Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 10 grudnia 2008 r., sygn. IV SA/Po 284/08

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Paweł Miładowski Sędziowie: sędzia NSA Ewa Makosz-Frymus sędzia WSA Ewa Kręcichwost-Durchowska (spr.) Protokolant: sekr. sąd. Justyna Hołyńska po rozpoznaniu w Wydziale IV na rozprawie w dniu 19 listopada 2008 r. sprawy ze skargi M. T. na decyzję Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Poznaniu z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie uposażenia 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Wojskowego Komendanta Uzupełnień [...] z dnia [...] r. nr [...] 2. zasądza od Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Poznaniu na rzecz M. T. kwotę 240 /dwieście czterdzieści/ złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. /-/E. Kręcichwost - Durchowska /-/P. Miładowski /-/E. Makosz - Frymus

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia [...] r. sygn. akt [...] Sąd Rejonowy [...], na podstawie art. 464 §1 zd. 1 i 2 kpc przekazał sprawę z powództwa M. T. przeciwko Skarbowi Państwa Wojewódzkiemu Sztabowi Wojskowemu w Poznaniu, o zapłatę, do rozpoznania Szefowi Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Poznaniu. Pozew dotyczył potrąceń, dokonanych przy wypłacie zaległego wynagrodzenia, przy czym potrącone należności to ekwiwalent za urlop i odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia. Tego samego dnia postanowieniem sygn. akt [...] Sąd Rejonowy [...], na podstawie art. 464 §1 zd. 1-3 kpc przekazał sprawę z powództwa M. T. przeciwko Skarbowi Państwa Wojewódzkiemu Sztabowi Wojskowemu w Poznaniu, o zapłatę, do rozpoznania Szefowi Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Poznaniu. Powód domagał się odsetek od wypłaconych zaległych należności, po przywróceniu do służby wojskowej.

Decyzją z dnia [...] r. nr [...] Wojskowy Komendant Uzupełnień [...], działając na podstawie art. 104 §1 oraz art. 61 §1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t. j. Dz. U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 ze zm., dalej jako kpa), art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. nr 179, poz. 1750 ze zm., dalej jako ustawa o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych), art. 14 ust. 1 p kt 3 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (t. j. Dz. U. z 2004 r. nr 241 poz. 2416 ze zm., dalej jako ustawa o powszechnym obowiązku obrony) odmówił M. T. przyznania świadczenia pieniężnego w postaci odsetek od wypłaconego uposażenia oraz świadczenia potrąconego przy wypłacie tego uposażenia jako świadczenia nienależnego. W uzasadnieniu napisano, że dnia 01 listopada 2003 r. Dowódca Wojsk Lądowych w oparciu o rozkaz [...] z dnia [...] r. w sprawie zmian organizacyjnych i dyslokacyjnych w wojskowych komendach uzupełnień zlikwidował między innymi stanowisko służbowe strony. W związku z tym żołnierzowi zaproponowano inne stanowisko służbowe, ale on domówił. W związku z tym Dowódca [...] Okręgu Wojskowego wydał decyzję o wypowiedzeniu stronie zawodowej służby wojskowej a następnie rozkaz zwalniający go z zawodowej służby wojskowej i przenoszący do rezerwy. Decyzją z dnia 31 marca 2006 r. nr [...] Dowódca Wojsk Lądowych (organ wyższego stopnia) stwierdził nieważność ww. decyzji o zwolnieniu z zawodowej służby wojskowej. Strona stawiła się do miejsca pełnienia służby wojskowej i została przyjęta na ewidencję i zaopatrzenie, ale bez wyznaczenia na stanowisko, bowiem stanowisko nie istniało od 01 listopada 2003 r. Dla celów ewidencyjno-finansowych od dnia zwolnienia do dnia przywrócenia do zawodowej służby wojskowej przyznano stronie zwaloryzowane należności wynikające z tytułu pełnienia zawodowej służby wojskowej. Przy wypłacie tych należności potrącono stronie nienależne świadczenia z tytułu odprawy, ekwiwalentu za urlop. Po otrzymaniu tych świadczeń strona wystąpiła z wnioskiem o odsetki i zwrot potrąconych świadczeń. W związku z powyższym Departament Kadr MON przesłał do terenowych organów administracji wojskowej pismo Nr [...] z dnia [...] r. w sprawie postępowania i uprawnień żołnierzy, którym stwierdzono nieważność decyzji o zwolnieniu ich ze służby wojskowej. W dokumencie tym zobowiązano organy wojskowe do wypłaty uposażenia za okres, w którym żołnierze faktycznie pozostawali poza służbą, z zaznaczeniem, że mają to być należności zwaloryzowane zgodnie z przepisami. Odnośnie roszczeń o zwrot potrąconych świadczeń ustalono, że z uwagi na decyzję o stwierdzeniu nieważności są to świadczenia nienależne, bowiem podstawa tego świadczenia odpadła. W kwestii odsetek organ I instancji przywołał art. 75 ust. 3 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych który stanowi, że tylko w razie zwłoki w wypłacie uposażenia żołnierzowi zawodowemu przysługują odsetki ustawowe od dnia, w którym uposażenie stało się wymagalne. Instytucja zwłoki (art. 476 k.c.) - w odróżnieniu od opóźnienia (art. 481 k.c.) warunkowana jest winą. Zważywszy na okoliczności nie sposób przypisać tej winy organowi zobowiązanemu do wypłaty uposażenia. Chociaż decyzja Dowódcy Wojsk Lądowych o nieważności decyzji Dowódcy [...] Okręgu Wojskowego wywiera skutki ex tunc, to wydana została w określonym czasie, a realizacja wynikających stąd świadczeń została spełniona bez zwłoki (wypłata zwaloryzowanych świadczeń). Jest poza dyskusją, że w spornym okresie strona nie pełniła służby wojskowej, ale w tym czasie jednak otrzymywała od resortu MON należności pieniężne związane ze zwolnieniem z zawodowej służby wojskowej: dwunastomiesięczne uposażenie, emeryturę wojskową i odprawę wojskową. A więc ten sam reprezentant Skarbu Państwa, od którego strona domaga się odsetek, regularnie, co miesiąc wypłacał stronie pieniądze, które po unieważnieniu decyzji o zwolnieniu okazały się być świadczeniem nienależnym. Po przywróceniu do służby strona odmówiła zwrotu świadczenia emerytalnego i innych nienależnych świadczeń, stąd roszczenia o odsetki nie mają żadnego uzasadnienia. Dopiero w chwili, kiedy decyzja o stwierdzeniu nieważności decyzji o zwolnieniu ze służby wojskowej stała się wykonalna, roszczenia o odsetki można naliczać od tego właśnie momentu, ale nie wstecz, lecz po tej dacie.