Wyrok NSA z dnia 13 listopada 2018 r., sygn. II OSK 2283/18

Samorząd terytorialny

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Barbara Adamiak Sędziowie Sędzia NSA Andrzej Jurkiewicz (spr.) Sędzia del. WSA Kazimierz Bandarzewski Protokolant sekretarz sądowy Aleksandra Traczuk po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2018 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Wojewody Wielkopolskiego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 24 maja 2018 r. sygn. akt II SA/Po 123/18 w sprawie ze skargi Gminy Grodzisk Wielkopolski na zarządzenie zastępcze Wojewody Wielkopolskiego z dnia 13 grudnia 2017 r. nr KN-I.4102.27.2017.2 w przedmiocie zmiany nazwy ulicy 1. oddala skargę kasacyjną 2. zasądza od Wojewody Wielkopolskiego na rzecz Gminy Grodzisk Wielkopolski kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasycyjnego

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 24 maja 2018 r. sygn. akt II SA/Po 123/18 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, w sprawie ze skargi Gminy Grodzisk Wielkopolski na zarządzenie zastępcze Wojewody Wielkopolskiego z dnia 13 grudnia 2017 r. nr KN-I.4102.27.2017.2 w przedmiocie zmiany nazw ulic, uchylił zaskarżone zarządzenie zastępcze oraz orzekł o zwrocie kosztów postępowania.

Wyrok ten został wydany w następującym stanie sprawy:

Zarządzeniem zastępczym z dnia 13 grudnia 2017 r. Wojewoda Wielkopolski, na podstawie art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 1 kwietnia 2016 r. o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki (Dz.U. z 2016 r., poz. 744 ze zm.), zwanej dalej "ustawą o zakazie propagowania komunizmu" ulicy 27 Stycznia w miejscowości Grodzisk Wielkopolski nadał nazwę o. Józefa Marii Bocheńskiego. Zarządzenie zastępcze weszło w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Wielkopolskiego.

Z uzasadnienia zarządzenia wynika, iż nazwa ulicy 27 Stycznia spełnia rolę daty symbolizującej komunizm. Jak wskazuje Wojewoda zarządzenie zastępcze musi być poprzedzone uzyskaniem opinii IPN. I w tej sprawie taka opinia została wydana. Wynika z niej, iż w dniu 27 stycznia 1945 r. nastąpiło wkroczenie jednostek Armii Czerwonej do miejscowości Grodzisk Wielkopolski (obecnie woj. wielkopolskie). Zgodnie z polityką władz komunistycznych wydarzenie to było celebrowane jako dzień wyzwolenia oraz powód do wyrażenia wdzięczności społeczeństwa wobec Armii Czerwonej. W latach 1944-1945 Armia Czerwona stała się narzędziem ponownej aneksji niemal połowy terytorium kraju oraz budowy komunistycznego systemu, w pełni zależnego od władz w Moskwie. Stacjonowanie Armii Czerwonej na ziemiach polskich po roku 1944 r. uniemożliwiło odbudowę niepodległej Rzeczypospolitej Polskiej i było podstawowym czynnikiem, który zapewnił funkcjonowanie państwa komunistycznego na ziemiach polskich, objętych dominacją ZSRS.