Postanowienie NSA z dnia 16 stycznia 2018 r., sygn. I OSK 2988/17

Odrzucenie skargi

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jan Paweł Tarno po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. L. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 18 lipca 2017 r., sygn. akt II SA/Ol 363/17 o odrzuceniu skargi M. L. na decyzję Rektora Uniwersytetu W. w O. z dnia [...] lipca 2014 r., Nr [...] w przedmiocie zwrotu stypendium habilitacyjnego postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie postanowieniem z 18 lipca 2017 r., II SA/Ol 363/17, odrzucił skargę M. L. na decyzję Rektora Uniwersytetu W. w O z [...] lipca 2014 r., Nr [...] w przedmiocie zwrotu stypendium habilitacyjnego. W uzasadnieniu Sąd I instancji podniósł, że postanowieniem z 29 marca 2017 r., I C 673/16, Sąd Rejonowy w Olsztynie odrzucił pozew M. L. o zapłatę uznając, że zobowiązanie do zwrotu stypendium nie jest sprawą pracowniczą i załatwiane jest w drodze decyzji administracyjnej. Stanowisko to podzielił Sąd Okręgowy w Olsztynie, który postanowieniem z 23 maja 2017 r., IX Cz 417/17, oddalił zażalenie na to postanowienie. Zatem będąc związany powyższymi postanowieniami i mając na względzie art. 58 § 4 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2016 r. poz. 718 ze zm., dalej jako: "p.p.s.a."), sąd administracyjny nie mógł stwierdzić braku swojej właściwości rzeczowej.

W tej sytuacji należało zatem ustalić, jaki charakter ma zaskarżone wezwanie do zapłaty z [...] lipca 2014 r., zawierające zobowiązanie skarżącej do zwrotu stypendium habilitacyjnego. Zgodnie bowiem z art. 104 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego stanowią inaczej. Odstępstwo od tej zasady może mieć miejsce jedynie w przypadku, gdy brak jest podstawy materialnoprawnej do orzekania w danej sprawie w drodze decyzji administracyjnej. Jak wskazano w uzasadnieniu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 czerwca 2012 r., I OSK 427/12, przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 25 maja 2005 r. w sprawie stypendiów doktorskich i habilitacyjnych (Dz.U. Nr 115 poz. 965, dalej jako: "rozporządzenie") są przepisami powszechnie obowiązującymi w rozumieniu art. 87 ust. 1 Konstytucji RP, ponieważ zostały wydane na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie (art. 22 ust. 2 ustawy z 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki) i w celu jej wykonania (art. 92 ust. 1 Konstytucji RP). Rektor uniwersytetu jest organem administracji publicznej w rozumieniu art. 1 pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego w zakresie a) przyznania stypendium habilitacyjnego, b) cofnięcia tego stypendium, a także c) zobowiązania do zwrotu całości lub części pobranego stypendium, ponieważ został powołany do załatwiania tych spraw z mocy prawa - odpowiednio § 3 ust. 1, § 6 i § 7 ust. 1 i 3 rozporządzenia. Powyższe kompetencje rektor wykonuje w drodze decyzji administracyjnej, co wynika z przywołanych przepisów rozporządzenia, ponieważ zgodnie z zaaprobowanym zarówno w orzecznictwie sądów administracyjnych, jak i w doktrynie poglądem (por. w szczególności postanowienie NSA z 11 lipca 1984 r., SA/Wr 309/84 czy postanowienie NSA z 11 marca 2008 r., II OPS 1816/07 z aprobującą glosą J. P. Tarno, ZNSA 2008, nr 5, s. 175 i n.), o tym czy dany akt jest decyzją administracyjną, postanowieniem czy też innym aktem lub czynnością organu, przesądza jego treść, a nie nazwa. Skoro we wszystkich trzech przywołanych tu przypadkach (przyznanie, cofnięcie czy zobowiązanie do zwrotu pobranego stypendium) mamy do czynienia z jednostronnym rozstrzygnięciem organu administracji publicznej o wiążących konsekwencjach obowiązującej normy prawnej dla indywidualnie określonego podmiotu i konkretnej sprawy, podjęte przez ten organ w sferze stosunków zewnętrznych (por. np. wyrok NSA z 22 września 1983 r., SA/Wr 367/83, ONSA 1983, nr 2, poz. 75), to nie ulega najmniejszej wątpliwości, że we wszystkich tych przypadkach rektor ma obowiązek działać w drodze decyzji.