Wyrok SN z dnia 21 lipca 1999 r. sygn. I PKN 162/99

Jeżeli w dacie wygaśnięcia stosunku pracy nauczyciela istniało prawomocne orzeczenie komisji dyscyplinarnej o wydaleniu z zawodu, to art. 84 ust. 5 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (jednolity tekst: Dz.U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357 ze zm.) pozwala na zwrot zatrzymanej części wynagrodzenia tylko za okres zawieszenia w pełnieniu obowiązków i do daty wygaśnięcia stosunku pracy. W świetle tego przepisu brak jest podstaw do zasądzenia wynagrodzenia za okres po tej dacie, choćby następnie w wyniku rewizji nadzwyczajnej postępowanie dyscyplinarne zostało umorzone albo obwiniony został uniewinniony.

Przewodniczący: SSN Walerian Sanetra

Sędziowie SN: Roman Kuczyński (sprawozdawca), Andrzej Wasilewski

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 21 lipca 1999 r. sprawy z powództwa Zenona C. przeciwko Zespołowi Szkół Zawodowych [...] w L. o wynagrodzenie, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 18 grudnia 1998 r. [...]

oddalił kasację.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 13 października 1998 r. Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie zasądził od Zespołu Szkół Zawodowych [...] w L. na rzecz Zenona C. tytułem zwrotu zatrzymanego wynagrodzenia 3.062,70 zł z ustawowymi odsetkami od 25 lutego 1998 r. oraz 500 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu, oddalił zaś powództwo w części dotyczącej wynagrodzenia za pracę za okres od wygaśnięcia stosunku pracy do dnia umorzenia postępowania dyscyplinarnego. Z ustaleń Sądu pierwszej instancji wynika, że powód był zatrudniony jako nauczyciel od 1968 r. W trakcie zatrudnienia w Zasadniczej Szkole Zawodowej [...] w L. wchodzącej w skład Zespołu Szkół Energetycznych w roku szkolnym 1990/91 wszczęte zostało przeciwko powodowi postępowanie dyscyplinarne w związku z zarzutem wystawienia absolwentom dwóch klas trzecich świadectw niezgodnych z dokumentacją szkolną oraz samowolnego wpisywania ocen końcowych z dziennika do arkuszy ocen bezpodstawnie zmienionych u 28 uczniów (łącznie 51 ocen). Wszczęte zostało również postępowanie karne przez Prokuraturę Rejonową dla miasta L, w którym zarzucono powodowi, że w okresie od czerwca 1986 r. do czerwca 1991 r. w L, działając w warunkach przestępstwa ciągłego, jako wychowawca klas, będąc upoważniony do wystawiania świadectw końcowych, dokonał sfałszowania 76 świadectw w ten sposób, że wystawił oceny niezgodne z dziennikami lekcyjnymi. W związku z toczącym się postępowaniem dyscyplinarnym powód od 1 lipca 1991 r. do 31 stycznia 1992 r. był zawieszony w czynnościach na podstawie art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 19982 r. - Karta Nauczyciela i otrzymywał wynagrodzenie zmniejszone w ten sposób, że za miesiące lipiec, sierpień i wrzesień 1991 r. otrzymywał % wynagrodzenia zasadniczego i % dodatku za wysługę lat, zaś za miesiące: październik, listopad, grudzień 1991 r. i styczeń 1992 r. tylko % wynagrodzenia zasadniczego. Pozostała część wynagrodzenia została zatrzymana przez pozwaną Szkołę na podstawie art. 84 ust. 1 Karty Nauczyciela. Prawomocnym orzeczeniem dyscyplinarnym Komisji Dyscyplinarnej dla Nauczycieli przy Kuratorze Oświaty i Wychowania w L. z dnia 30. grudnia 1991 r. powód został ukarany wydaleniem z zawodu nauczycielskiego. Postępowanie karne zostało prawomocnie umorzone postanowieniem Prokuratury Rejonowej dla miasta L. z dnia 30 sierpnia 1997 r. wobec nie-popełnienia przez powoda zarzucanego mu czynu. Na skutek rewizji nadzwyczajnej wniesionej przez Ministra Edukacji Narodowej, Odwoławcza Komisja Dyscyplinarna dla Nauczycieli przy MEN orzeczeniem z dnia 24 lutego 1998 r. uchyliła orzeczenie Komisji Dyscyplinarnej i umorzyła postępowanie dyscyplinarne. Przepis art. 84 ust. 5 ustawy - Karta Nauczyciela stanowi, że jeżeli postępowanie dyscyplinarne zakończy się umorzeniem z braku dowodów winy albo wydaniem orzeczenia uniewinniającego należy zwrócić zatrzymane kwoty wynagrodzenia. W ocenie Sądu pierwszej instancji, datą kiedy powstał obowiązek zwrotu wstrzymanego wynagrodzenia była data orzeczenia Odwoławczej Komisji dla Nauczycieli przy MEN, umarzającego postępowanie dyscyplinarne, tj. 24 lutego 1998 r. Od tej daty nie upłynął trzyletni termin przedawnienia z art. 291 § 1 KP, na który powoływała się pozwana. Wobec tego, że siła nabywcza zatrzymanego powodowi wynagrodzenia w sposób istotny zmieniła się, Sąd mając na uwadze zasady współżycia społecznego, zmienił wysokość należnego świadczenia na podstawie art. 358 § 3 KC w związku z art. 300 KP, przyjmując za podstawę hipotetyczną wysokość wynagrodzenia z daty kiedy strona pozwana dowiedziała się o obowiązku zwrotu zatrzymanych kwot, tj. z lutego 1998 r. Wysokość tego wynagrodzenia wynosiła 639,40 zł wynagrodzenia zasadniczego, 115,60 zł -dodatku za 20-letn staż pracy, 25,70 zł dodatku specjalnego - łącznie 793 zł. Zdaniem Sądu, zwaloryzowane zatrzymane wynagrodzenie przez 7 miesięcy stanowi kwotę 3062,70 zł Sąd pierwszej instancji nie znalazł natomiast podstaw do zasądzenia na rzecz powoda wynagrodzenia za pracę za okres od wygaśnięcia stosunku pracy na skutek orzeczenia Komisji Dyscyplinarnej do dnia umorzenia postępowania dyscyplinarnego, bowiem Kodeks pracy nie przewiduje rekompensaty w postaci wynagrodzenia w takim przypadku.