Wyrok NSA z dnia 18 kwietnia 2013 r., sygn. I OSK 1773/12

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Wiesław Morys (spr.) sędzia NSA Marek Stojanowski sędzia del. WSA Iwona Kosińska Protokolant starszy asystent Rafał Kopania po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2013 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 5 kwietnia 2012 r., sygn. akt II SA/Łd 217/12 w sprawie ze skargi S. N. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi z dnia [...] grudnia 2011 r., nr [...] w przedmiocie zwrotu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych oddala skargę kasacyjną.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, wyrokiem z dnia 5 kwietnia 2012 r., sygn. akt II SA/Łd 217/12, uwzględnił skargę S. N. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi z dnia [...] grudnia 2011 r., nr [...], w przedmiocie zwrotu nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych i uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta Łodzi z dnia [...] listopada 2011 roku, nr [...].

Przedstawiając w uzasadnieniu stan faktyczny sprawy Sąd I instancji wskazał, iż pismem z dnia 13 grudnia 2010 r. S. N. zwróciła się do Prezydenta Miasta Łodzi o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego z tytułu niepełnosprawności dziecka - J. N. Do wniosku dołączyła między innymi kopię orzeczenia o niepełnosprawności córki z dnia 29 listopada 2010 r. Prezydent Miasta Łodzi, decyzją z dnia [...] grudnia 2010 r., przyznał S. N. zasiłek pielęgnacyjny z tytułu niepełnosprawności dziecka poniżej 16 roku życia - J. N. w kwocie 153 zł miesięcznie, w okresie od dnia 1 listopada 2010 r. do dnia 30 listopada 2012 r. Z pisma Dyrektora Domu Pomocy Społecznej z 30 marca 2011 r. wynika, że J. N. została przyjęta do tej placówki w dniu [...] lutego 2011 r. Ostateczną decyzją Prezydenta Miasta Łodzi z dnia [...] lutego 2011 r. ustalono miesięczną opłatę za pobyt J. N. w Domu Pomocy Społecznej przy ul. [...] w Łodzi. Decyzję tę poprzedza decyzja o skierowaniu J. N. do tejże placówki. W aktach sprawy znajduje się także ostateczna decyzja Prezydenta Miasta Łodzi z dnia [...] lutego 2008 r. o skierowaniu i umieszczeniu J. N. w Domu Pomocy Społecznej w Łodzi przy ul. [...]. Pismem z dnia 31 maja 2011 r. Prezydent Miasta Łodzi zwrócił się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi o stwierdzenie nieważności własnej ostatecznej decyzji z dnia [...] grudnia 2010 r., przyznającej S. N. zasiłek pielęgnacyjny z tytułu niepełnosprawności dziecka poniżej 16 roku życia (J. N.), jako wydanej z rażącym naruszeniem prawa. Decyzją z dnia [...] lipca 2011 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Łodzi stwierdziło nieważność ostatecznej decyzji Prezydenta Miasta Łodzi z dnia [...] grudnia 2010 r. Powyższa decyzja stała się ostateczną bez zaskarżenia. Następnie decyzją z dnia [...] sierpnia 2011 r. Prezydent Miasta Łodzi odmówił S. N. prawa do zasiłku pielęgnacyjnego w okresie od dnia 1 listopada 2010 r. Również ta decyzja stała się ostateczną bez zaskarżenia. W dalszej kolejności decyzją z dnia [...] listopada 2011 r. Prezydent Miasta Łodzi orzekł o uznaniu za nienależnie pobrane przez S. N. świadczenie w formie zasiłku pielęgnacyjnego w kwocie 153 zł miesięcznie za okres od dnia 1 listopada 2010 r. do dnia 31 marca 2011 r. oraz o jego zwrocie w łącznej kwocie 765 zł wraz z ustawowymi odsetkami w kwocie 78,80 zł. Od powyższej decyzji S. N. złożyła odwołanie, w którym stwierdziła, że żadnych pieniędzy z tytułu zasiłku pielęgnacyjnego na J. N. w okresie od dnia 1 listopada 2010 r. do dnia 31 marca 2011 r. nie pobierała, gdyż jej córka w tym okresie przebywała w Domach Pomocy Społecznej przy ul. [...], a następnie przy ul. [...] w Łodzi. Decyzją z dnia [...] grudnia 2011 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Łodzi utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji. Organ odwoławczy wskazał, że skoro stwierdzono nieważność ostatecznej decyzji Prezydenta Miasta Łodzi o przyznaniu S. N. zasiłku pielęgnacyjnego na dziecko J. N. w kwocie 153 zł miesięcznie w okresie od dnia 1 listopada 2010 r. do dnia 30 listopada 2012 r., to wypłacone kwoty z tego tytułu są nienależnie pobranym świadczeniem i podlegają zwrotowi. W ocenie organu odwoławczego kwestia ewentualnego przekazywania kwot zasiłku pielęgnacyjnego nie na rachunek S. N., lecz od razu na rachunek Stowarzyszenia [...] w Łodzi (na wniosek strony z dnia 5 września 2008 r.), nie oznacza, że S. N. nie otrzymała tego świadczenia w rozumieniu odpowiednich przepisów o świadczeniach rodzinnych. Jego zdaniem kwestia na czyj rachunek pieniądze zostały przelane nie ma w sprawie znaczenia. Skoro bowiem świadczenie zostało wypłacone, zaś podstawa ku temu została wyeliminowana z obrotu prawnego przez stwierdzenie nieważności przyznającej je decyzji, to spełnione zostały przesłanki do uznania go za nienależnie pobrane świadczenie wedle art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.). Takie zaś stwierdzenie powoduje, że organ pierwszej instancji miał ustawowy obowiązek wydania decyzji o ustaleniu kwoty nienależnie pobranych świadczeń i orzeczeniu o ich zwrocie.