Postanowienie SN z dnia 29 lipca 2010 r., sygn. III KO 66/09

Prawomocny wyrok posiada - w swym założeniu - cechy trwałego rozstrzygnięcia przez sąd i przysługuje mu przymiot domniemania prawdziwości ustaleń faktycznych, poczynionych w danej sprawie i stanowiących podstawę wyroku. Naruszenie tego domniemania, a w konsekwencji prawomocnego wyroku, w drodze wznowienia postępowania, może nastąpić jedynie w sytuacjach wyjątkowych i tylko wtedy, gdy po wydaniu prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie ujawnią się takie nowe fakty lub dowody, które mogą podważyć prawdziwość przyjętych uprzednio ustaleń faktycznych, przy czym nova te powinny stwarzać owe wysokie prawdopodobieństwo błędności prawomocnego wyroku.

Z uzasadnienia:

„Rozważany wniosek o wznowienie postępowania nie jest zasadny.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że wbrew deklaracji samego wniosku, jego podstawy nie stanowią „nowe fakty i dowody nieznane przedtem sądowi”, lecz w istocie - jak wynika z jego uzasadnienia - jeden dowód (oświadczenie pisemne i zeznania Marka J.) oraz wynikające z tego dowodu dwa fakty: przyznania przez Marka J., że dokonał on zabójstwa Zbigniewa S. w dniu 24 listopada 2000 r. oraz, że skazany Jarosław A. nie miał z tą zbrodnią nic wspólnego.

W tym kontekście trzeba zauważyć, że przez nowe dowody nieznane przedtem sądowi, które mogą być podstawą wznowienia prawomocnie zakończonego postępowania na podstawie art. 540 § 1 pkt. 2 lit. a k.p.k., należy rozumieć każdy dowód, z którym sąd nie zapoznał się w toku procesu i którego możliwość przeprowadzenia ujawni się po jego prawomocnym zakończeniu. Podstawą wniosku może więc być zarówno nowe źródło dowodowe, jak i nieznany środek dowodowy, bowiem w istocie chodzi „nie o wiedzę sądu o istnieniu jakiegoś dowodu, lecz o treść tego dowodu (zob. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 1974 r., III Ko 22/73, OSNKW 1974, z. 6, poz. 120 oraz z dnia 5 marca 1982 r., II Kz 30/82, OSNKW 1982, z. 6 poz. 36). Jest przy tym oczywiste, że w każdej z tych sytuacji podstawę wznowienia może stanowić tylko taki dowód lub środek dowodowy, czy też fakt, który nosi cechę nowości w stosunku do stanu sprawy w momencie prawomocnie zakończonego postępowania. Patrząc z tego punktu widzenia na obecne wypowiedzi Marka J., stanowiące podstawę rozważanego wniosku, pozostaje więc stwierdzić, że o ile ich potraktowanie jako nowy dowód sensu stricto, rysuje się jako problematyczne - skoro skazany ten składał wyjaśnienia w toku zakończonego procesu na temat całości będącego przedmiotem osądu zdarzenia, o tyle bez żadnych wątpliwości można powiedzieć, że podawane w nich, przytaczane na wstępie fakty, w realiach sprawy rzeczywiście stanowią nova w odniesieniu do sytuacji procesowej Jarosława A. Do zakończenia postępowania M. J. w ogóle bowiem zaprzeczał jakiemukolwiek swojemu udziałowi w zabójstwie Zbigniewa S. Wobec tego, skoro obecnie przyznaje on nie tylko, czy też nie tyle to, że zbrodni tej jednak się dopuścił, ale przede wszystkim to, iż dopuścił się jej sam - bez żadnego udziału współskazanego J. A. - to bez wątpienia fakt ten należy traktować w kategoriach faktu dotychczas nieznanego, a nadto poddającego się ocenie z punktu widzenia możliwości wzruszenia domniemania prawdziwości dotychczasowych ustaleń sprawy.