiennictwa w urzędzie pracy w wyznaczonym terminie wnioskodawczyni utraciła z dniem 16 lipca 2009 r. status osoby poszukującej pracy oraz ponownie, po zarejestrowaniu w dniu 1 grudnia 2009 r., jako osoba poszukująca pracę, w dniu 16 lutego 2010 r. Na dochód strony składa się: zasiłek rodzinny w kwocie 287 zł, dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej w kwocie 80 zł, dodatek mieszkaniowy w wysokości 232,19 zł, alimenty w kwocie 80 zł oraz dochód z gospodarstwa rolnego w R. w wysokości 1.945, 53 zł. Ustalając dochód z gospodarstwa, organ obliczył, że dla gospodarstwa rolnego o powierzchni 6,7080 ha, którego właścicielką jest strona, przyjąć należy powierzchnię 9,3987 ha przeliczeniowego. Określił też, że zgodnie z art. 8 ust. 9 przywołanej ustawy, dla 1 ha przeliczeniowego przyjmuje się dochód miesięczny w wysokości 207 zł. Organ wyjaśnił, że ustawa o pomocy społecznej nie daje podstaw do wyłączenia dochodów z hektarów przeliczeniowych w przypadku, gdy właściciel nie prowadzi działalności rolniczej osobiście. Podkreślił, iż bez względu na fakt, czy ziemia uprawiana jest bezpośrednio przez właściciela, czy też działalność rolniczą prowadzi inna osoba, dochód ustala się tak samo, biorąc pod uwagę wielkość gospodarstwa rolnego. Przy takiej interpretacji nie ma też znaczenia fakt, że gospodarstwo rolne jest dzierżawione. Dalej, w oparciu o art. 2 cyt. ustawy, organ stwierdził, że właściciel gospodarstwa rolnego może wykorzystać swoje uprawnienia i możliwości, które wynikają z faktu posiadania tytułu własności. Z tego też powodu organ uznał, że skoro strona jest osobą zdrową, nie pracuje zawodowo, jej dzieci z uwagi na wiek nie wymagają stałej opieki, a stanowiące przedmiot jej własności gospodarstwo znajduje się w odległości 6 km od miejscowości w której mieszka, ma możliwość jego prowadzenia. Następnie, odnosząc się do przesłanki przyznania świadczenia w postaci spełnienia kryterium dochodowego organ stwierdził, że łączny dochód strony wynosił 2.624,72 zł i przekroczył ustawowe kryterium o 1220,72 zł, co skutkowało uznaniem, że strona nie kwalifikuje się do otrzymania zasiłku celowego. Wskazując na wydatki z tytułu ponoszonych opłat mieszkaniowych, wyliczone w łącznej kwocie 643,46 zł organ wyjaśnił, że rozważano także możliwość przyznania stronie specjalnego zasiłku celowego, o którym mowa w art. 41 ustawy. W trakcie postępowania wyjaśniającego ustalono jednak, że sytuacja w jakiej znajduje się rodzina wnioskodawczyni nie stanowi sytuacji szczególnie trudnej, a to z uwagi na brak wystąpienia niepełnosprawności, czy długotrwałej choroby, powodujących konieczność znacznego zwiększenia wydatków na zakup leków lub leczenie, bądź innej jeszcze przesłanki. Organ podniósł też, że stronie zaproponowano podpisanie kontraktu socjalnego, w którym jako jego cel określono wystąpienie do sądu z wnioskiem o podwyższenie alimentów na dzieci, jednak wnioskodawczyni odmówiła jego podpisania. Również ponowna propozycja zawarcia kontraktu socjalnego spotkała się z odmową wnioskodawczyni. Powołując art. 11 ust. 2 i art. 4 ustawy organ stwierdził, że rezygnacja strony z podpisania kontraktów może stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia. Pomoc społeczna służy bowiem do przezwyciężania trudnych sytuacji życiowych i materialnych osoby bądź rodziny, gdy osoby te są aktywnie zaangażowane we własne próby przezwyciężenia tych trudności. W odniesieniu do sytuacji bytowej skarżącej organ wskazał ponadto, że strona zawarła umowę dzierżawy gospodarstwa rolnego stanowiącego jej własność na okres 10 lat, przy czym w umowie nie określono kwoty za dzierżawę, a jego zabudowana część o powierzchni 0,2550 ha pozostała w użytkowaniu strony. W kontekście celu pomocy społecznej określonego w art. 2 ustawy i obowiązku osób korzystających z pomocy społecznej do aktywnego współdziałania w pokonywaniu trudności życiowych organ uznał, że strona może własnymi siłami pokonać trudności finansowe. Organ podał, iż ojciec dzieci nabył w dniu 17 lipca 2008 r. samochód, którego cena waha się w granicach od 17 000 zł do 27 000 zł. Ponadto organ stwierdził, że jest on właścicielem nieruchomości położonej w obrębie miejscowości [...] o pow. 17,600 ha i jego stan majątkowy daje szansę na podwyższenie alimentów, lecz wnioskodawczyni nie czyni żadnych starań w tym kierunku. Z uwagi na sytuację finansową męża, strona winna w pierwszej kolejności od niego dochodzić zaspokojenia potrzeb finansowych. Z tych też powodów, jak i z uwagi na brak po stronie wnioskodawczyni woli współpracy w celu rozwiązywania swojej kryzysowej sytuacji, organ stwierdził brak podstaw do przyznania jej pomocy społecznej. Końcowo organ I instancji przedstawił analitykę posiadanych środków finansowych przeznaczonych na pomoc w formie zasiłku celowego.