Wyrok SN z dnia 13 kwietnia 2018 r., sygn. I CSK 381/17

Nakaz doliczania darowizn do substratu zachowku, jakkolwiek co do zasady nieograniczony przedmiotem darowizny, czasem jej dokonania i przynależnością obdarowanego do określonego kręgu osób, nie ma jednak bezwzględnego charakteru. Na podstawie art. 994 § 1 k.c. doliczeniu do substratu zachowku nie podlegają m.in. drobne darowizny, przyjęte zwyczajowo w danych stosunkach, a także darowizny dokonane dawniej niż dziesięć lat, licząc wstecz od otwarcia spadku, na rzecz osób niebędących spadkobiercami lub uprawnionymi do zachowku. A contrario, uwzględnieniu przy obliczaniu zachowku wymagają darowizny dokonane na rzecz spadkobierców i uprawnionych do zachowku, bez względu na to, kiedy zostały dokonane. Darowizny dokonane w kręgu spadkobierców i uprawnionych do zachowku ustawodawca traktuje zatem w sposób szczególny, wychodząc z założenia, że ich wartość w każdym przypadku powinna stanowić podstawę do obliczenia zachowku, a w konsekwencji ewentualnego wyrównania między uprawnionymi. W przypadku darowizn dokonanych przez spadkodawcę na rzecz innych osób uwzględnieniu podlegają jedynie darowizny dokonane we "wrażliwym" okresie, za który uznano dziesięć lat wstecz, licząc od otwarcia spadku.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący)

SSN Jan Górowski

SSN Paweł Grzegorczyk (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa J. N. przeciwko M. N. i D. N. o zachowek, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 13 kwietnia 2018 r., skargi kasacyjnej pozwanych od wyroku Sądu Apelacyjnego w (...) z dnia 27 października 2016 r., sygn. akt VI ACa (...),

1. oddala skargę kasacyjną;

2. nie obciąża pozwanych kasacyjnego. kosztami postępowania

Uzasadnienie

Powódka J. N. wytoczyła powództwo o zasądzenie solidarnie od pozwanych M. N. i D. N. kwoty 177 777 zł z ustawowymi odsetkami tytułem uzupełnienia zachowku należnego jej po mężu K. N.

Sąd pierwszej instancji - Sąd Okręgowy w W. ustalił, że powódka była żoną K. N., który zmarł w dniu 20 sierpnia 2012 r. Postanowieniem z dnia 28 maja 2013 r. spadek po zmarłym nabyli na podstawie ustawy z dobrodziejstwem inwentarza żona J. N., syn R. N. i wnuk D. N. po 1/3 części.