Wyrok SN z dnia 20 października 2008 r., sygn. I UK 73/08

Przepis art. 98 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.; aktualnie jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227) nie stanowi podstawy żądania zwrotu różnicy między już wypłaconym wyższym świadczeniem a niższym świadczeniem wybranym przez ubezpieczonego oraz do potrącania tej różnicy z bieżących świadczeń.

Przewodniczący SSN Andrzej Wróbel, Sędziowie SN: Józef Iwulski, Romualda Spyt (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 20 października 2008 r. sprawy z odwołania Wiesława H. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w C. o zwrot nienależnie pobranego świadczenia, na skutek skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 10 lipca 2007 r. [...]

oddalił skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie wyrokiem z dnia 16 marca 2006 r. oddalił odwołanie Wiesława H. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w C. z dnia 20 lipca 2005 r., którą to decyzją, między innymi, zaliczono część wypłaconej ubezpieczonemu renty szkoleniowej na poczet przyznanej renty z tytułu niezdolności do pracy i jednocześnie ustalono, że pozostała kwota renty szkoleniowej w kwocie 34.203,96 zł - jako nienależnie pobrana - będzie podlegała potrąceniu po 1.136,25 zł miesięcznie. Wyrok ten zapadł w następujących okolicznościach faktycznych.

Ubezpieczony pobierał do dnia 31 października 2002 r. rentę w związku z chorobą zawodową. Decyzją z dnia 24 października 2002 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do tej renty za dalszy okres i przyznał rentę szkoleniową od 1 listopada 2002 r., która została wstrzymana z dniem 1 października 2004 r. - wobec negatywnego orzeczenia lekarza medycyny przemysłowej, stanowiącego warunek odbycia szkolenia w celu przekwalifikowania zawodowego. Orzeczeniem lekarza orzecznika z dnia 4 listopada 2004 r. ustalono okresową, częściową niezdolność ubezpieczonego do pracy od wyczerpania poprzednich świadczeń do listopada 2006 r. Wyrokiem z dnia 4 listopada 2004 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie zmienił decyzję pozwanego z dnia 24 października 2002 r. przyznając ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową na okres od 1 listopada 2002 r. do 31 grudnia 2004 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał rozliczenia renty szkoleniowej i renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy i stwierdził, że nadpłata (różnica między wypłaconą rentą szkoleniową a przysługującą rentą z tytułu częściowej niezdolności do pracy) w kwocie 34.203,96 zł - jako nienależnie pobrana - będzie podlegała potrąceniu po 1.136,25 zł miesięcznie. Mając tak ustalony stan faktyczny, Sąd Okręgowy stwierdził, że prawidłowo pozwany zaliczył część renty szkoleniowej na poczet renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy i zasadnie uznał, że pozostała do zapłaty różnica między tymi dwoma świadczeniami, z których pierwsze jest wyższe od drugiego. Podstawę żądania zwrotu tej różnicy stanowi przepis art. 98 ust. 3 oraz art. 139 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.), który zdaniem Sądu pozwala na dokonywanie potrąceń w sytuacji, kiedy rozliczenie świadczeń wykaże nadpłatę. Ponadto Sąd podkreślił, że ubezpieczony był pouczony o okolicznościach powodujących utratę lub zawieszenie prawa do świadczenia i składając odwołanie od decyzji przyznającej prawo do renty szkoleniowej powinien się liczyć z tym, że po jego uwzględnieniu powstanie nadpłata wynikająca z różnej wysokości obu tych świadczeń.