Wyrok NSA z dnia 4 stycznia 2010 r., sygn. I OSK 768/09

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Jolanta Rajewska Sędziowie: sędzia NSA Małgorzata Borowiec sędzia del. WSA Ewa Kwiecińska (spr.) Protokolant Monika Aksamit- Zienkiewicz po rozpoznaniu w dniu 4 stycznia 2010 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Poznaniu od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 26 marca 2009 r. sygn. akt IV SA/Po 556/08 w sprawie ze skargi J. M. na decyzję Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Poznaniu z dnia [...] października 2008 r. nr [...] w przedmiocie odsetek od uposażenia 1. uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej rozstrzygnięcia o odsetkach od uposażenia i w tym zakresie przekazuje sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Poznaniu do ponownego rozpoznania; 2. oddala skargę kasacyjną w pozostałej części; 3. zasądza od J. M. na rzecz Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Poznaniu kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, wyrokiem z dnia 26 marca 2009 r., sygn. akt IV SA/Po 556/08, w sprawie ze skargi J. M. na decyzję Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego w Poznaniu z dnia [...] października 2008 r. nr [...] w przedmiocie odsetek od uposażenia, uchylił zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję Wojskowego Komendanta Uzupełnień w Ostrowie Wielkopolskim z dnia [...] września 2008 r. nr [...].

W uzasadnieniu wyroku Sąd wskazał na następujący stan faktyczny. Sierżant J. M. pełnił zawodową służbę wojskową na stanowisku dowódcy drużyny - starszego mechanika - pluton [...] - Ośrodek Szkolenia Kierowców - POW - WLąd. W dniu [...] maja 2004 r. Dowódca Wojsk Lądowych wydał rozkaz nr [...] w sprawie rozformowania trzeciego Ośrodka Szkolenia Kierowców, według którego z dniem 31 grudnia 2004 r. jednostka wojskowa, w której żołnierz pełnił służbę wojskową, uległa rozformowaniu i likwidacji. W związku z powyższym rozkazem, żołnierzowi zaproponowano objęcie niższego stanowiska służbowego. J. M. odmówił przyjęcia zaproponowanego stanowiska. W takim stanie rzeczy, decyzją Dowódcy Pomorskiego Okręgu Wojskowego nr [...] wypowiedziano sierż. szt. J. M. stosunek służbowy. Decyzją Dowódcy Wojsk Lądowych z dnia [...] grudnia 2006 r. nr [...] stwierdzono nieważność decyzji Dowódcy Pomorskiego Okręgu Wojskowego w sprawie wypowiedzenia stosunku służbowego zawodowej służby wojskowej nr [...] z dnia [...] listopada 2004 r., jako wydanej z rażącym naruszeniem prawa. Po przywróceniu do służby w dniu [...] stycznia 2007 r., Komendant Wojskowej Komendy Uzupełnień w Ostrowie Wielkopolskim, rozkazem dziennym nr [...], przywrócił J. M. do stanu ewidencyjnego WKU w Ostrowie Wielkopolskim. Stwierdzono, że od dnia zwolnienia z zawodowej służby wojskowej, tj. od 30 września 2005 r. wyżej wymienionemu żołnierzowi przysługują należności z tytułu pełnienia zawodowej służby wojskowej. Pismem Szefa Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego z dnia [...] marca 2007 r. wezwano J. M. do zwrotu kwoty [...] zł w związku z unieważnieniem decyzji o zwolnieniu ze służby i koniecznością naliczenia od nowa należności pieniężnych. Pismem z [...] czerwca 2007 r. poinformowano J. M. o dokonaniu naliczenia i potrącenia uposażenia żołnierza przywróconego do służby, tytułem wyrównania uposażenia. Kwota należna do potrącenia wyliczona została na sumę [...] zł [...] gr. Żołnierz nie wyraził zgody na potrącenie (k. 23 akt administracyjnych). W motywach uzasadnienia decyzji z dnia [...] września 2008 r., odmawiającej przyznania świadczenia pieniężnego w postaci odsetek od wypłaconego uposażenia oraz zwrotu potrącenia z uposażenia stwierdzono, że organy wojskowe zobowiązane były do wypłaty uposażenia za okres, w którym żołnierze faktycznie pozostawali poza służbą, z zaznaczeniem, że mają to być należności zwaloryzowane zgodnie z przepisami. Odnośnie roszczeń o zwrot potrąconych świadczeń ustalono, że z uwagi na decyzję o stwierdzeniu nieważności są to świadczenia nienależne, bowiem podstawa tego świadczenia odpadła. W kwestii odsetek organ powołał się na treść art. 75 ust. 3 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 179, poz. 1750 z późn. zm.), który stanowi, że tylko w razie zwłoki w wypłacie uposażenia żołnierzowi zawodowemu przysługują odsetki ustawowe od dnia, w którym uposażenie stało się wymagalne. Zdaniem organu, instytucja zwłoki (art. 476 Kodeksu cywilnego) - w odróżnieniu od opóźnienia (art. 481 Kodeksu cywilnego), warunkowana jest winą. Zważywszy na okoliczności, nie sposób przypisać tej winy organowi zobowiązanemu do zapłaty uposażenia. Nadto J. M., mimo że nie pełnił służby wojskowej, to otrzymywał od resortu MON należności pieniężne związane ze zwolnieniem z zawodowej służby wojskowej, w szczególności dwunastomiesięczne uposażenie, emeryturę wojskową oraz odprawę wojskową. Po przywróceniu, odmówił on zwrotu świadczenia emerytalnego i innych nienależnych świadczeń. Zdaniem organu dopiero z chwilą, kiedy decyzja o stwierdzeniu nieważności decyzji o zwolnieniu ze służby wojskowej stała się wykonalna, można naliczać odsetki, ale nie wstecz, lecz po tej dacie.