Czy zasiłek chorobowy wchodzi do masy spadkowej

W razie śmierci ubezpieczonego przed podjęciem należnego mu zasiłku, zasiłek wypłaca się osobom uprawnionym do podjęcia wynagrodzenia lub dochodu ubezpieczonego (art. 65 ust. 2 ustawy zasiłkowej). W wyroku NSA z 14 marca 2013 r. (sygn. II FSK 1401/11) rozstrzygnięto, że termin "wypłacenie" oznacza przeniesienie środków pieniężnych z funduszu ubezpieczeń społecznych do osoby, która je podejmuje (której środki te zostają wypłacone). Zaistniałe przesunięcie majątkowe nie następuje już na rzecz zmarłego, gdyż z chwilą śmierci utracił on zdolność prawną (art. 8 K.c.) i nie mógł przyjąć wypłaconego świadczenia, czego skutkiem byłoby wygaśnięcie roszczenia o jego wypłatę, ale na rzecz jego następcy prawnego. Po śmierci ubezpieczonego zasiłek chorobowy jest świadczeniem dokonywanym na rzecz innej osoby, która wskutek tego otrzymuje pieniądze.

To, że zasiłek chorobowy "wypłaca się" nie przeczy temu, że prawa majątkowe ze stosunku pracy "przechodzą" na określone osoby, którym i wypłata zasiłku i prawa te "przysługują". Można dodać, że podobnie, jak prawo do wypłaty niepobranego przez zmarłego pracownika wynagrodzenia, tak i prawo do wypłaty niepobranego przez ubezpieczonego zasiłku chorobowego są wymierne w pieniądzu, są więc prawami majątkowymi.

Skoro więc zasiłek kwalifikuje się do praw majątkowych ze stosunku pracy to należy postępować z nim analogicznie jak z pozostałymi należnościami jak np. ekwiwalentem za urlop wypoczynkowy. Oznacza to zastosowanie art. 63¹ Kodeksu pracy, zgodnie z którym z dniem śmierci pracownika stosunek pracy wygasa. Prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika w równych częściach na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W razie braku takich osób prawa te wchodzą do spadku.

Zatem, jeśli ustalono, że żaden członek rodziny nie jest uprawniony do praw majątkowych po zmarłym, to prawa te, czyli włącznie z zasiłkiem weszły do masy spadku.

Zasiłek w świetle ubezpieczeń społecznych nie traci jednak swego charakteru prawnego, co oznacza, że płatnik ma prawo zaliczyć jego wypłatę w ciężar składek społecznych.

Zasiłek należy wykazać w raporcie ZUS RSA za miesiąc wypłaty, z kodem 30 00 x x. Poza tym, należy podać okres, za który przysługuje świadczenie, liczbę dni, kod wypłaconego świadczenia oraz kwotę wypłaconego świadczenia. W deklaracji ZUS DRA pracodawca pomniejszy należne składki na ubezpieczenia społeczne o kwotę zasiłku chorobowego wypłaconego spadkobiercy.

Powołane orzecznictwo:

wyrok NSA z dnia 14 marca 2013 r., sygn. II FSK 1401/11.

Izabela Nowacka

ekonomista, specjalizuje się w prawie pracy, ubezpieczeniach społecznych i prawie podatkowym, autor licznych publikacji z zakresu rozliczania płac