Wyrok SN z dnia 8 marca 2018 r., sygn. II CSK 299/17

1. Bezpodstawne wzbogacenie, przewidziane w art. 405 k.c., stanowi odrębne zdarzenie prawne, które obok czynności prawnych i czynów niedozwolonych jest samoistnym źródłem zobowiązania. Odpowiedzialność z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia ma charakter subsydiarny, znajduje zastosowanie wówczas, gdy nie ma innej podstawy odpowiedzialności, w szczególności wynikającej z umowy.

2. Do przesłanek bezpodstawnego wzbogacenia należy: wzbogacenie jednego podmiotu, mające wymiar majątkowy, zubożenie innego podmiotu kosztem wzbogacenia, zależność pomiędzy wzbogaceniem a zubożeniem stron tego samego przesunięcia majątkowego, brak podstawy prawnej wzbogacenia jakiegokolwiek rodzaju. Wzbogacenie i zubożenie są współwystępującymi zjawiskami kauzalnymi; łączy je ta sama przyczyna. Wzbogacenie polega na uzyskaniu jakiejkolwiek korzyści majątkowej, w dowolnej postaci kosztem innej osoby, w tym zaoszczędzenie wydatku. Istotne jest to, że korzyść majątkowa nie znajduje żadnego usprawiedliwienia prawnego. Zubożenie ma zawsze postać majątkową, skutkuje albo zwiększeniem pasywów albo zmniejszeniem aktywów. Może ono polegać na tym, że określona korzyść majątkowa wyszła z majątku zubożonego i przeszła do majątku wzbogaconego. Brak podstawy prawnej ujmowany jest jako brak tytułu prawnego, uprawniającego przesunięcie korzyści majątkowej do majątku wzbogaconego; przysporzenie majątkowe dokonywane jest bez prawnego uzasadnienia. Oznacza także brak lub odpadnięcie causa świadczenia.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Marian Kocon (przewodniczący)

SSN Mirosław Bączyk

SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa W. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Spółki Jawnej z siedzibą w S. obecnie W. Inwestycje Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. przeciwko P. Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 8 marca 2018 r., skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego w P. z dnia 16 listopada 2016 r., sygn. akt I ACa ."/16,