Wyrok SN z dnia 14 maja 1998 r. sygn. I PKN 122/98

Polecenie pracy w godzinach nadliczbowych (art. 135 KP) nie wymaga szczególnej formy. Brak sprzeciwu przełożonego na wykonywanie w jego obecności przez pracownika obowiązków może być zakwalifikowany jako polecenie świadczenia pracy w godzinach nadliczbowych.

Przewodniczący SSN: Zbigniew Myszka

Sędziowie SN: Walerian Sanetra, Barbara Wagner (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 14 maja 1998 r. sprawy z powództwa Elżbiety D. przeciwko „T.” Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w O. o wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, na skutek kasacji strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi z dnia 4 listopada 1997 r. [...]

oddalił kasację zasądzając od strony pozwanej na rzecz powódki 1500 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Elżbieta D. wnosiła o zasądzenie od „T.” Spółki z o.o. w Ostrzeszowie kwoty 34.284, 70 zł, wraz z odsetkami, z tytułu wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych oraz w niedziele i święta, wykonywaną w czasie zatrudnienia na kontrakcie w Niemczech od 1 marca 1993 r. do 31 stycznia 1995 r.

Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kaliszu wyrokiem z dnia 28 kwietnia 1997 r. [...] zasądził na rzecz powódki kwotę 35.206, 43 zł z odsetkami, nadając orzeczeniu do kwoty 3.680 zł rygor natychmiastowej wykonalności, oraz nakazał pobranie od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa 566,80 zł tytułem zwrotu wydatków. Sąd ustalił, że Elżbieta D. była zatrudniona w biurze strony pozwanej w K.-W. na stanowisku samodzielnym od 2 lutego do 31 marca 1993 r. na podstawie umowy o pracę na okres próbny, a od 1 listopada 1993 r. - umowy na czas nie określony. Pracę świadczyła do 31 stycznia 1995 r. ; następnie korzystała ze zwolnienia lekarskiego. Powódka nie otrzymała zakresu czynności na piśmie. Obowiązywał ją czas pracy w godzinach od 8 do 17, z godzinną przerwą na posiłek. Nałożonych na nią obowiązków nie mogła wykonać w zwykłych godzinach pracy. Od połowy sierpnia 1993 r. do sierpnia 1994 r. pełniła dodatkowo obowiązki kadrowej. Elżbieta D. pracowała średnio 2,5 godziny dziennie ponad przewidzianą normę czasu pracy. Wiedział o tym bezpośredni jej przełożony - dyrektor Spółki Jacek T. Z tytułu różnicy czasu pracy Elżbieta D. nabyła prawo do czasu wolnego w wymiarze 25 dni roboczych; wykorzystała faktycznie 48 dni wolnych. Dni te otrzymała od pracodawcy „w prezencie”. Czas pracy pracowników zatrudnionych za granicą regulują przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1974 r. w sprawie niektórych praw i obowiązków pracowników skierowanych do pracy za granicą w celu realizacji budownictwa eksportowego i usług związanych z eksportem (jednolity tekst: Dz. U. z 1990 r. Nr 44, poz. 259 ze zm.). W ocenie Sądu, to szczególne unormowanie czasu pracy nie uchyla kodeksowej regulacji tej materii, w tym zawartej w art. 135 § 1 KP. Przepis ten, wyłączający prawo do dodatkowego wynagrodzenia za pracę wykonywaną w godzinach nadliczbowych, nie może stanowić podstawy do stałego zatrudniania pracownika na stanowisku samodzielnym ponad obowiązujące powszechnie normy czasu pracy. Brak wyraźnego polecenia pracy w godzinach nadliczbowych nie jest przeszkodą w przyjęciu, że polecenie takie w istocie miało miejsce. Wykonywanie obowiązków poza normalnymi godzinami pracy za wiedzą i zgodą przełożonego dowodzi milczącego polecenia świadczenia pracy dodatkowej. Warunki wynagradzania pracowników zatrudnionych za granicą określa uchwała Rady Ministrów Nr 71 z dnia 3 maja 1989 r. w sprawie zasad wynagradzania oraz przyznawania innych świadczeń związanych z pracą pracownikom skierowanym do pracy za granicą w celu realizacji budownictwa eksportowego i usług związanych z eksportem (M. P. Nr 14, poz. 106). Zgodnie z § 5 tej uchwały, za pracę w godzinach nadliczbowych pracownikowi przysługuje wynagrodzenie z dodatkami przewidzianymi w art. 134 § 1 KP. Podstawę prawną do wypłaty ekwiwalentu za pracę w niedziele i święta stanowi art. 143 KP. Zasądzona na rzecz powódki kwota, na podstawie art. 477 § 1 KPC ponad żądanie pozwu, ustalona została zgodnie z wyliczeniem biegłego, które Sąd uznał za prawidłowe.