Wyrok NSA z dnia 19 września 2019 r., sygn. I FSK 731/17

Otrzymywanie i pobieranie opłat publicznoprawnych za korzystanie z przystanków autobusowych jest poza zakresem ustawy o podatku od towarów i usług. Lokalny transport zbiorowy należy zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym do zadań własnych gminy. W sytuacji, gdy lokalny transport zbiorowy należy do zadań własnych gminy, to zadanie to mieści się w ramach zadań publicznych.

Teza od Redakcji

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Ryszard Pęk, Sędzia NSA Roman Wiatrowski, Sędzia WSA del. Alojzy Skrodzki (sprawozdawca), Protokolant Katarzyna Nowik, po rozpoznaniu w dniu 6 września 2019 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Szefa Krajowej Administracji Skarbowej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 9 stycznia 2017 r. sygn. akt I SA/Kr 1354/16 w sprawie ze skargi Z. [...] w K. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 4 sierpnia 2016 r. nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości i sprawę przekazuje Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Krakowie do ponownego rozpoznania, 2) zasądza od Gminy M. K. (poprzednio Z. [...] w K.) na rzecz Szefa Krajowej Administracji Skarbowej kwotę 580 (pięćset osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

1. Wyrok Sądu I instancji i przedstawiony przez ten Sąd tok postępowania przed organem.

1.1. Wyrokiem z 9 stycznia 2017 r., sygn. akt I SA/Kr 1354/16, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uchylił wydaną wobec Z. w K. interpretację indywidualną Ministra Finansów z 4 sierpnia 2016 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług.

1.2. Przedstawiając stan faktyczny sprawy Sąd I instancji podał, że we wniosku o wydanie tej interpretacji Skarżąca wskazała, iż jest jednostką budżetową Gminy (dalej również jako: "Miasto"), traktowaną obecnie jako odrębny od Gminy podatnik podatku VAT. Skarżąca oraz Miasto zamierzają utrzymać odrębność podatkową najprawdopodobniej do 1 stycznia 2017 r., od której to daty, zgodnie z komunikatem Ministerstwa Finansów z 15 stycznia 2016 r. oraz projektem ustawy o zasadach rozliczeń w podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków europejskich przez jednostki samorządu terytorialnego oraz o zmianie ustawy o finansach publicznych z 14 stycznia 2016 r., Skarżąca utraci status podatnika VAT. Przedmiotem jej działalności jest m. in. organizowanie i prowadzenie wszystkich spraw związanych z publicznym transportem zbiorowym w mieście. Poza działalnością w zakresie transportu zbiorowego, Skarżąca prowadzi także działalność gospodarczą w zakresie odpłatnego udostępniania szaletów publicznych oraz w zakresie wynajmu nieruchomości. Ponieważ działalność w powyższym zakresie Skarżąca wykonuje na podstawie zawieranych umów cywilnoprawnych, traktuje ją jako podlegającą regulacjom ustawy o VAT. Poza działalnością gospodarczą, Skarżąca wykonuje również szereg zadań w charakterze organu władzy publicznej, które nie podlegają opodatkowaniu VAT. Wśród zadań tych Skarżąca wskazała np. budowę i utrzymanie dróg w tej części, która nie jest wykorzystywana dla celów działalności w zakresie transportu publicznego, utrzymanie strefy płatnego parkowania, oświetlenie placów i dróg. W ramach wykonywania zadań w zakresie transportu zbiorowego, Skarżąca organizuje miejską komunikację zbiorową (tramwajową i autobusową). W tym zakresie jest podatnikiem VAT, gdyż to ona uzyskuje wpływy ze sprzedaży biletów komunikacji miejskiej. Zatem z punktu widzenia VAT to Skarżąca świadczy na rzecz ludności miasta usługi transportu publicznego, które podlegają opodatkowaniu VAT. Skarżąca dokonuje zakupów towarów i usług, które jest w stanie bezpośrednio, wyłącznie i w całości przyporządkować do wyżej opisanej działalności związanej z transportem publicznym. Są to przykładowo usługi przewozowe i wspomagające, wydatki bezpośrednio związane z infrastrukturą tramwajową, takie jak budowa torowisk, budowa tramwajowej infrastruktury teletechnicznej, budowa tuneli dedykowanych wyłącznie dla tramwajów i infrastruktury do prowadzenia ruchu komunikacji autobusowej (np. pętle autobusowe czy autobusowo-tramwajowe, budowa zatok autobusowych itd.). Do wydatków bezpośrednio, w całości i wyłącznie związanych z transportem publicznym, zdaniem Skarżącej, zaliczyć należy również wydatki na budowę, modernizację i utrzymanie przystanków komunikacji miejskiej, które wykorzystywane są dla potrzeb transportu zbiorowego. Nie zmienia tego fakt, że Skarżąca pobiera również opłaty od przewoźników zatrzymujących się na przystankach, zgodnie z art. 16 ust. 4 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2018 r., poz. 2016). Opłaty te mają charakter daniny publicznej. Ponieważ od 1 stycznia 2016 r. zaczął obowiązywać art. 86 ust. 2a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm., dalej: "u.p.t.u.") Skarżąca powzięła wątpliwość co do wpływu powyższej regulacji na zakres prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z wydatków alokowanych wyłącznie i w całości do jej działalności w zakresie transportu publicznego. Wątpliwości te wynikają z faktu, że poza usługami transportu publicznego świadczonymi za odpłatnością, Skarżąca świadczy również usługi nieodpłatne (tzw. ulga 100%) na rzecz określonych grup pasażerów. Część z powyższych grup pasażerów zwolniona jest z odpłatności za przejazd środkami komunikacji publicznej na mocy przepisów rangi ustawowej, zaś zdecydowana większość zwolnień przyznawana jest na mocy uchwał Rady Miasta. W związku zatem z brzmieniem art. 86 ust. 2a u.p.t.u. wątpliwości Skarżącej rodzi, czy nabycie towarów i usług związanych bezpośrednio, w całości i wyłącznie z transportem zbiorowym obejmującym również nieodpłatne świadczenie usług (ulga 100%) na rzecz określonych grup pasażerów, stanowi nabycie towarów i usług zarówno do celów wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza. Innymi słowy, czy od 1 stycznia 2016 r. Skarżąca, zobligowana jest do odliczania podatku naliczonego wynikającego z nabycia towarów i usług związanych bezpośrednio, w całości i wyłącznie z transportem zbiorowym, zgodnie ze sposobem określenia proporcji, w rozumieniu art. 86 ust. 2a u.p.t.u. Poza wydatkami na poczet transportu zbiorowego, Skarżąca ponosi również szereg wydatków w związku ze swoją działalnością, których nie jest w stanie przypisać w całości i wyłącznie do działalności gospodarczej. Tym niemniej, z pewnością wydatki te w części wiążą się również z działalnością gospodarczą Skarżącej. Są to przede wszystkim wydatki o charakterze ogólnoadministracyjnym, takie jak wydatki na utrzymanie siedziby, wydatki na media wykorzystywane w jej siedzibie, usługi informatyczne, materiały biurowe (dalej łącznie jako "wydatki ogólnoadministracyjne"). Poza wyżej wymienionymi grupami wydatków Skarżąca ponosi również wydatki na budowę i remonty dróg, które poza wykorzystaniem ich dla celów publicznych służą również jej działalności gospodarczej w zakresie publicznego transportu zbiorowego. W zakresie tych wydatków Skarżąca wystąpi jednak z odrębnym wnioskiem o interpretację przepisów. Dodatkowo wątpliwości Skarżącej budzi, czy uprawniona jest do ustalenia sposobu określenia proporcji w rozumieniu art. 86 ust. 2a u.p.t.u. w sposób odmienny dla różnych obszarów swojej działalności lub różnych rodzajów dokonywanych nabyć.