Czy spadkobiercy zmarłego przedsiębiorcy, którzy wchodzą do spółki obowiązani są do złożenia oświadczenia o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów

W przypadku spółki cywilnej przedsiębiorstwo w spadku w takim zakresie, w jakim zmarłemu wspólnikowi przysługiwało prawo do udziału w zysku staje się w jego miejsce podatnikiem tej formy podatku dochodowego, którą przed śmiercią opłacał zmarły przedsiębiorca.

Jeżeli w umowie spółki cywilnej zastrzeżono, że spadkobiercy wspólnika wejdą do spółki cywilnej na jego miejsce i w sytuacji, w której w trybie przepisów o zarządzie sukcesyjnym został przez zmarłego przedsiębiorcę ustanowiony zarządca sukcesyjny wpisany do CEIDG, prawa spadkobierców wspólnika w spółce wykonuje ten zarządca. W takim przypadku zarządca sukcesyjny prowadzi sprawy spółki oraz reprezentuje ją na zasadach obowiązujących zmarłego wspólnika od dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego.

Jeżeli zarządca sukcesyjny nie został ustanowiony w powyższy sposób, to przedsiębiorstwem w spadku w zakresie wykonywania czynności mających na celu zachowanie majątku lub możliwości prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku, a także czynności zwykłego zarządu w zakresie przedmiotu działalności gospodarczej wykonywanej przez przedsiębiorcę przed jego śmiercią, jeżeli ciągłość tej działalności jest konieczna do zachowania możliwości jej kontynuacji lub uniknięcia poważnej szkody, mogą do dnia wygaśnięcia prawa do powołania zarządcy sukcesyjnego wykonywać:

• małżonek przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku, lub
• spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy, albo
• spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy lub zapisobierca windykacyjny, któremu zgodnie z ogłoszonym testamentem przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku.

Do czynności zachowawczych zalicza się w szczególności:

• zaspokajaniu wymagalnych roszczeń lub przyjmowaniu należności, które wynikają ze zobowiązań przedsiębiorcy związanych z wykonywaniem działalności gospodarczej, powstałych przed jego śmiercią,
• zbywaniu rzeczowych aktywów obrotowych w rozumieniu przepisów ustawy o rachunkowości.

Zarząd sukcesyjny wygasa:

• z upływem dwóch miesięcy od dnia śmierci przedsiębiorcy, jeżeli w tym okresie żaden ze spadkobierców przedsiębiorcy nie przyjął spadku ani zapisobierca windykacyjny nie przyjął zapisu windykacyjnego, którego przedmiotem jest przedsiębiorstwo albo udział w przedsiębiorstwie, chyba że zarządca sukcesyjny działa na rzecz małżonka przedsiębiorcy, któremu przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku,
• z dniem uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia albo wydania europejskiego poświadczenia spadkowego, jeżeli jeden spadkobierca albo zapisobierca windykacyjny nabył przedsiębiorstwo w spadku w całości,
• z dniem nabycia przedsiębiorstwa w spadku w całości przez jedną osobę która nabyła przedsiębiorstwo w spadku od osoby, która zgodnie z postanowieniem sądu o nabyciu spadku lub zarejestrowanego aktem poświadczenia dziedziczenia albo europejskiego poświadczenia spadkowego, nabyła składniki niematerialne i materialne przedsiębiorstwa w spadku na podstawie powołania do spadku z ustawy, albo testamentu albo nabyła przedsiębiorstwo albo udział w przedsiębiorstwie na podstawie zapisu,
• z upływem miesiąca od dnia wykreślenia zarządcy sukcesyjnego z CEIDG, chyba że w tym okresie powołano kolejnego zarządcę sukcesyjnego,
• z dniem dokonania działu spadku obejmującego przedsiębiorstwo w spadku,
• z upływem dwóch lat od dnia śmierci przedsiębiorcy.

Do dnia wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego przedsiębiorstwo w spadku działa tak, jak działało przed śmiercią przedsiębiorcy. W szczególności przedsiębiorstwo w spadku jest podatnikiem podatku ryczałtu od przychodów w tej części, którą byłby obowiązany opłacać zmarły przedsiębiorca.

Z dniem wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego lub upływu terminu na powołanie zarządcy sukcesyjnego ustaje byt prawny przedsiębiorstwa w spadku. Z tego też względu w przekonaniu autora, skoro spadkobiercy zmarłego przedsiębiorcy wchodzą do spółki to oznacza, że każdy z nich obowiązany jest do złożenia oświadczenia o wyborze opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów, ponieważ w przypadku spółek osobowych, a taką jest również spółka cywilna, taką samą formę podatku podatku muszą opłacać wszyscy jej wspólnicy. Oświadczenie to spadkobiercy zmarłego przedsiębiorcy, którzy z mocy umowy stali się wspólnikami spółki cywilnej są obowiązani złożyć do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym po ustaniu bytu prawnego przedsiębiorstwa w spadku spółka cywilna w składzie uzupełnionym o spadkobierców zmarłego przedsiębiorcy uzyska pierwszy przychód.

NIP nadany zmarłemu przedsiębiorcy z mocy prawa przechodzi na przedsiębiorstwo w spadku i wygasa wraz z wygaśnięciem zarządu sukcesyjnego, a jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony - wraz z wygaśnięciem uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego.

W przypadku gdy zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony, przedsiębiorstwo w spadku może do dnia wygaśnięcia uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego podawać NIP zmarłego przedsiębiorcy, jeżeli uprawniona osoba (małżonek zmarłego, spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy lub spadkobierca testamentowy) kontynuuje prowadzenie przedsiębiorstwa pod firmą przedsiębiorcy i w terminie dwóch miesięcy od śmierci przedsiębiorcy dokona zgłoszenia do naczelnika urzędu skarbowego o kontynuowaniu prowadzenia tego przedsiębiorstwa.

Marian Szałucki

doradca podatkowy