Wyrok SN z dnia 28 stycznia 2021 r., sygn. I USKP 3/21

1. Organ rentowy może domagać się zwrotu nienależnie pobranego świadczenia jedynie wówczas, gdy ubezpieczonemu można przypisać złą wolę.

2. Przepis art. 138 ust. 2 pkt 1 ustawy emerytalnej w żaden sposób nie różnicuje bowiem ubezpieczonych ze względu na posiadane przez nich wykształcenie bądź wykonywany zawód.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Katarzyna Gonera (przewodniczący)

SSN Maciej Pacuda (sprawozdawca)

SSN Romualda Spyt

w sprawie z odwołania K. G. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w Z. o zwrot nienależnie pobranego świadczenia, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 28 stycznia 2021 r., skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 8 listopada 2018 r., sygn. akt III AUa (...),

1) uchyla zaskarżony wyrok i oddala apelację,

2) zasądza od organu rentowego na rzecz ubezpieczonego kwotę 1800 (jeden tysiąc osiemset) złotych tytułem kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu kasacyjnym.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy w G. wyrokiem z dnia 8 listopada 2018 r. zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Z. z dnia 30 maja 2017 r. w ten sposób, że stwierdził, iż ubezpieczony K. G. nie jest zobowiązany do zwrotu pobranego świadczenia za okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia 2015 r. w kwocie 21.406,08 zł.

Sąd Okręgowy ustalił, że ubezpieczony urodził się 4 sierpnia 1959 r. i decyzją organu rentowego z dnia 16 października 1991 r. nabył prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Jest on od kilkudziesięciu lat członkiem rady nadzorczej W. S.A. w G. Z tego tytułu otrzymuje wynagrodzenie. Prowadzi również działalność gospodarczą i w 2015 r. osiągnął z tego tytułu przychód w wysokości 28.504,08 zł, tj. najniższą podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne.

Sąd pierwszej instancji ustalił ponadto, że organ rentowy zwrócił się do W. S.A. w G. o nadesłanie zaświadczenia o przychodzie osiągniętym przez ubezpieczonego w 2015 r. z tytułu pełnienia funkcji członka rady nadzorczej. Ubezpieczony nie był poinformowany przez organ rentowy o tym, że wynagrodzenie z tytułu członkostwa w radzie nadzorczej stanowi od dnia 1 stycznia 2015 r. tytuł podlegania ubezpieczeniom społecznym i wobec tego jest przychodem powodującym zawieszenie prawa do świadczeń lub zmniejszenie ich wysokości w rozumieniu art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej jako ustawa emerytalna). W dniu 22 maja 2017 r. W. S.A. w G. poinformowała organ rentowy, że ubezpieczony jako członek rady nadzorczej osiągnął z tego tytułu w 2015 r. wynagrodzenie w wysokości 48.000 zł. W 2015 r. kwota graniczna przychodu wynosiła 61.119 zł. Natomiast łączny przychód ubezpieczonego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej oraz pełnienia funkcji członka w radzie nadzorczej wyniósł 76.504,08 zł.