Postanowienie SN z dnia 26 listopada 2010 r., sygn. IV CSK 201/10

Zwrot nienależnie pobranego świadczenia nie może pogarszać sytuacji prawnej ubezpieczonego w tym sensie, że jeśli ubezpieczony byłby uprawniony do świadczenia w niższej wysokości, a wskutek przedłożenia fałszywych dokumentów uzyskał wyższe świadczenie, to na podstawie art. 138 ustawy o emeryturach i rentach byłby zobowiązany do zwrotu całego wypłaconego mu świadczenia. W istocie nakazanie ubezpieczonemu zwrotu świadczenia w pełnej wysokości (a nie tylko w kwocie nienależnie pobranej nadwyżki) byłoby dla ubezpieczonego dodatkową sankcją, nieznaną ustawie, w warunkach, gdy prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy powstaje wskutek spełnienia przez ubezpieczonego wszystkich przesłanek wymaganych ustawą.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący)

SSN Józef Frąckowiak

SSN Marta Romańska (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w W. Oddziału w G.

przeciwko Kazimierzowi M.

o zapłatę,

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 26 listopada 2010 r.,

skargi kasacyjnej strony powodowej

od postanowienia Sądu Apelacyjnego w G. z dnia 26 listopada 2009 r.,

1) oddala skargę kasacyjną;

2) zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.800 (tysiąc osiemset) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Powód - Zakład Ubezpieczeń Społecznych w W. Oddział w G. wniósł o zasądzenie od Kazimierza M. kwoty 119.562,08 zł, jako odszkodowania równego kwocie świadczeń rentowych nienależnie wypłaconych pozwanemu w okresie od 12 lutego 1993 r. do 12 stycznia 2006 r. ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS) w związku z tym, że pozwany w postępowaniu zmierzającym do ustalenia prawa do świadczeń przedłożył powodowi fałszywe świadectwa pracy. Za czyn ten pozwany został skazany prawomocnym wyrokiem. Decyzją z 29 czerwca 2006 r. wydaną na podstawie art. 138 ust. 4 i art. 144 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jedn. tekst: Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) organ rentowy orzekł o obowiązku zwrotu przez pozwanego świadczeń rentowych, które ten pobrał za okres od 1 kwietnia 2003 r. do 31 grudnia 2005 r. w łącznej kwocie 54.953,80 zł z odsetkami za zwłokę. Powód twierdził, że świadczenia rentowe pobrane przez pozwanego za okres od 12 lutego 1993 r. do 13 stycznia 2003 r. nie podlegają zwrotowi na podstawie ustawy emerytalnej, natomiast uszczerbek majątkowy spowodowany ich wypłatą stanowi szkodę, której naprawienia dochodzi w procesie cywilnym na podstawie art. 415 k.c.