Wyrok SN z dnia 22 stycznia 2020 r., sygn. I UK 311/18

Jeżeli ZUS nie pouczy dobrowolnie ubezpieczonej przedsiębiorczyni o obowiązku zgłoszenia się do ubezpieczenia po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego, ubezpieczenie to będzie obowiązywało wstecznie od tej daty, nawet jeżeli z usprawiedliwionych powodów ubezpieczona nie zdążyła zgłosić się do ZUS w terminie 7 dni.

Gazeta Prawna nr 15/2020

Sąd Najwyższy w składzie:

Prezes SN Józef lwulski (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Zbigniew Korzeniowski

SSN Piotr Prusinowski

w sprawie z odwołania D. B. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R. o podleganie ubezpieczeniom społecznym, po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 22 stycznia 2020 ?., skargi kasacyjnej ubezpieczonej od wyroku Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 22 marca 2018 ?., sygn. akt III AUa (...),

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu w (...) do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Decyzją z 4 listopada 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. stwierdził, że ubezpieczona D. B. w okresie od 6 września do 31 grudnia 2014 r. podlegała dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej i z dniem 9 lutego 2016 r. została ponownie objęta tym ubezpieczeniem. Od decyzji organu rentowego ubezpieczona wniosła odwołanie do sądu.

Wyrokiem z dnia 5 kwietnia 2017 r., XI U (...), Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w K. zmienił zaskarżoną decyzję i stwierdził, że ubezpieczona jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlegała dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od 31 grudnia 2015 r. do 8 lutego 2016 r.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że ubezpieczona od lutego 2013 r. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług poradnictwa dietetycznego. Z tego tytułu, poczynając od września 2014 r., opłacała składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. W dniu 1 stycznia 2015 r. ubezpieczona urodziła syna i w związku z tym wystąpiła do organu rentowego z wnioskiem o przyznanie zasiłku macierzyńskiego na okres 12 miesięcy. W trakcie pobierania zasiłku (od 1 stycznia do 30 grudnia 2015 r.) ubezpieczona w dalszym ciągu prowadziła działalność gospodarczą, zamierzając kontynuować ochronę ubezpieczeniową bezpośrednio po upływie okresu zasiłkowego. W dniu 9 lutego 2016 r. ubezpieczona złożyła organowi rentowemu deklarację zgłoszeniową do ubezpieczenia chorobowego i jednocześnie opłaciła składkę na to ubezpieczenie w wysokości należnej za styczeń 2016 r. W tym czasie nie uiściła składki należnej za dzień 31 grudnia 2015 r., bo pozostawała w błędnym przekonaniu, że wymieniona data jest ostatnim dniem pobierania zasiłku macierzyńskiego. Składkę należną za dzień 31 grudnia 2015 r. ubezpieczona uiściła dopiero w dniu 5 grudnia 2016 r. Równocześnie na żądanie organu rentowego ubezpieczona dokonała w dniu 3 czerwca 2016 r. korekty obejmującej wskazanie okresów podlegania ubezpieczeniom społecznym, w ramach której złożyła oświadczenie, że podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 31 grudnia 2015 r. W związku z sugestią pracownika organu rentowego ubezpieczona zmieniła tę datę na dzień 9 lutego 2016 r. Z kolei pismem z 21 września 2016 r. ubezpieczona zwróciła się do organu rentowego z wnioskiem o przywrócenie terminu do opłacenia składek na ubezpieczenie chorobowe za okres od 31 grudnia 2015 r. do 8 lutego 2016 r. Organ rentowy nie uwzględnił tego wniosku, nie wskazując przyczyn odmowy. Decyzją z 27 kwietnia 2016 r. organ przyznał ubezpieczonej prawo do zasiłku chorobowego za okres niezdolności do pracy przypadającej od 23 marca do 20 kwietnia 2016 r., a kolejną decyzją (z 30 maja 2016 r.) odmówił ubezpieczonej ustalenia prawa do zasiłku chorobowego za ten okres.