Wyrok SN z dnia 8 lipca 2020 r., sygn. II UK 351/18

Rozpoczęcie pobierania zasiłku macierzyńskiego przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność, która uprzednio została objęta dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym powoduje ustanie ubezpieczenia chorobowego (art. 9 ust. 1c w związku z art. 14 ust. 2 pkt 3 w związku z art. 11 ust. 2 ustawy systemowej).

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jolanta Frańczak (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Dawid Miąsik

‎SSN Piotr Prusinowski

w sprawie z wniosku J. G. ‎przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w O. o ustalenie podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 8 lipca 2020 r., skargi kasacyjnej wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego w (…) z dnia 29 stycznia 2018 r., sygn. akt III AUa (…),

1. oddala skargę kasacyjną,

2. zasądza od wnioskodawczyni na rzecz organu rentowego kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy w O. wyrokiem z dnia 11 kwietnia 2017 r. oddalił odwołanie wnioskodawczyni J. G. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 23 listopada 2016 r. stwierdzającej, że jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega ona dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 1 grudnia 2013 r. do dnia 28 września 2014 r. i od dnia 1 listopada 2015 r. do dnia 30 września 2016 r. oraz nie podlegała temu ubezpieczeniu w okresie od dnia 28 września do dnia 31 października 2015 r.

W sprawie tej ustalono, że wnioskodawczyni jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zgłosiła się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od dnia 1 grudnia 2013 r. W okresie od dnia 29 września 2014 r. do dnia 27 września 2015 r. wnioskodawczyni pobierała zasiłek macierzyński. Nie złożyła jednak w związku z pobieraniem zasiłku macierzyńskiego stosownych dokumentów ubezpieczeniowych, ponieważ nie wyrejestrowała się z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz nie dokonała zgłoszenia do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Organ rentowy w oparciu o art. 48b ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (obecnie jednolity tekst: Dz.U. z 2020 r., poz. 226, dalej jako ustawa systemowa) sporządził za wnioskodawczynię dokumenty rozliczeniowe z urzędu, o czym poinformował ją pismem z dnia 10 lipca 2015 r. Pismo to zawierało informację, że w związku z art. 9 ust. 1c ustawy systemowej, osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą pobierająca zasiłek macierzyński powinna wyrejestrować się z ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej i zgłosić się tylko do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego lub dobrowolnie do ubezpieczeń społecznych. Treść tego pisma wnioskodawczyni przekazała osobie prowadzającej jej sprawy podatkowe i ubezpieczeniowe. Ponownie zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego wnioskodawczyni dokonała w dniu 28 października 2015 r., ze wskazaniem daty przystąpienia do tych ubezpieczeń od dnia 28 września 2015 r. W trakcie analizy wpłat na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych organ rentowy stwierdził, że składki na ubezpieczenia społeczne za wrzesień i październik wnioskodawczyni opłaciła w dniu 30 listopada 2015 r., zamiast odpowiednio do dnia 12 października i 10 listopada 2015 r. W dniu 2 października 2015 r. wnioskodawczyni złożyła w organie rentowym wniosek o wypłatę zasiłku chorobowego, dołączając do niego zwolnienia lekarskie za okres rozpoczynający się od dnia 28 września 2015 r. Decyzją z dnia 9 listopada 2015 r. organ rentowy odmówił wnioskodawczyni prawa do zasiłku chorobowego za cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy, a sprawa z odwołania od tej decyzji toczy się przed Sądem Rejonowym w O. Pismem z dnia 25 października 2016 r. wnioskodawczyni wniosła o wydanie decyzji o podleganiu ubezpieczeniu chorobowemu od grudnia 2013 r. Biorąc pod uwagę, że zgłosiła się ona do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego dopiero w dniu 28 października 2015 r., ze wskazaniem daty początkowej od dnia 28 września 2015 r. oraz że składki na ubezpieczenia społeczne za wrzesień i październik zostały opłacone po terminie, stosownie do art. 14 ust. 1 i 2 pkt 2 ustawy systemowej, organ rentowy zaskarżoną w tym postępowaniu decyzją stwierdził, iż w okresie od dnia 28 września do dnia 31 października 2015 r. wnioskodawczyni nie podlegała dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Zaskarżona decyzja uwzględniła okres podlegania dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 1 grudnia 2013 r. do dnia 28 września 2014 r. i od dnia 1 listopada 2015 r. do dnia 30 września 2016 r. Kwestia podlegania ubezpieczeniu dobrowolnemu wyniknęła, gdy wnioskodawczyni za pośrednictwem biura rachunkowego „S.”, należącego do E. K., w dniu 2 października 2015 r. złożyła wniosek o wypłatę zasiłku chorobowego. Wówczas, po rozmowie telefonicznej zainicjowanej przez pracownika organu rentowego, E.K. zgłosiła wnioskodawczynię do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. O obowiązku opłacenia składek na te ubezpieczenia poinformowała wnioskodawczynię niezwłocznie po zgłoszeniu jej do ubezpieczeń. W trakcie niezdolności do pracy wnioskodawczyni zaszła w ciążę i z tej przyczyny pozostała niezdolna do pracy do dnia 9 listopada 2016 r.