Wyrok SN z dnia 4 marca 2008 r., sygn. III KK 322/09

Przepis art. 4 ust. 1 (ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - dalej w skrócie ustawa o IPN - Dz. U. Nr 155, poz. 1016 ze zm.) stanowił, że bieg terminu przedawnienia zbrodni komunistycznej rozpoczyna się od 1 stycznia 1990 r. oraz iż art. 4 § 1 k.k. nie stosuje się. Przepis ten określał więc początek biegu terminu przedawnienia, natomiast nie wskazywał okresu jego zakończenia. W tym zakresie zastosowanie miały przepisy Kodeksu karnego z 1969 r. dotyczące terminów przedawnienia karalności przestępstw. Dopiero nowelizacja ustawy o IPN z dnia 13 maja 1999 r. (Dz. U. Nr 38, poz. 360) wprowadziła 20 i 30-letni termin przedawnienia zbrodni komunistycznych liczony od dnia 1 stycznia 1990 r.

Okres przedawnienia, który raz upłynął, nie może odżyć na skutek zmiany przepisów, chyba że ustawodawca wyłącza w ogóle stosowanie przedawnienia do określonej kategorii przestępstw. Takie unormowanie wprowadzono do art. 109 k.k. z 1969r., jak i obecnie art. 105 § 1 i 2 k.k. oraz art. 4 ust. 1 ustawy o IPN, jako realizację norm prawa międzynarodowego o niestosowaniu przedawnienia wobec zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości.