Wyrok NSA z dnia 13 listopada 2018 r., sygn. II OSK 1824/18

Samorząd terytorialny

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Barbara Adamiak (spr.) Sędziowie Sędzia NSA Andrzej Jurkiewicz Sędzia del. WSA Kazimierz Bandarzewski Protokolant sekretarz sądowy Aleksandra Traczuk po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2018 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Wojewody [...] od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 29 marca 2018 r. sygn. akt III SA/Gd 124/18 w sprawie ze skargi Miasta [...] na zarządzenie zastępcze Wojewody [...] z dnia [...] grudnia 2017 r. nr [...] w przedmiocie nadanie nazwy ulicy 1. uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę 2. zasądza od Miasta [...] na rzecz Wojewody [...] 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wyrokiem z 29 marca 2018 r. sygn. akt III SA/Gd 124/18 w sprawie ze skargi Miasta [...] na zarządzenie zastępcze Wojewody [...] z dnia [...] grudnia 2017 r. nr [...] w przedmiocie nadania nazwy ulicy, uchylił zaskarżone zarządzenie zastępcze.

Wyrok zapadł w następującym stanie sprawy:

Wojewoda [...] zarządzeniem zastępczym z [...] grudnia 2017 r. nadał nazwę [...] ulicy [...] położonej w mieście [...] (§1). Zarządzenie zastępcze weszło w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa [...] (§2).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wskazał, że przepis art. 6c ustawy z 1 kwietnia 2016 r. o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki wszedł w życie z dniem 7 stycznia 2018 r. na podstawie ustawy nowelizującej z dnia 14 grudnia 2017 r. Przepis przejściowy, zawarty w art. 4 ustawy nowelizującej stanowi, że do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy ustawy w brzmieniu znowelizowanym. Sąd I instancji wskazał, że znaczenie art. 6c ustawy sprowadza się zgodnie z jego literalnym brzmieniem, do pozbawienia jednostki samorządu terytorialnego gwarantowanej jej przez art. 165 ust. 2 Konstytucji RP ochrony sądowej w tych przypadkach, których nie ujęto w powołanej regulacji. W szczególności ochrona sądowa byłaby wykluczona w każdym przypadku uznania przez organ samorządu terytorialnego, że nie zachodzą przesłanki do zastosowania przepisów ustawy i niedokonania w wyznaczonym ustawą 12 miesięcznym terminie zmiany nazwy ulicy. Prowadziłoby to do rażącego naruszenia art. 165 ust. 2 Konstytucji RP przez wyłączenie spod kontroli sądowej działania organu nadzoru opartego na jego uznaniu w zakresie oceny, co stanowi symbol komunizmu. Sąd I instancji nie zaakceptował wywodu prawnego zawartego w odpowiedzi na skargę, zgodnie z którym wejście w życie art. 6c ustawy spowodowało utratę przez Miasto [...] prawa do zaskarżenia zarządzenia zastępczego już w trakcie biegu terminu do wniesienia skargi, który rozpoczął się z dniem jego doręczenia czyli 13 grudnia 2017 r. Taka interpretacja art. 6c w związku art. 4 ustawy nowelizującej, zdaniem Sądu I instancji stanowi szczególnie rażące naruszenie nie tylko gwarancji sądowej ochrony samodzielności samorządu terytorialnego (art. 165 ust. 2 Konstytucji RP), ale także fundamentalnej zasady nie działania prawa wstecz, zapewnionej w ramach konstytucyjnej zasady państwa prawnego, chronionej przez art. 2 Konstytucji RP. Zaskarżone zarządzenie zastępcze wydane zostało [...] grudnia 2017 r., a zatem przed wejściem w życie ustawy nowelizującej. Z tego już powodu art. 6c ustawy, zdaniem Sądu I instancji nie mógł znaleźć zastosowania w niniejszej sprawie. Zastosowanie w niniejszej sprawie wykładni przepisu art. 6c ustawy zgodnej z zasadą nieretroaktywności prawa nie podważa w żadnej mierze przedstawionego wyżej stanowiska Sądu I instancji co do rażącej sprzeczności art. 6c ustawy z gwarancją ochrony sądowej samodzielności gminy zawartą w art. 165 ust. 2 Konstytucji RP.