Jak rozliczyć zleceniobiorcę w zakresie składek ZUS w przypadku zmiany schematu podlegania ubezpieczeniom

W przypadku gdy zleceniobiorca posiada kilka tytułów do ubezpieczeń społecznych i w trakcie trwania umowy zlecenia np. powstanie obowiązek zgłoszenia do tych ubezpieczeń z tytułu umowy zlecenia z powodu ustania stosunku pracy, dochodzi do zmiany schematu podlegania ubezpieczeniom. W takich okolicznościach łatwo o błędną interpretację przepisów i pomyłkę w wyliczeniach składek ZUS.

Jeżeli zleceniobiorca jest zatrudniony w kilku firmach, płatnik składek dokonuje zgłoszenia do odpowiednich ubezpieczeń na podstawie oświadczenia zleceniobiorcy zawierającego aktualne informacje w zakresie posiadania lub nieposiadania przez tę osobę innego tytułu do ubezpieczeń. Zleceniobiorca powinien więc na bieżąco informować płatników składek o swojej sytuacji ubezpieczeniowej (jeśli ulegnie ona zmianie). Płatnicy składek niejednokrotnie mają problem w takim przypadku z ustaleniem podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za część miesiąca.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym przez zleceniobiorców

Osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia (stanowiącej jedyny tytuł do ubezpieczeń społecznych) co do zasady podlegają:

• obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu (art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 12 ust. 1 ustawy systemowej),

• obligatoryjnie ubezpieczeniu zdrowotnemu (art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy zdrowotnej),

• dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ust. 2 ustawy systemowej).

Rozliczając zleceniobiorcę, trzeba jednak wiedzieć, że:

• umowy zlecenia zawarte z podmiotem, z którym zatrudniony pozostaje dodatkowo w stosunku pracy (lub wykonywane na rzecz takiego podmiotu), dla celów ubezpieczeń powinny być rozliczane jak umowy o pracę;

• umowy zlecenia wykonywane przez uczniów szkół ponadpodstawowych lub studentów, którzy nie ukończyli 26 lat, nie podlegają żadnym ubezpieczeniom w ZUS (z wyjątkiem przypadku, o którym mowa wyżej);