Wyrok SN z dnia 3 grudnia 2014 r., sygn. II UK 69/14

Agencja pracy tymczasowej, delegująca zatrudnianych pracowników do pracy za granicą, może być uznana, za pracodawcę zazwyczaj prowadzącego znaczną część działalności, innej niż działalność związana z samym zarządzaniem wewnętrznym na terytorium państwa członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę, czyli w rozumieniu przepisów rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) z 29 kwietnia 2004 r., nr 883/2004, w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (art. 12 ust. 1) oraz z 16 września 2009 r., nr 987/2009, dotyczącego wykonywania rozporządzenia nr 883/2004 w sprawie koordynacji zabezpieczenia społecznego (art. 14 ust. 2), przy czym ocena w tym zakresie powinna uwzględniać wymagany obrót z prowadzonej działalności, osiągany w kraju delegowania na poziomie 25% całego jej obrotu.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)

SSN Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca)

SSN Romualda Spyt

w sprawie z wniosku P. Sp. z o.o. z siedzibą w W. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych z udziałem zainteresowany M. K. o wydanie zaświadczenia w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 3 grudnia 2014 r., skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego [...] z dnia 29 października 2013 r.,

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Apelacyjny uwzględnił apelację wnioskodawcy P. Spółki z o.o. i zmienił wyrok Sądu Okręgowego w W. z 27 marca 2013 r. oraz poprzedzającą go decyzję pozwanego organu rentowego z 7 sierpnia 2012 r., w ten sposób, iż nakazał pozwanemu wydanie zaświadczenia potwierdzającego, że zainteresowany M. K. podlegał polskiemu ustawodawstwu w zakresie ubezpieczeń społecznych od 9 stycznia do 31 marca 2012 r., czyli w okresie wykonywania pracy we Francji. Wnioskodawca (spółka) jest agencją pracy tymczasowej. Pozwany decyzją z 7 sierpnia 2012 r. odmówił wnioskodawcy wydania zaświadczenia, dotyczącego właściwego ustawodawstwa, potwierdzającego, że zainteresowany w okresie wykonywania pracy we Francji, podlegał polskiemu ustawodawstwu w zakresie ubezpieczeń społecznych. Sąd Okręgowy oddalił odwołanie spółki i wskazał, że istotą sporu było ustalenie, czy wnioskodawca prowadzi w Polsce normalną działalność. Spółka w spornym okresie prowadziła działalność przede wszystkim za granicą, a w niewielkim jedynie stopniu w Polsce, co wynika z przedłożonego przez nią zestawienia obrotów oraz liczby kontraktów realizowanych w kraju i za granicą, a także liczby pracowników spółki zatrudnionych w kraju i za granicą w latach 2011-2012. Ustawodawstwem właściwym dla normalnego prowadzenia działalności wnioskodawcy nie było ustawodawstwo polskie. Zainteresowany nie podlegał ubezpieczeniom społecznym przez miesiąc bezpośrednio przed podjęciem pracy u wnioskodawcy. W apelacji wnioskodawca zarzucił naruszenie: 1) art. 12 ust. 1 rozporządzenia nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (niżej jako "rozporządzenie nr 883/2004") w związku z art. 14 ust. 2 rozporządzenia nr 987/2009 z 16 września 2009 r. dotyczącego wykonania rozporządzenia nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (niżej jako "rozporządzenie nr 987/2009") przez błędną wykładnię i przyjęcie rozszerzającej interpretacji przesłanek określonych w art. 14 ust. 2 rozporządzenia nr 987/2009, a w efekcie, że wnioskodawca nie prowadził w spornym okresie normalnej działalności w Polsce i zainteresowany nie podlegał polskiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego; 2) decyzji Nr A2 Komisji Administracyjnej ds. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego z 12 czerwca 2009 r., dotyczącej wykładni art. 12 rozporządzenia nr 883/2004 (niżej jako "decyzja Nr A2") przez błędną wykładnię i przyjęcie, że wysokość osiągniętego obrotu stanowi kryterium decydujące do uznania, czy wnioskodawca prowadził w spornym okresie normalną działalność na terenie Polski; 3) art. 233 § 1 k.p.c. przez dowolną ocenę dowodów w odniesieniu do okoliczności, czy wnioskodawca prowadził w spornym okresie normalną działalność na terenie Polski. Sąd Apelacyjny wyrok reformatoryjny (art. 386 § 1 k.p.c.) oparł na zasadniczym stwierdzeniu, że z decyzji Nr A2 nie wynika, aby to obrót odgrywał pierwszoplanową rolę przy ocenie czy przedsiębiorstwo może powołać się na "art. 14 ust. 1 lit. a rozporządzenia nr 987/2009. Nie można pominąć, że celem, dla którego stworzono możliwość odstępstw od zasady terytorialności, było maksymalne wspieranie swobodnego przepływu pracowników oraz umożliwienie pracownikom, przedsiębiorstwom i instytucjom uniknięcia niepotrzebnych i kosztownych komplikacji administracyjnych (tak: Praktyczny przewodnik ust. 2). Analizując ponadto wskaźniki takie jak: miejsce siedziby przedsiębiorstwa delegującego i jego administracji, liczbę personelu administracyjnego obecnego w państwie członkowskim wysyłającym, miejsce rekrutacji pracowników delegowanych, miejsce zawierania umów, prawo, któremu podlegają umowy zawarte z pracownikami, należy uznać prawidłowość ustaleń Sądu I instancji". Jednakże "krótkotrwała zmiana niektórych wskaźników nie powinna ważyć na ocenie wniosku. Funkcjonowanie przedsiębiorstwa uzależnione jest od szeregu czynników, w tym od niego niezależnych. Dokumentacja dostarczona przez spółkę wskazuje na zmienne wartości zarówno obrotów, jak i liczby zatrudnionych pracowników. W 2011 r. i 2012 r. odnotowano spadek osiąganego obrotu na terenie Polski, jednakże tendencja ta związana jest z obecną sytuacją na rynku europejskim. Z tego też względu wartość osiąganych przez stronę odwołującą się obrotów, nie może stanowić podstawowego determinantu w rozstrzyganiu sprawy. Bezspornym jest, że podczas całego okresu oddelegowania pracownika zachowany był bezpośredni związek między przedsiębiorstwem delegującym a pracownikami oddelegowanymi (tu zainteresowanym)". Dodatkowo, wbrew ustaleniom dokonanym przez Sąd pierwszej instancji, ze zgromadzonego materiału, a w szczególności z karty przebiegu ubezpieczenia zainteresowanego wynika, że podlegał on ubezpieczeniom społecznym przed wysłaniem do pracy na terenie Francji. Świadczy to o istnieniu po stronie skarżącej spółki przesłanek warunkujących wydanie zaświadczenia, w którym pozwany potwierdza objęcie pracownika delegowanego krajowym systemem ubezpieczeń społecznych.