Wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 21 wrzenia 2006 r., sygn. II SA/Rz 493/05

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący NSA Stanisław Śliwa Sędziowie NSA Małgorzata Wolska /spr./ WSA Krystyna Józefczyk Protokolant sekr. sąd. Anna Mazurek-Ferenc po rozpoznaniu w Wydziale II Ogólno-Administracyjnym na rozprawie w dniu 21 września 2006 r. sprawy ze skargi W.K. na decyzję Wojewody z dnia [....]r. nr [...] w przedmiocie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości -skargę oddala-

Uzasadnienie

II SA/Rz 493/05

U Z A S A D N I E N I E

Wojewoda decyzją z dnia [....] r. [....], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. po rozpatrzeniu odwołania W.K. od decyzji Starosty J.z dnia [....] r. [....] stwierdzającej, że żądanie zwrotu nieruchomości oznaczonej w chwili wywłaszczenia jako pgr 1122/10 o pow. 0,5701 ha jest roszczeniem bezzasadnym oraz umarzającej postępowanie o zwrot tej nieruchomości, uchylił w całości zaskarżoną decyzję organu I instancji oraz umorzył jako bezprzedmiotowe postępowanie w sprawie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości, oznaczonej w chwili wywłaszczenia jako pgr 1122/10 o pow. 0,5701 ha w gm. kat. J., obecnie wchodzącej w skład działki nr 1048/21 w obr. Nr 5 miasta J. Z uzasadnienia decyzji ostatecznej wynika, że na wniosek spadkobierców poprzednich właścicieli nieruchomości, tj. W.K. i W.K. Starosta J. wszczął postępowanie w sprawie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości - pgr 1122/10 o pow. 0,5701 ha. Nieruchomość ta została wywłaszczona na rzecz Państwa orzeczeniem Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w R. z dnia [....]r.[....], na podstawie przepisów dekretu z dnia [.....]r. o nabywaniu i przekazywaniu nieruchomości niezbędnych dla realizacji narodowych planów gospodarczych /Dz.U. z 1952 r. Nr 4, poz. 31/. Organ ten ustalił, że pgr 1122/10 wchodzi obecnie w skład działki nr 1048/21 o pow. 7,7138 ha poł. przy ul. P. w J., a która została wydzielona z działki nr 1048/20, wchodzącej do 2001 r. w skład obszaru jednostki wojskowej zlokalizowanej przy ul. C. w J.. Działka nr 1048/20 własności Skarbu Państwa była w trwałym zarządzie Ministra Obrony Narodowej, a jej część obejmująca wywłaszczoną pgr 1122/10 była zagospodarowana przez wojsko na cele związane ze szkoleniem żołnierzy - wybudowano na niej strzelnicę. W dniu 11 maja 2001 r. Ministerstwo Obrony Narodowej przekazało Agencji Mienia Wojskowego nieruchomości pozostałe po zlikwidowanej jednostce wojskowej, w tym działkę nr 1048/20, a następnie Starosta J. wygasił trwały zarząd MON względem tej nieruchomości. Agencja Mienia Wojskowego w dniu 8 października 2001 r. sprzedała Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w J. obiekt koszarowy, obejmujący m.in. działkę nr 1048/20 /prawo własności nabywcy zostało ujawnione w księdze wieczystej Kw 79199/. W wyniku podziału w/w działki w 2002 r., na wniosek Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w J., powstała działka nr 1048/21, w obszarze której znalazła się pgr 1122/10. Z uwagi na fakt zbycia wywłaszczonej nieruchomości Starosta J. umorzył postępowanie w sprawie jej zwrotu na rzecz spadkobierców poprzednich właścicieli i jednocześnie rozstrzygnął kwestię merytoryczną - orzekł na podstawie art. 136 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami, że nieruchomość objęta żądaniem zwrotu nie może być uznana za zbędną na cel wywłaszczenia, co wyklucza jej zwrot na rzecz poprzednich właścicieli lub ich następców. W odwołaniu od decyzji Starosty J. W.K. zarzucił rażące naruszenie art. 136, 137 i 229 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Twierdził, że wobec likwidacji jednostki wojskowej przestał istnieć cel wywłaszczenia nieruchomości i dlatego obowiązkiem Skarbu Państwa było dokonanie zwrotu nieruchomości byłym właścicielom /lub ich spadkobiercom/. Zbycie nie nastąpiło na rzecz osób trzecich, lecz na rzecz jednostki reprezentującej Skarb Państwa dla realizacji celów publicznych. Zarówno przez Starostę, jak i Agencję Mienia Wojskowego zignorowany został fakt zbędności nieruchomości na cel wywłaszczenia oraz obowiązek jej zwrotu byłym właścicielom. Organ odwoławczy stwierdził w szczególności że wydana w pierwszej instancji decyzja rozstrzyga merytorycznie wniosek o zwrot, gdyż na podstawie art. 142, 136, 137 ustawy o gospodarce nieruchomościami orzeka, że wywłaszczona nieruchomość została wykorzystana na cel, na który ją wywłaszczono - w związku z czym roszczenie o jej zwrot jest bezzasadne - a jednocześnie umarza postępowanie w sprawie powołując się na fakt, że Skarb Państwa tą nieruchomością nie włada. Oba te rozstrzygnięcia wzajemnie się wykluczają - nie można mówić o zbędności warunkującej zwrot wywłaszczonej nieruchomości, jeżeli jej nabywca nią nie dysponuje. W sytuacji, gdy Skarb Państwa nie włada tą nieruchomością rozstrzygnięcie zarówno pozytywne jak i negatywne jest bezprzedmiotowe i z tych więc względów decyzja organu I instancji musiała zostać uchylona. Bezsporne jest, że aktem notarialnym Rep. [....] z dnia [....]r. Agencja Mienia Wojskowego sprzedała Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w J. nieruchomość, obejmującą wywłaszczoną pgr 1122/10. Nieistotne są więc ustalenia organu I instancji prowadzące do stwierdzenia braku podstaw do uznania nieruchomości za zbędną na cel wywłaszczenia. Skoro organ nie włada wywłaszczoną nieruchomością, wyłączona jest możliwość prowadzenia postępowania administracyjnego o jej zwrot. Prawo własności należy do osoby trzeciej i jest niezależne od rozstrzygnięcia organu orzekającego. Z tych względów postępowanie o zwrot wywłaszczonej parceli gruntowej jest bezprzedmiotowe, co skutkować musi jego umorzeniem w myśl art. 105 k.p.a. Odnosząc się do zarzutów odwołania wyjaśniono, że Państwowa Wyższa Szkoła zawodowa w J. jest państwową osobą prawną, której tak samo jak i Skarbowi Państwa przysługuje własność i inne prawa majątkowe. Nie reprezentuje ona Skarbu Państwa, wbrew twierdzeniom odwołania, a nabyte przez nią prawo własności podlega ochronie określonej przepisami kodeksu cywilnego. Ewentualne wzruszenie umowy sprzedaży nieruchomości z naruszeniem powinności jej zwrotu byłemu właścicielowi uzależnione jest od "wielu okoliczności" i należy do właściwości sądów powszechnych. Stąd też w postępowaniu o zwrot nieruchomości nie może być dokonywana ocena umowy przeniesienia własności na rzecz PWSZ w J. Ponieważ postępowanie w sprawie zwrotu nieruchomości zostało umorzone, nie rozpatrywano zarzutów odwołania dotyczących kwestii zbędności nieruchomości na cel wywłaszczenia oraz naruszenia przepisów prawa materialnego.