Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 10 grudnia 2008 r., sygn. IV SA/Po 336/08

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Paweł Miładowski Sędziowie NSA Ewa Makosz-Frymus WSA Ewa Kręcichwost-Durchowska (spr.) Protokolant Sekr. sąd. Małgorzata Błoszyk po rozpoznaniu w Wydziale IV na rozprawie w dniu 10 grudnia 2008 r. sprawy ze skargi T. L. na decyzję Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Poznaniu z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie uposażenia, uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Wojskowego Komendanta Uzupełnień w [...] z dnia [...] r. nr [...] /-/E. Kręcichwost - Durchowska /-/P. Miładowski /-/E. Makosz - Frymus

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia [...] r. nr [...] Sąd Rejonowy [...], na podstawie art. 464 §1 kpc przekazał sprawę z powództwa T. L. przeciwko Skarbowi Państwa -Wojewódzkiemu Sztabowi Wojskowemu w Poznaniu, o wynagrodzenie, do rozpoznania w trybie postępowania administracyjnego, Wojewódzkiemu Sztabowi Wojskowemu w Poznaniu. Pismem z dnia [...] r. Szef Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Poznaniu przekazał ww. postanowienie Sądu Rejonowego Wojskowemu Komendantowi Uzupełnień w [...].

Decyzją z dnia [...] r. nr [...] Wojskowy Komendant Uzupełnień w [...], działając na podstawie art. 104 §1 oraz art. 61 §1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t. j. Dz. U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 ze zm., dalej jako kpa) i art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. nr 179, poz. 1750 ze zm., dalej jako ustawa o służbie żołnierzy zawodowych), art. 14 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416, ze zm., dalej jako ustawa o powszechnym obowiązku obrony) i rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie wojewódzkich sztabów wojskowych i wojskowych komend uzupełnień (Dz. U. Nr 66, poz. 613 ze zm.) odmówił T. L. przyznania świadczenia pieniężnego w postaci odsetek od wypłaconego uposażenia. W uzasadnieniu napisano, że dnia [...] r. Dowódca Wojsk Lądowych w oparciu o rozkaz [...] z dnia [...] w sprawie zmian organizacyjnych i dyslokacyjnych w wojskowych komendach uzupełnień zlikwidował, między innymi stanowisko służbowe strony. W związku z tym stronie zaproponowano inne stanowisko służbowe. Wobec odmowy przyjęcia nowego stanowiska Dowódca [...] Okręgu Wojskowego wydał decyzję o wypowiedzeniu stronie zawodowej służby wojskowej. Dnia [...] r. Dowódca Wojsk Lądowych (organ wyższego stopnia) decyzją nr [...] stwierdził nieważność ww. decyzji Dowódcy [...] Okręgu Wojskowego o zwolnieniu z zawodowej służby wojskowej. Strona stawiła się do miejsca pełnienia służby wojskowej i została przyjęta na ewidencję i zaopatrzenie, ale bez wyznaczenia na stanowisko, bowiem stanowisko strony nie istniało od [...] r. (rezerwa kadrowa). Dla celów ewidencyjno-finansowych, od dnia zwolnienia do dnia przywrócenia do zawodowej służby wojskowej przyznano stronie zwaloryzowane należności wynikające z tytułu pełnienia zawodowej służby wojskowej. Przy wypłacie tych należności, w związku ze stwierdzeniem nieważności decyzji o zwolnieniu ze służby wojskowej, potrącono stronie nienależne świadczenia z tytułu odprawy, ekwiwalentu za urlop i odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia. Po otrzymaniu tych świadczeń strona wystąpiła z wnioskiem o odsetki i zwrot potrąconych świadczeń. Departament Kadr MON przesłał do terenowych organów administracji wojskowej (WSzW, WKU) pismo Nr [...] z dnia [...] r. w sprawie postępowania i uprawnień żołnierzy, którym stwierdzono nieważność decyzji o zwolnieniu ich ze służby wojskowej. W dokumencie tym zobowiązano organy wojskowe do wypłaty uposażenia za okres, w którym żołnierze faktycznie pozostawali poza służbą, z zaznaczeniem, że mają to być należności zwaloryzowane zgodnie z przepisami. Odnośnie roszczeń o zwrot potrąconych świadczeń ustalono, że z uwagi na decyzję o stwierdzeniu nieważności są to świadczenia nienależne bowiem podstawa tego świadczenia odpadła. Odnośnie odsetek zauważono, że art. 75 ust. 3 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych tylko w razie zwłoki w wypłacie uposażenia żołnierzowi zawodowemu przysługują odsetki ustawowe od dnia, w którym uposażenie stało się wymagalne. Instytucja zwłoki (art. 476 k.c.) - w odróżnieniu od opóźnienia (art. 481 k.c. ) warunkowana jest winą. Zważywszy na okoliczności nie sposób przypisać tej winy organowi zobowiązanemu do zapłaty uposażenia. Nadto, choć decyzja Dowódcy Wojsk Lądowych o nieważności decyzji Dowódcy [...] Okręgu Wojskowego wywiera skutki ex tunc, to wydana została w określonym czasie, a realizacja wynikających stąd świadczeń została spełniona bez zwłoki (wypłata zwaloryzowanych świadczeń). Wreszcie w sprawie niniejszej poza dyskusją jest, że w spornym okresie strona nie pełniła służby wojskowej, ale w tym czasie jednak otrzymywała od resortu MON: dwunastomiesięczne uposażenie, emeryturę wojskową i odprawę wojskową. Do chwili przywrócenia do służby wojskowej od resortu Obrony Narodowej strona otrzymywała też emeryturę wynoszącą 50-75 % uposażenia. A więc ten sam reprezentant Skarbu Państwa, od którego domaga się on odsetek, regularnie co miesiąc wypłacał mu pieniądze, które po unieważnieniu decyzji o zwolnieniu okazały się być świadczeniem nienależnym. Po przywróceniu strona odmówiła zwrotu świadczenia emerytalnego i innych nienależnych świadczeń. Stąd roszczenia o odsetki nie mają żadnego uzasadnienia. Dopiero w chwili, kiedy decyzja o stwierdzeniu nieważności decyzji o zwolnieniu ze służby wojskowej stała się wykonalna, można naliczać odsetki, ale nie wstecz, lecz po tej dacie.