Wyrok SN z dnia 12 stycznia 2005 r., sygn. I UK 160/04

W postępowaniu odrębnym w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych, toczącym się z odwołania od decyzji organu rentowego wydanej na wnio­sek o przyznanie emerytury lub renty, niedopuszczalne jest przedmiotowe przekształcenie roszczenia (art. 193 k.p.c.) przez żądanie ustalenia tylko niektórych przesłanek warunkujących prawo do świadczenia.

Przewodniczący SSN Jerzy Kwaśniewski,

Sędziowie: SN Maria Tyszel (sprawozdawca),SA Małgorzata Wrębiakowska-Marzec

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 stycznia 2005 r. sprawy z wniosku Marii W. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w Z. o emeryturę, na skutek kasacji wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyj­nego w Białymstoku z dnia 6 kwietnia 2004 r. [...]

oddalił kasację.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 12 listopada 2003 r. [...] Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łomży, po rozpoznaniu odwołania Marii W. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w Z. z dnia 17 września 2003 r., odmawiającej przyznania jej prawa do emerytury nauczycielskiej, zmienił tę decyzję w ten sposób, że „ustalił, iż Maria W. zachowała prawo do nabycia emerytury na zasadach określonych w art. 88 ust. 1 ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela”, a oddalił odwołanie w części zawierającej żądanie przyznania emerytury.

Podstawę faktyczną tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące okoliczności. Za bezsporne między stronami Sąd uznał okresy pracy wnioskodawczyni w gospo­darstwie rolnym od 9 września 1972 r. do 28 lutego 1978 r. oraz od 1 września 1979 r. do 19 listopada 1979 r., w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Handlu Wewnętrznego w B. Zakładzie w Ł. od 1 lipca 1978 r. do 31 sierpnia 1979 r., oraz w PSS S. w Z. od 1 marca 1978 r. do 30 czerwca 1978 r. Od dnia 20 listopada 1979 r. jest ona pracownicą Zakładu Doskonalenia Zawodowego w B. Kwestią sporną było to, czy wnio­skodawczyni może nabyć wcześniej prawo do emerytury na podstawie art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (jednolity tekst: Dz.U. z 2003 r. Nr 118, poz. 1112 ze zm.). Do dnia 5 kwietnia 2000 r. przepisom tej ustawy podlegali między innymi nauczyciele zatrudnieni w organizacjach społecznych na stanowiskach wymagających kwalifikacji pedagogicznych. Zgodnie z treścią art. 91a uprawnienia wynikające z Karty Nauczyciela przysługiwały nauczycielom mianowanym, przechodzącym do pracy w organizacji społecznej na stanowisko wymagające kwalifikacji peda­gogicznych. W przypadku wnioskodawczyni nie było takiego przejścia, ponieważ po raz pierwszy jako nauczycielka zatrudniła się dopiero w Zakładzie Doskonalenia Za­wodowego. Wniosek organu rentowego o nieprzysługiwaniu jej z tego powodu prawa do emerytury jest teoretycznie prawidłowy. Sąd Okręgowy zwrócił jednak uwagę na art. 6 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 2000 r., według którego nauczyciele za­trudnieni na stanowiskach nauczycieli w ośrodkach szkolenia i doskonalenia kadr, w ośrodkach szkolenia zawodowego oraz w prowadzonych przez organizacje spółdzielcze i społeczne placówkach kształcących i doskonalących w formacjach po­zaszkolnych - na zasadach określonych w ustawie o systemie oświaty, zachowali do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy uprawnienia wynikające z art. 86-­88 i 90 Karty Nauczyciela. Zdaniem Sądu, wnioskodawczyni jest nauczycielem (o którym mowa w tym przepisie) od dnia 20 listopada 1979 r. W latach 1980-90 zajmowała stanowisko instruktora do spraw szkolenia, a od dnia 1 października 1990 r. jest kierownikiem Ośrodka Kształcenia Zawodowego w Z., a ponadto od dnia 1 września 1998 r. pełni też funkcję zastępcy dyrektora szkoły niepublicznej o uprawnie­niach szkoły publicznej. Z tych powodów może, na podstawie art. 88 Karty Nauczy­ciela, domagać się przyznania jej wcześniejszej emerytury. Ponieważ jednak nie rozwiązała do tej pory swego stosunku pracy takie żądanie jest przedwczesne. „Na­bycie przez nią emerytury nie powinno zależeć od spełnienia tego warunku i dlatego Sąd uznał za wskazane ustalić, że ma do niej zastosowanie art. 88 ust. 1 Karty Nau­czyciela”.