Wyrok SN z dnia 19 grudnia 2018 r., sygn. I UK 383/17

Z punktu widzenia ustalenia ustawodawstwa w trybie art. 16 rozporządzenia wykonawczego istotne jest, aby w jego wyniku zainteresowany został objęty ubezpieczeniem tylko w jednym państwie członkowskim. A zatem procedura określona w art. 16 rozporządzenia wykonawczego byłaby naruszona tylko wówczas, gdyby organ rentowy nie dysponując stanowiskiem instytucji ubezpieczeniowej właściwej dla miejsca wykonywania pracy najemnej dokonał samodzielnej oceny stosunku prawnego stanowiącego tytuł ubezpieczenia społecznego w innym Państwie Członkowskim wobec osoby wnoszącej o ustalenie właściwego ustawodawstwa, co w tej sprawie nie miało miejsca.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Katarzyna Gonera (przewodniczący)

SSN Bohdan Bieniek

SSN Jolanta Franczak (sprawozdawca)

w sprawie z odwołania M. Z. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w O. o ustalenie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 19 grudnia 2018 r., skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 20 czerwca 2017 r., sygn. akt III AUa (...),

1. oddala skargę kasacyjną,

2. zasądza od odwołującego się M. Z. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w O. wyrokiem z dnia 27 września 2016 r. oddalił odwołanie wnioskodawcy M. Z. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w O. z dnia 3 września 2015 r., stwierdzającej, że wnioskodawca jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym od dnia 9 kwietnia 2010 r. do dnia 2 lutego 2012 r. i określającej podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia za wskazany w decyzji okres.

Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawca prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą na terenie Polski o nazwie Agencja (...). Od dnia 9 kwietnia 2010 r. do dnia 2 lutego 2012 r. podjął zatrudnienie na terenie Słowacji na podstawie umowy o pracę zawartej z G. z siedzibą w B. w Słowacji, a od dnia 3 lutego 2012 r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony zawartej ze słowacką spółką L. s.r.o. W wyniku przeprowadzonej kontroli słowacki organ rentowy ustalił, że pracodawca wnioskodawcy G. jest tzw. "firmą skrzynkową" i nie dochodzi do realnego wykonywania pracy przez pracowników. Postanowieniem z dnia 12 września 2011 r. słowacka instytucja ubezpieczeniowa (Socjalna Poistovna) uznała, że z dniem 9 kwietnia 2010 r. po stronie wnioskodawcy nie powstało prawo objęcia go ubezpieczeniem zdrowotnym, emerytalnym i na wypadek bezrobocia z tytułu zatrudnienia u G. W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że podczas kontroli nie znaleziono dowodów faktycznego wykonywania pracy najemnej przez wnioskodawcę. Słowacki organ odwoławczy utrzymał w mocy powyższe postanowienie, które uprawomocniło się w dniu 12 marca 2014 r., o czym słowacka instytucja ubezpieczeniowa poinformowała polski organ rentowy. W tej sytuacji organ rentowy pismem z dnia 27 lipca 2015 r. wszczął postępowanie wyjaśniające w sprawie podlegania wnioskodawcy ubezpieczeniom społecznym oraz wymiaru składek z tytułu prowadzonej przez niego pozarolniczej działalności gospodarczej w Polsce i w wyniku tego postępowania - zaskarżoną w tej sprawie decyzją -stwierdził, że wnioskodawca od dnia 9 kwietnia 2010 r. do dnia 2 lutego 2012 r. jako osoba prowadząca działalność gospodarczą podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz określił podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia społeczne i na Fundusz Pracy.